Ontlasting: kleur, slijm, hoeveelheid en nog veel meer

Ontlasting: het afscheiden van een massa die afkomstig is uit de endeldarm. Ontlasten heet ook wel poepen, drukken, een hoop doen, een bruine trui breien of bouten. Gezonde ontlasting is bruin van kleur en zacht, zonder uit elkaar te vallen. Maar wat als je ontlasting een andere kleur heeft, een natte brij of hard is of uit heel veel kleine keuteltjes bestaat? En hoe ziet de ontlasting van een baby eruit?

Wat is ontlasting?

Ontlasting, ook stoelgang of defaecatie genaamd, is de afscheiding van faces. Faeces bestaan uit de uit de endeldarm afgescheiden massa. Ieder mens en dier met een normaal werkend darmstelsel produceert een ontlasting. Bij dieren kan dit soms erg vloeibaar zijn of heel talrijk. Bi mensen is de ontlasting over het algemeen donkerbruin van kleur en zacht. Per dag produceert een mens gemiddeld 150 gram aan ontlasting.

Waaruit bestaat ontlasting?

Per dag wordt er gemiddeld 150 gram aan ontlasting uitgescheiden. een gedeelte hiervan, ongeveer 15 gram, bestaat uit bacteriën. Dat er zoveel bacteriën in ontlasting zit, is niet zo vreemd: alleen al in de dunne en de dikke darm leven ruim 100 biljoen bacteriën. De meeste bacteriën zijn nodig voor een gezond leefmilieu: ze houden de darmflora gezond. Ook houden deze bacteriën de eigen afweer actief. Ze weten de afweercellen die zich in het darmslijmvlies bevinden te prikkelen, ze stimuleren om afweerstoffen aan te maken. Ook zijn er een aantal bacteriën die bepaalde essentiële vitaminen aanmaken.

De ontlasting bevat 300 tot 500 soorten bacteriën die afkomstig zijn uit voeding, of op een andere manier van buitenaf het lichaam zijn binnengedrongen. Ook dode bacteriën die hebben geholpen bij het verteringsproces, verlaten via de ontlasting het lichaam.

Ongeveer 60 tot 70 gram van de ontlasting bevat onverteerbare voedselresten. Onverteerbare vezels hebben een nuttige functie: ze stimuleren de werking van de darmen en voorkomen verstopping. Een voorbeeld van onverteerbare vezels is granen, groenten, fruit en peulvruchten. Overige bestanddelen van de ontlasting zijn vocht (ruim 75 procent), darmwandcellen (ongeveer 10 procent) en galkleurstoffen.

Waarom is ontlasting bruin van kleur?

We vinden het heel normaal dat ontlasting bruin van kleur is. Maar hoe ontstaat deze bruine kleur? In de lever en in het mergbeen worden dode rode bloedcellen afgebroken. Deze afbraak veroorzaakt een galkleurstof. Galkleurstoffen worden afgegeven aan de galblaas en veroorzaken aan de ontlasting een bruine kleur. Zonder deze galkleurstoffen zou ontlasting een grijswitte kleur hebben. Gezonde ontlasting is dus bruin van kleur. De kleur kan hierbij variëren van lichtbruin tot donkerbruin. Vaak kunnen bepaalde voedingsstoffen de ontlasting een andere kleur geven, zoals rode bietjes die de ontlasting rood laten kijken.

Verschillende kleuren

Soms heeft ontlasting een andere kleur dan men gewend is. Dit ka tijdelijk zijn, maar ook langer aanhouden. Niet alle kleuren ontlasting zijn even schadelijk. In sommige gevallen speelt bepaalde voeding een rol, in andere gevallen is er meer aan de hand.

Ontlasting van een baby

Een baby heeft andere ontlasting dan een ouder persoon. Dot komt door het vloeibare voedsel en de voedingsstoffen die zich in melk bevinden. De eerste ontlasting van een baby is donkergroen tot zwart en erg dik en taai als pek. Dit wordt meconium genoemd en bestaat uit ingeslikt vruchtwater en celmateriaal. Een baby moet deze zwarte kleverige ontlasting altijd binnen 48 uur na de geboorte hebben geproduceerd. Is dit niet het geval, dan moet een arts de baby onderzoeken, omdat er sprake kan zijn van een afwijking.

De ontlasting van een baby is geel tot lichtbruin van kleur en kan, vooral bij borstvoeding, erg waterig zijn (spuitluier of spuitpoep). De ontlasting stinkt niet zoals die bij kinderen die vast voedsel eten. De geur wordt namelijk veroorzaakt door darmbacterieën die tijdens de vertering van vast voedsel een stinkend gas produceren.

Harde of zachte ontlasting

Ontlasting dat zacht is maar geen zachte waterige brij vormt, is perfect. Hierbij kan de ontlasting soms kleverig zijn (het toiletpapier blijft vies tijdens het afvegen) of kan schoon zijn (het toiletpapier vertoont geen sporen tijdens het afvegen). Kleverige ontlasting wordt veroorzaakt door veel vet in de voeding. Veel vet in de ontlasting zorgt er ook voor dat deze gaat drijven op het water.

Faeces die dun en lang van vorm zijn, duiden op een slechte doorgang, Er kan een poliep of tumor in de weg zitten. Harde faces die moeilijk naar buiten te werken zijn, vallen vaak uit elkaar in kleinere stukjes, zoals een konijnenkeutel. Dit is een teken dat de ontlasting te lang in de darm is gebleven: de darmen blijven vocht aan de ontlasting onttrekken.

Waterige ontlasting is vaak diarree: deze kan verschillen van heel waterig tot een iets zachtere ontlasting dan normaal.

Lees verder

• Darmonsteking en diarree
• EHEC-bacterie: darmbacterie