Soorten ontlasting: vorm en de Bristol ontlastingsschaal

Bij de mens zijn er zeven soorten ontlasting te onderscheiden. Dit gebeurt aan de hand van de Bristol Stool Chart (Bristol Ontlastingsschaal), een eenvoudig hulpmiddel om je poep te beoordelen. De consistentie van de ontlasting is afhankelijk van de tijd dat deze doorbrengt in de colon. Als de darm te weinig tijd krijgt om vocht aan de ontlasting te onttrekken, wordt de ontlasting zacht, dun en waterig (diarree). Als je ontlasting daarentegen te lang in de darm blijft, krijg je harde keutels (obstipatie of verstopping). Heb je last van zachte, dunne of juist harde poep? Meer kennis over de verschillende soorten ontlasting en tekenen van een gezonde darmfunctie kan je helpen om je darmfunctie te verbeteren.

• Soorten ontlasting: Bristol ontlastingsschaal
• Hoe moet je ontlasting eruitzien?
• Consistentie van de ontlasting
• Gewone ontlasting
• Wat zijn de tekenen van een gezonde darmfunctie?
• Goede darmfunctie voor volwassenen
• Goede darmwerking
• Ontlastingsincontinentie

Soorten ontlasting: Bristol ontlastingsschaal

Er zijn zeven soorten ontlasting (feces) volgens de Bristol Stool Chart (Bristol Ontlastingsschaal). Dit is een hulpmiddel om je poep te beoordelen aan de hand van in zeven groepen ontlasting.

Hoe moet je ontlasting eruitzien?

De aard of consistentie van de ontlasting of feces is afhankelijk van de tijd dat deze doorbrengt in de colon. Als de darm te weinig tijd krijgt om vocht aan de ontlasting te onttrekken, wordt de ontlasting zacht, dun en waterig (diarree). Als je ontlasting te lang in de darm blijft, krijg je harde keutels (obstipatie). Nadat je hebt gepoept, zie je het resultaat in de toiletpot liggen. De kwaliteit van je ontlasting is in feite het gevolg van je voeding (eten en drinken), leefwijze en medicijngebruik. Je kunt de Bristol Ontlastingsschaal gebruiken om te bekijken wat je ontlasting je vertelt.

Consistentie van de ontlasting

Niet iedereen poept dagelijks. De stoelgang varieert van persoon tot persoon. Het 'normale' aantal keren ontlasting loopt uiteen van driemaal daags tot driemaal per week. Niet alleen het aantal keren dat je voor de grote boodschap naar het toilet moet varieert per persoon, maar ook de consistentie van de stoelgang varieert. Op de Bristol Stoelgangschaal wordt de ontlasting op basis van de consistentie in categorieën verdeeld.

De consistentie van je ontlasting zegt wat over de darmfunctie en tevens de hoeveelheid vocht en vezels in het eten. Vezels zijn goed voor de stoelgang. Het Voedingscentrum hanteert als richtlijn voor volwassenen zo'n 30 tot 40 gram voedingsvezels per dag. Vooral volkorenproducten, groenten, fruit en peulvruchten bevatten veel vezels. Drollen van prima kwaliteit zien er uit als een aaneengesloten donkerbruine worst en dus niet keutelig of een serie losse worstjes. De uitwerpselen moet je gemakkelijk kunnen lozen. Je kunt een goede consistentie van de feces bereiken door een vezelrijk dieet met veel fruit, groente en volkorenbrood en weinig verzadigd vet en daarnaast voldoende vochtinname en dagelijkse lichaamsbeweging, wat goed is voor de darmbewegingen.

Gewone ontlasting

Elke persoon zal een andere stoelgang hebben, maar het belangrijkste is dat je ontlasting zacht en makkelijk passeert.

• Type 1-2 geven aan dat er sprake is van obstipatie;
• Type 3-4 tonen de ideale ontlasting die gemakkelijk passeert; en
• Type 5-7 geeft zachte ontlasting of diarree aan.

Wat zijn de tekenen van een gezonde darmfunctie?

Een goede stoelgang betekent niet dat je iedere dag ontlasting hebt. Ieder mens heeft namelijk een eigen ontlastingspatroon. Gemiddeld poepen mensen één keer per dag, maar sommige mensen moeten vaker naar het toilet voor de grote boodschap of juist minder vaak, zolang je ontlasting maar soepel is. Zodra je harde droge ontlasting hebt en flink moet persen om de ontlasting kwijt te raken, is er sprake van obstipatie. En wanneer je ontlasting erg dun of zelfs waterig is, dan is er sprake van dunne ontlasting of diarree.

Goede darmfunctie voor volwassenen

Goede darmwerking

Een goede darmwerking bestaat uit meer dan alleen maar regelmatige ontlasting. Je moet bijvoorbeeld in staat zijn om:

• je ontlasting gedurende korte tijd na de eerste aandrang op te houden, zodat je de tijd hebt om een toilet te zoeken;
• binnen ongeveer één minuut je ontlasting te lozen nadat je op het toilet hebt plaatsgenomen;
• gemakkelijk te poepen zonder dat het pijn doet of ongemak veroorzaakt of dat je moet persen – de drol moet er moeiteloos uitglijden;
• je darmen volledig leeg te poepen, waarbij je niet na enkele minuten terug moet naar het toilet voor een tweede ronde of dat je last houdt van 'loze aandrang' na het poepen.

Ontlastingsincontinentie

Slechte darmcontrole komt vaker voor dan menigeen denkt. Ontlastingsincontinentie of fecale incontinentie duidt op het ongewild verlies van ontlasting of het niet (goed) kunnen ophouden van ontlasting. Deze kwaal komt in Nederland relatief vaak voor. Grofweg 100.000 mensen kampen met ontlastingsincontinentie. Het komt vaker voor naarmate je ouder wordt, maar jongere mensen kunnen er ook last van krijgen. Er zijn diverse oorzaken van ontlastingsincontinentie. Bijvoorbeeld beschadiging van de kringspier. Dit wordt veel gezien bij vrouwen die een zware bevalling achter de rug hebben. Een andere mogelijke oorzaak is beschadiging van zenuwen die de kringspier en bekkenbodemspieren aansturen. Dit kan tijdens een bevalling gebeuren, maar beschadigingen kunnen ook ontstaan als gevolg van langdurige obstipatie, een operatie of ouderdom. De zenuwen kunnen beschadigd raken bij bepaalde ziekten, zoals multiple sclerose (MS) of spina bifida (open rug).

Lees verder

• Ontlasting: oorzaken bloed en slijm in poep en kleur en geur
• Pijn bij het poepen: stekende of brandende pijn stoelgang
• Stoelgang bevorderen: stoelgangproblemen verbeteren
• Problemen stoelgang: zwarte, rode en groene ontlasting/poep
• Kleur van de ontlasting bij een baby (grijs, geel, groen)