Harde ontlasting: wat te doen bij harde stoegang of keutels?

Harde ontlasting of obstipatie betekent dat het niet goed lukt om te poepen. Harde ontlasting is een zeer vervelend fenomeen. De ontlasting komt bij obstipatie minder dan drie keer per week. De ontlasting wordt hard en droog en er ontstaan harde keutels omdat de ontlasting te lang in de dikke darm aanwezig is. Bijna iedereen heeft wel eens last van harde ontlasting als gevolg van obstipatie. Hoe vaak je moet poepen varieert sterk van persoon tot persoon. Sommige mensen hebben drie keer per dag een stoelgang en weer anderen slechts om de dag. Maar als je minder dan drie keer per week moet ontlasten, is er sprake van obstipatie. Na drie dagen worden de uitwerpselen harder en wordt het moeizamer om ze uit te poepen. Vaak moet je persen en doet het pijn. Je krijgt harde, keutelige ontlasting en je kunt last krijgen van een opgezwollen buik of buikpijn. Wat te doen bij harde ontlasting en keutels bij volwassenen?

• Harde ontlasting bij volwassenen
• Symptomen
• Oorzaken
• Complicaties
• Behandeling en huismiddelen
• Eet voldoende vezels
• Bronnen van vezels
• Vezels voor een goede darmwerking
• Harde ontlasting wil er niet uit: eet meer fruit
• Eet meer groenten
• Magnesium tegen harde ontlasting
• Beweging voor een goede darmwerking
• Psyllium (vlozaad) tegen harde ontlasting
• Voldoende drinken
• Toiletgang
• Harde ontlasting en keutels bij prikkelbare darm syndroom
• Wat is PDS?
• Wat zijn de symptomen van PDS?
• Hoe wordt PDS behandeld?

Harde ontlasting bij volwassenen

Symptomen

Als het niet goed lukt om te poepen, dan wordt dat obstipatie genoemd. Wanneer de ontlasting langer dan 48 uur in het maag-darmkanaal aanwezig is, wordt al het vocht uit de ontlasting door het lichaam opgenomen. Hierdoor wordt de ontlasting droog en hard; er vormen zich keutels. In zeer ernstige gevallen kan het pijn, wondjes (kloofjes) en bloed veroorzaken tijdens het poepen.

Oorzaken

De drie belangrijkste oorzaken van harde ontlasting is (een combinatie van):

• te weinig drinken;
• onvoldoende vezelrijk voedsel; en
• te weinig lichaamsbeweging.

Complicaties

Harde ontlasting kan leiden tot persen tijdens de ontlasting en pijn bij het poepen. Frequent persen kan bijdragen aan de ontwikkeling van aambeien, anale fissuren (kloofjes) en zelfs rectale prolaps (endeldarmverzakking).

Behandeling en huismiddelen

Er zijn een aantal maatregelen die je kunt nemen om harde ontlasting te voorkomen. In de meeste gevallen kan obstipatie bij volwassenen goed behandeld worden met het nemen van wat (leefstijl)maatregelen. Maar in ernstige gevallen is een bezoek aan de huisarts geboden om een onderliggende aandoening uit te sluiten.

Eet voldoende vezels

Bronnen van vezels

Het Voedingscentrum adviseert om dagelijks zo'n 30 tot 40 gram vezels te eten. Deze zijn vooral afkomstig uit de celwand van planten. Belangrijke bronnen van vezels zijn dan ook:

• groente;
• fruit;
• aardappelen;
• volkoren- en roggebrood;
• ontbijtgranen;
• peulvruchten (bonen, erwten, linzen); en
• noten.

Vezels voor een goede darmwerking

Door dagelijks voldoende vezels te eten, houdt je ontlasting meer vocht vast. Hierdoor krijg je volumineuzere en zachtere ontlasting. Ook wordt de werking van de darm gestimuleerd door vezels. Je moet er wel voor zorgen dat je daarbij voldoende drinkt, aangezien vezels vocht opnemen. In vlees, ei, kaas en andere melkproducten, zitten geen voedingsvezels.

Harde ontlasting wil er niet uit: eet meer fruit

Door hun vezelgehalte, zullen de meeste vruchten helpen om je ontlasting zachter te maken en obstipatieklachten te verlichten. In het bijzonder de volgende vruchten staan erom bekend dat ze uitkomst bieden bij obstipatie:

• papaja;
• peren;
• perziken;
• ananas; en
• gedroogde pruimen.

Eet meer groenten

Net als bij fruit, zal het eten van meer groenten, met name vezelrijke groenten, helpen om harde ontlasting tegen te gaan. Sommige mensen melden betere resultaten bij het eten van gekookte groenten in plaats van rauwe. Hier zijn een aantal groenten waarvan bekend is dat ze obstipatieklachten tegengaan:

• boerenkool;
  Spinazie / Bron: Lecic/Shutterstock.com
• spinazie;
• snijbiet;
• artisjokharten;
• asperges;
• broccoli;
• wortelen; en
• peulvruchten (zoals bruine bonen, kikkererwten, soja bonen, etc.).

Magnesium tegen harde ontlasting

Er is anekdotische ondersteuning dat het nemen van een magnesiumsupplement kan helpen tegen obstipatie. Magnesium helpt de spieren langs de wanden van de dikke darm te ontspannen, waardoor een soepeler ritme van contracties plaatsvindt, en dus de passage van ontlasting gemakkelijker verloopt. Magnesium trekt ook water in de dikke darm aan, wat zorgt voor een zachtere ontlasting, wat zich beter door de darm verplaatst.

Beweging voor een goede darmwerking

Lichaamsbeweging stimuleert de darmperistaltiek. Dit betekent dat de kneedbeweging van de darm beter verloopt, wat zorgt voor een regelmatige stoelgang. Er wordt geadviseerd om dagelijks ten minste een halfuur intensief te bewegen. Dit mag je verdelen in drie keer tien minuten of twee keer een kwartier. Je hoeft niet per se te sporten. Het gaat hierbij om alledaagse activiteiten, zoals wandelen, rennen, fietsen, zwemmen of (intensief) tuinieren.

Psyllium (vlozaad) tegen harde ontlasting

De peultjes van psyllium (vlozaad, ispaghula) zijn een probaat middel tegen obstipatie. Vlozaad verbetert ook de darmflora. De werking van vlozaad steunt vooral op de aanwezige slijmstoffen, dat zijn voor de mens onverteerbare koolhydratenketens. Door het sterke absorptievermogen kan vlozaad veel water binden en met gemak 20 tot 25 maal in volume toenemen. Het is daarom zeer belangrijk om voldoende water te drinken voor een goede darmstimulatie, ten minste 1 glas per 1 lepel vlozaad.

Voldoende drinken

Het is van belang om dagelijks ten minste 1,5 tot 2 liter per dag te drinken in de vorm van water, thee, koffie of melk. Alcohol heeft een diuretisch (vochtafdrijvend) effect heeft. Dit betekent dat je door alcohol meer vocht verliest dan je binnenkrijgt. Door alcohol droog je dus sneller uit.

Toiletgang

Heel veel mensen houden hun poep te lang op, omdat ze te druk zijn met andere dingen en zich niet de tijd gunnen om naar het toilet te gaan. Het is echter raadzaam naar het toilet te gaan zodra je aandrang voelt, ook al heb je het druk. Wanneer je aandrang om te ontlasten structureel negeert, voel je op een gegeven ogenblik de aandrang minder goed. Dit heeft tot gevolg dat de ontlasting te lang in je darmen aanwezig blijft, wat droge en harde poep en keutels in de hand werkt.

Harde ontlasting en keutels bij prikkelbare darm syndroom

Wat is PDS?

Het prikkelbare darm syndroom (PDS) is een courante aandoening met als belangrijkste klacht buikpijn – een zeurende, krampende of stekende pijn in de buik – en een opgeblazen gevoel in de buik. Van alle aandoeningen van het maag-darmkanaal is PDS de meest voorkomende. Naar schatting 10 tot 20% van de alle mensen heeft PDS. De klachten hangen mogelijk samen met een afwijkende darmwerking en een overgevoeligheid van de darmen. PDS is geen ernstige, maar wel een vervelende ziekte die soms flink kan interfereren met je dagelijkse bestaan.

De klachten treden vaak op jongvolwassen leeftijd op, ofschoon in ongeveer de helft van de gevallen de ziekte de kop opsteekt tussen 35 en 50 jaar. Meer vrouwen dan mannen hebben PDS. Bij het ouder worden wordt dit verschil wat minder.

PDS is een zogeheten 'functionele stoornis', wat betekent dat bij onderzoek geen afwijkingen aan de darmen worden gevonden. Bij mensen met PDS werken de darmen niet naar behoren en ook zijn de darmen gevoeliger dan bij andere mensen. Deze verkeerde darmwerking en overgevoeligheid liggen waarschijnlijk ten grondslag aan de klachten die optreden bij PDS.

Wat zijn de symptomen van PDS?

Bij het prikkelbare darm syndroom kunnen allerlei klachten optreden. De klachten verschillen van persoon tot persoon en zelfs bij één persoon kunnen de klachten van dag tot dag verschillen. Perioden met en zonder klachten wisselen elkaar af.

Er zijn een aantal hoofdklachten waar iedereen met PDS last van heeft. De hoofdklacht is buikpijn: een zeurende, krampende of stekende pijn in de buik, welke zeer hevig kan zijn. De pijn is vaak gelokaliseerd linksonder in de buik en soms rond de navel. De pijn wordt vaak verlicht na de ontlasting of na het laten van winden.

Voorts komt een opgeblazen gevoel vaak voor, wat gepaard kan gaan met winderigheid. Je kan ook last hebben van slijm in de ontlasting als gevolg van irritatie van de darmwand. Als je op je buik drukt, is de dikke darm pijnlijk, hetgeen wijst op een grotere gevoeligheid van de darmen. Een andere hoofdklacht is chronische diarree/obstipatie (verstopping met harde ontlasting), of een combinatie van beide.

Andere klachten die kunnen optreden zijn divers:

• het gevoel dat de darm niet helemaal leeg is na het poepen
• misselijkheid en braken
• zuurbranden
• slikklachten (moeite met slikken), een brok in de keel

Er kunnen ook klachten optreden buiten het maag-darmkanaal, zoals:

• vermoeidheid
• spierpijn
• rugpijn
• hoofdpijn
• problemen met plassen.
• bij vrouwen: een onregelmatige menstruatie en pijn bij of na de seksuele gemeenschap

Hoe wordt PDS behandeld?

PDS is niet te genezen, maar je kunt wel de klachten behandelen en verlichten. Een behandeling omvat veranderingen in levensstijl, voedingsadviezen, medicatie en/of psychologische behandelingen (zoals stressmanagement). Samen met je huisarts, kun je bepalen welke het meest geschikt is in jouw situatie.

Lees verder

• Obstipatie verhelpen: voeding, klysma en huismiddelen
• Obstipatie symptomen: verstopping, buikpijn opgezwollen buik
• Obstipatie (verstopping): symptomen, oorzaak en behandeling
• Dikke harde ontlasting blijft in endeldarm (fecolithiase)
• Pijn bij het poepen: stekende of brandende pijn stoelgang