Pruimen: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde van de pruim
Er zijn 21 rassen pruimenbomen. Door de verschillende soorten pruimen loopt het pruimenseizoen in Nederland van juli tot september/oktober. Ook worden pruimen uit onder meer Spanje, Chili, Zuid-Afrika en Israël geïmporteerd. Pruimen hebben veel vitamines te bieden: naast provitamine A, vitamine C en vitamine E bevatten ze verschillende vitamines uit de B-groep. Deze zijn vooral belangrijk voor het zenuwstelsel. Geen enkele vitamine springt eruit, maar ze bieden een gezond totaalpakket aan vitaminen. Pruimen kunnen helpen bij obstipatie en andere gezondheidsproblemen. Rijpe pruimen hebben echter een zeer hoog fructosegehalte, daarom is het beter om de blauwe vruchten niet te eten als je fructose niet verdraagt. Als je fructose uit voeding niet verdraagt, is er sprake van fructose-intolerantie. Het hoge gehalte aan fructose betekent ook dat pruimen meer calorieën bevatten dan veel andere soorten fruit.
Kwets, in Nederland de naam voor een bepaald pruimenras (Prunus domestica subsp. domestica) /
Bron: Stanislas PERRIN, Wikimedia Commons (Publiek domein)Wat zijn pruimen?
Boomvrucht
De pruim is een boomvrucht; het is een steenvruchten van het geslacht Prunus uit de rozenfamilie (Rosaceae). Er zijn verschillende soorten pruimen die verschillen in maat, smaak, vorm en kleur. Pruimen zijn ovaal of rond en hebben een nauwelijks zichtbare naad. Het vruchtvlees is stevig, geelgroen tot geel, sappig en zoet. De pit is niet gemakkelijk te verwijderen, maar je hebt ook pruimen met een losse pit.
Pruimenboom
Pruimenbomen worden groot en kunnen een hoogte van tot wel tien meter bereiken; de mirabel blijft aanzienlijk kleiner. De bast is grijsbruin en glad. Wilde kerspruimen en sleedoorns hebben doornen, maar de cultivars niet. Pruimen behoren tot steenfruit, een verzamelnaam voor diverse vruchten met een harde pit in het hart. Deze pruimenpit is een zaadje kun je daarom zaaien. Pruimenhout is dicht, hard en moeilijk te drogen.
Herkomst: met de Romeinen naar Europa
Er wordt aangenomen dat de gecultiveerde pruim, die in Nederland veel voorkomt, is ontstaan uit een kruising tussen sleedoorn en kerspruim. De oorsprong ligt waarschijnlijk tussen de Kaukasus, een gebied op de uiterste zuidoostelijke grens van Europa en het westen van Azië, en het het Altajgebergte, een gebergte in Centraal-Azië en gelegen op de plaats waar Rusland, China, Mongolië en Kazachstan bij elkaar komen. Net als veel andere fruitsoorten zijn we de pruim aan de Romeinen verschuldigd: zij verspreidden de steenvrucht rond 100 voor Christus ten noorden van de Alpen. Voordien kwam de pruim waarschijnlijk via Syrië naar Griekenland. Archeologische bevindingen tonen aan dat mensen ze daar zo'n 2.500 jaar geleden hebben verbouwd.
Gedroogde pruimen
Pruimen zijn vooral populair als tussendoortje als ze gedroogd zijn. Gedroogd fruit wordt gezwaveld om de mooie kleur te behouden en ze langer houdbaar te maken. Dit gezwavelde gedroogde fruit is ideaal voor lange wandelingen. De
vezels bevorderen het gastro-intestinale systeem en binden water in het lichaam. Hierdoor werkt de darm sneller en verdwijnt het risico op obstipatie. Pruimen vullen je snel met vezels. Ondanks hun hoge caloriegehalte zijn ze daarom een goede aanvulling op je dieet; ze geven een verzadigd gevoel. Bovendien bevatten pruimen minder calorieën dan mueslirepen, chocolade of andere tussendoortjes.
Gedroogde pruimen bevatten ook meer waardevolle stoffen dan vers fruit, omdat het verwijderen van water de concentratie vitamines en mineralen verhoogt. De zwavelverbinding in de gezwavelde pruimen vernietigt echter
vitamine B1. Om dit binnen te krijgen, moet je de pruimen vers eten.
Voedingswaarde van de pruim
Zoals veel fruit bestaan pruimen voornamelijk uit water. Ze zijn ook rijk aan mineralen en mineralen zoals
kalium,
calcium, ijzer, magnesium en zink. Pruimen bevatten ook provitamine A (kan in het lichaam omgezet worden in
vitamine A),
vitamine C,
E en
vitamines van het B-complex. Pruimen hebben geen hoog vitaminegehalte, maar ze vormen een goed totaalpakket dankzij de brede waaier aan vitaminen die het bevat. De in water oplosbare plantaardige stoffen pectine en cellulose zorgen voor een goede spijsvertering. Pruimen bevatten ook veel fructose, waardoor ze snelle energiebronnen zijn.
Zoete energiebron
Pruimen bevatten een bijzonder grote hoeveelheid fructose, leveren snel energie en zijn zeer geschikt voor sporters en voor lichamelijke activiteit in het algemeen. Gedroogde pruimen zijn een uitstekende snack voor lange wandelingen. Vanwege hun hoge
suikergehalte zijn pruimen ook rijker aan calorieën dan ander fruit: 20 gram gedroogde pruimen bevat volgens het Voedingscentrum 44 kcal. In 100 gram verse pruimen zitten 46 kilocalorieën. Degenen die aan fructose-intolerantie lijden, mogen echter geen pruimen eten;
buikpijn en
diarree kunnen het gevolg zijn.
Gezondheidsvoordelen van pruimen
Algemeen
Pruimen helpen tegen obstipatie en zijn een natuurlijk laxeermiddel. Ze zijn ook diuretisch (vochtafdrijvend). Ze bevatten cellulose en pectine en de vezels zwellen op in de darm. Bovendien reinigen de onverteerbare vezels de ingewanden van afvalstoffen. Indirect helpen ze zelfs kanker te voorkomen. Voedingsvezels helpen ook het
cholesterol te verlagen.
In de volksgeneeskunde waren pruimen een middel tegen
leverklachten en
jicht. Het diuretische effect is geschikt om urinezuur, dat jicht bevordert, uit het lichaam te spoelen. De verhoogde urinestroom als gevolg van de pruimen ontlast ook de
nieren. De vitamine E in de pruimen ondersteunt en verstevigt de
collageenvorming in de huid en voorkomt tevens
rimpels.
Obstipatie
Gezonde volwassen met een lage vezelinname kunnen hun stoelgang verbeteren door dagelijks een portie pruimen te eten. De voedingsvezels absorberen vocht in de darmen. Dit zorgt ervoor dat de ontlasting meer volume krijgt en soepeler wordt. Daarnaast stimuleren vezels de darmbeweging waardoor je ontlastingspatroon regelmatiger wordt. Gedroogde pruimen zijn eerste keus bij
obstipatie. Eet veel van het (gedroogde) fruit en
drink tevens veel water.
Trouwens: je kunt de gedroogde vruchten gemakkelijker eten als je ze een nacht in water zet. Het is het beste om het gedroogde fruit voor het ontbijt te eten met één tot twee glazen water. Drie pruimen per maaltijd zijn voldoende om de spijsvertering te stimuleren. Het water verzacht de ontlasting, waardoor het gemakkelijker is om de ontlasting te passeren.
Winderigheid
Winderigheid is geen ziekte, maar het is wel ongemakkelijk. Het ontstaat wanneer gassen zich ophopen in de darm. Pruimen bevatten fenolen die deze winderigheid reguleren. De gedroogde vruchten reinigen ook het spijsverteringssysteem. Je moet daarbij wel maat houden en niet overdrijven. Als je meer dan 150 gram gedroogde pruimen per dag eet, zwellen de vruchten zo sterk op in de maag en darmen dat de winderigheid toeneemt en buikpijn kan ontstaan.
Afvallen
De vezels in de pruimen verzadigen snel en duurzaam. Vanwege hun zoetheid zijn pruimen een goed alternatief voor zoete voedingsmiddelen en tussendoortjes. Een pruim als tussendoortje past uitstekend in een dieet om af te vallen.
Seizoen
Van juli tot september/oktober zijn er pruimen uit Nederland te koop In de wintermaanden komen de pruimen uit Zuid-Amerika en Zuid-Afrika en Israël.
Pruimen kopen en bewaren
Kopen
Koop alleen stevig, vers fruit. Rijpe pruimen zijn stevig, terwijl overrijpe pruimen zacht zijn. Vers fruit is te herkennen aan hun witachtige filmlaag, die ze beschermt tegen uitdroging. Daarom mogen pruimen pas kort voor consumptie worden gewassen om de beschermende laag niet te beschadigen.
Bewaren
Bewaar de pruimen op een koele, schaduwrijke plek en eet ze snel op. Was de vrucht pas vlak voor het eten, anders spoel je de beschermlaag af die het vocht vasthoudt. Het is het beste om het koel en donker te houden en de pruimen drie tot vier dagen te bewaren. Bij kamertemperatuur op de vensterbank rijpen groene pruimen binnen twee tot drie dagen. Verpakt in een vochtige theedoek, houden ze hun vocht vast.
Vijf bekendste pruimenrassen in Nederland
De vijf bekendste pruimenrassen in Nederland zijn:
- Opal: De Opal-pruim is een populair ras in Nederland. Het heeft een paarsblauwe schil en sappig, zoet vruchtvlees. Opal-pruimen worden meestal geoogst in augustus.
- Reine Victoria: Dit is een traditioneel pruimenras dat al lange tijd in Nederland wordt geteeld. De pruimen hebben een groen-gele schil met een roodachtige blos. Ze zijn zoet en sappig en worden meestal in augustus en september geoogst.
- Anna Spath: Deze pruim heeft een donkerrode schil en is bekend om zijn zoete smaak. De vruchten rijpen meestal in juli en augustus. Anna Spath-pruimen worden vaak gebruikt voor het maken van jam of gebak.
- Czar: Czar-pruimen hebben een donkerblauwe tot paarse schil en zijn lekker sappig. Ze zijn vaak wat zuurder van smaak en worden voornamelijk in augustus geoogst.
- Victoria: Victoria-pruimen zijn een ander bekend ras in Nederland. Ze hebben een groengele schil die bij rijpheid vaak een rode blos krijgt. Deze pruimen zijn zoet en sappig en worden meestal in augustus en september geoogst.
Lees verder