Winden laten: oorzaak winden en scheten laten en gezond?

Winden laten is de lozing van overtollige darmgassen. Ieder mens laat winden, dagelijks gemiddeld 14 tot 25 winden. Als je meer dan 25 winden per etmaal laat, dan spreekt men van winderigheid. De medische benaming van winderigheid is 'flatulentie'. Een ander woord voor wind of scheet, is 'flatus'. Het ophouden van je winden is niet verstandig. Het laten van winden is een normale en gezonde lichamelijke functie, omdat je op deze manier overtollige darmgassen loost waar je lichaam vanaf moet. Je kunt winden laten die erg stinken (stinkende winden en scheten), maar ook winden die minder uitgesproken ruiken. Dat heeft vooral te maken met de voeding die je eet. In de meeste gevallen helpen wijzigingen in de leefstijl, met name je voeding, om minder windjes te laten.

• Hoeveel winden laat een mens dagelijks gemiddeld?
• Dagelijks 14-25 windjes
• Aantal windjes nemen toe met het ouder worden
• Is scheten laten gezond?
• Wanneer is er sprake van winderigheid?
• Flatulentie
• Overmatige winderigheid
• Hoe kun je winderigheid voorkomen?
• Algemene maatregelen
• Welke huismiddeltjes helpen?
• Welke medicijnen verlichten de symptomen?
• Hoe vindt het transport van darmgassen plaats?
• Uit wat voor gassen bestaan winden?
• Reukloze gassen
• Stinkende winden
• Welk voedsel veroorzaakt extra gasvorming?
• Is het verstandig om winden in te houden?
• Waar is de geur van je scheet van afhankelijk?
• Voedsel
• Winden van vegetariërs
• Kun je winden laten in het openbaar?
• Kun je ook natte winden laten?
• Laat je meer winden tijdens het sporten?
• Hoe komt het dat je helemaal geen winden meer kunt laten?
• Hoe komt het dat je windjes niet goed meer kunt inhouden?
• Wat is een petomaan?

Hoeveel winden laat een mens dagelijks gemiddeld?

Dagelijks 14-25 windjes

Ieder mens laat winden. Gemiddeld laat je 14 tot 25 winden per dag. Het laten van winden is de manier waarop je lichaam overtollig lucht/gas uit het maag-darmkanaal loost. Dit laten ontsnappen van gassen gebeurt via de anus en kan zowel actief als ongewild plaatsvinden. Het laten van scheetjes of windjes gaat meestal gepaard met een karakteristiek geluid en een opvallende geur. De normale flatusproductie bedraagt dagelijks een halve tot anderhalve liter gas, met een gemiddelde op 700 ml. en er is geen verschil tussen mannen en vrouwen. Het maag-darmkanaal bevat tussen de maaltijden door echter niet meer dan 200 ml gas. Het meeste gas verlaat je lichaam tijdens het poepen of ontlasten, deftig aangeduid met 'defecatie'. Ofschoon het laten van winden dag en nacht doorgaat (je laat ook tijdens je slaap winden), is er sprake van een toename na de maaltijden. Je laat dus meer winden nadat je hebt gegeten. Saillant detail: in winden zitten minuscule deeltjes ontlasting.

Aantal windjes nemen toe met het ouder worden

Het aantal winden dat je laat neemt toe bij ouder worden, wat onder meer het gevolg is van een afname van de hoeveelheid spijsverteringssappen. Voedsel wordt hierdoor minder goed verteerd. Ook kun je als je ouder wordt wat minder goed winden ophouden doordat de kracht van de bekkenbodemspieren afneemt. Bij veel vrouwen is vlak na de bevalling het gevoel in het onderlijf verminderd, waardoor onder andere windjes ongewild kunnen ontsnappen. Kort na de bevalling is dit normaal en niet iets om je zorgen over te maken. Overigens laten baby’s met buikkrampjes ook opvallend veel windjes.

Is scheten laten gezond?

Scheten laten is niet alleen iets dat iedereen doet – man, vrouw, jong en oud – het is ook nog eens gezond voor je. Door darmgassen te laten ontsnappen, voorkom je dat er een opeenhoping van gas vrij in je spijsverteringsstelsel ontstaat. Scheten laten kan ook eventuele buikpijn verlichten die je misschien voelt als gevolg van een opgeblazen gevoel en gasvorming.

Wanneer is er sprake van winderigheid?

Flatulentie

Er is sprake van winderigheid of flatulentie wanneer iemand meer dan 25 winden per etmaal produceert, maar dat is uiteraard pas een probleem of een kwaal als de persoon zelf of iemand uit zijn of haar omgeving daar hinder van ondervindt. Overigens kunnen boeren (ructus), opgeblazen gevoel (meteorisme), darmgerommel of borrelingen in de darm (borborygmi) en winderigheid (flatulentie) een gemeenschappelijke oorzaak hebben.[1] Slechts sporadisch heeft winderigheid een medisch relevante oorzaak. Leefregels en voedingsadviezen kunnen in veel gevallen winderigheid tegengaan.

Hoe kun je winderigheid voorkomen?

Algemene maatregelen

Een teveel aan lucht in de buik kan vaak worden voorkomen als je voldoende tijd neemt om te eten. Goed kauwen, kleine hapjes nemen, de tijd nemen, niet te veel praten, zijn enkele maatregelen die je kunt nemen om winderigheid te voorkomen. Bovendien is het belangrijk om kleine porties te eten, 's avonds geen rauw voedsel nemen, omvangrijke en vette maaltijden vermijden. Sommige mensen zijn ook gevoelig voor koolzuurhoudende dranken, te veel suiker of vezelrijk voedsel, alhoewel dat laatste wel heel erg gezond is.

Welke huismiddeltjes helpen?

Specerijen maken voedsel beter verteerbaar omdat ze de spijsvertering stimuleren, gassen tegengaan en krampen verlichten. Een heel repertoire van kruiden kan hierbij behulpzaam zijn:

• venkel
• anijs
• karwij
• koriander
• pepermunt
• salie
• kaneel
• rozemarijn
• gember
• jeneverbes
• lavas

Belangrijk: als deze essentiële oliën bevatten, is het het beste om ze licht te braden of in een vijzel te roosteren om de oliën vrij te geven. Of drink de medicinale planten in de vorm van hoogwaardige medicinale thee uit de apotheek of drogist.

Bitterstoffen bevorderen ook gastro-intestinale activiteit. Gebruik bijvoorbeeld bitter smakende voedingsmiddelen zoals witlof. Of neem een ​​paar druppels 'bittermiddel' uit de apotheek vlak voor het eten.

Kruidenproducten bevatten vaak ingrediënten van de bovengenoemde kruiden, maar in een geconcentreerde vorm. Extracten van kruidengeneesmiddelen in capsule- of zetpilvorm hebben daarom een ​​intensiever effect. Afhankelijk van welke symptomen op de voorgrond staan, worden verschillende medicinale kruiden gebruikt. Pepermunt staat bijvoorbeeld bekend om zijn krampstillende effecten, venkel en karwij om de stoelgang te bevorderen.

Je kunt ook een FODMAP dieet proberen als volgende stap. FODMAP is de verzamelnaam voor een aantal koolhydraten die slecht of niet opgenomen worden in de dunne darm: fermenteerbare oligosacchariden, disacchariden, monosacchariden en polyolen. Hoewel een FODMAP-dieet misschien een beetje intimiderend klinkt, verminder je simpelweg de korte keten koolhydraten die niet altijd gemakkelijk verteerbaar zijn.

Welke medicijnen verlichten de symptomen?

De chemische stoffen simeticon lost fysische gasbellen en schuim op die in de maag en darmen rommelen. Het behoort tot een categorie geneesmiddelen die de gasvorming in de maag en darmen vermindert. Ze worden niet opgenomen door het lichaam en veroorzaken daarom meestal nauwelijks bijwerkingen. Hoe snel het helpt, hangt onder andere af van waar de gassen en schuimen zich in het spijsverteringskanaal hebben gevormd. Het is het beste om deze medicijnen met of na een maaltijd te nemen. Iedereen die de neiging heeft ernstige buikkrampen te hebben vanwege de lucht in zijn maag, kan ook medicijnen gebruiken zoals butylscopolamine – maar alleen wanneer dat nodig is en voor een korte tijd. Het is verkrijgbaar onder de merknaam Buscopan.

Hoe vindt het transport van darmgassen plaats?

Darmgassen worden door middel van peristaltische bewegingen door het darmkanaal vervoerd, totdat ze de anus bereiken. Om je voor onaangename verrassingen te behoeden, is je lichaam zo ontworpen dat er even voor de anus zich een stukje darmweefsel bevindt dat instaat voor de 'sampling' functie, wat het maken van onderscheid mogelijk maakt tussen wind en ontlasting. Bij verlies van dit stukje, bijvoorbeeld als gevolg van een chirurgische ingreep, of bij tijdelijk verlies van die functie bij diarree, kan het fout gaan.

Uit wat voor gassen bestaan winden?

Reukloze gassen

Wat is de samenstelling van winden? Winden bestaan voor 99% uit reukloze gassen, onder andere stikstof, zuurstof, kooldioxide, waterstof en methaan. Hoe komen deze gassen in het maagdarmstelsel terecht? Welnu, dat kan op de volgende drie manieren:

• via inslikken, wat wordt bevorderd door:
• het kauwen van kauwgom
• het drinken door een rietje;
• het drinken van koolzuurhoudende drank (koolzuur kan leiden tot lucht in de maag en darmen); en
• roken (door roken komt er extra lucht in de maag).[3]
• door productie in de darm door bacteriën en gisten (tijdens de vertering van voedsel vindt gasvorming plaats dat wordt geproduceerd door bacteriën, welke voor de afbraak van het voedsel zorgen); en
• via diffusie vanuit het bloed.

Overigens beschikt niet iedereen over methaangas. De (darm)bacteriën die nodig zijn om dit gas aan te maken zijn slechts bij grofweg een derde deel van de mensen aanwezig. Dit is familiair bepaald.

Stinkende winden

Dat winden (soms vreselijk) kunnen stinken, weten we allemaal. Maar welke gassen daarvoor verantwoordelijk zijn, is voor veel mensen onbekend. Winden bestaan voor ongeveer 1% uit stinkende gassen: zwavelhoudende en andere stoffen, onder meer zwavelwaterstof, ammoniakgas, aminen, skatol, indol en boterzuur.

Je kunt last krijgen van stinkende winden na het consumeren van volgende voedingsmiddelen:

• ananas
• artisjokken
• asperges
• banaan
• bloemkool
  Asperges kunnen stinkende winden veroorzaken / Bron: Evan Lorne/Shutterstock.com
• bonen
• broccoli
• eieren
• knoflook
• noten
• paksoi
• peren
• rundvlees
• spruitjes
• uien
• varkensvlees
• vijgen
• watermeloen
• zoete aardappelen
• zuivelproducten

Het nemen van pepermunt, gember, kaneel, venkel en appelazijn kunnen stinkende scheten verminderen.

Welk voedsel veroorzaakt extra gasvorming?

Bepaalde voedingsmiddelen kunnen extra gasvorming geven, ofschoon dat verschilt van persoon tot persoon. Voorbeelden zijn: bonen, radijs, koolsoorten, spruiten, knoflook, uien, pepers en onrijp fruit. Extra gasvorming is na het eten van deze voedingswaren heel natuurlijk en niet iets om je zorgen over te maken.

Is het verstandig om winden in te houden?

Scheten inhouden kun je beter niet doen. Dat is niet zo gezond. Het is afval. Of het nou gaat om ontlasting of darmgassen, je moet het niet inhouden maar ze zo snel mogelijk kwijt zien te raken. Het inhouden van winden kan leiden tot uitstulpingen van de darmen en de giftige darmgassen kunnen door opname in de bloedbaan klachten als vermoeidheid en hoofdpijn veroorzaken. Het inhouden van ontlasting en winden kan ook buikkrampen geven. Winden laten of naar het toilet gaan geeft dan verlichting van de pijn.

Waar is de geur van je scheet van afhankelijk?

Voedsel

Hoe je scheet ruikt, is afhankelijk van de voedselinname:

• een zurige scheet is het gevolg van gisting in de darmen door overmaat aan koolhydraten (suikers, zetmeel), maar ook het eten van fruit na de maaltijd of een combinatie van fruit en rauwkost kan gisting veroorzaken;
• een scheet met de geur van rotte eieren door slechte eiwitvertering als gevolg van een overdaad aan dierlijke eiwitten (bijvoorbeeld na een barbecue); en
• een minder uitgesproken stank, maar meer winden krijg je bij het verwerken van plantaardige voeding die trager verteert.

Winden van vegetariërs

Vegetariërs (mensen die geen vlees, vis, schaaldieren of gevogelte eten) laten dus meer winden dan vleeseters, omdat plantaardig voedsel moeilijker te verteren is, maar de winden van vegetariërs stinken weer minder dan vleeseters. Overigens zegt het geluid van een scheet ook iets over je gezondheid en voedingsgewoonten. Zo wijst een zachte stinkwind op een vetverteringsprobleem en knalwinden komen vooral voor bij een slechte koolhydraatvertering.

Kun je winden laten in het openbaar?

In onze samenleving is het laten van scheten en winden waar anderen bij zijn, ongepast. Het roept schaamtegevoelens op; mensen generen zich als er eens spontaan een windje ontsnapt waar anderen bij zijn. Mensen reageren dan vaak afkeurend of lacherig. Mensen die leiden aan winderigheid of zij die hun winden niet (goed) kunnen inhouden, kunnen contacten gaan vermijden wat sociaal isolement tot gevolg kan hebben. Slechts 4 procent van de mensen durft een wind te produceren in gezelschap van vreemden. Overigens generen jongeren zich minder voor een ontsnapte wind dan ouderen. Verder blijkt uit onderzoek dat ongeveer 70 procent van de mensen in het bijzijn van de eigen partner weleens een wind laat. Overigens schamen veel mannen en vrouwen zich als ze per ongeluk winden laten tijdens de seks.

Kun je ook natte winden laten?

Sommige mensen ervaren dat ze natte scheten of winden moeten laten. Dit kan bijvoorbeeld samenhangen met een aandoening als lactose-intolerantie waarbij het verteren van lactose oftewel melksuiker in de aanbevolen hoeveelheid melk of melkproducten klachten geeft. Er ontstaan klachten als de darmbacteriën de niet-verteerde lactose in de darm afbreken. Er komen dan overmatig veel gassen en darmprikkelende stoffen vrij. Ook trekt niet-verteerde lactose water aan met als gevolg een waterige ontlasting. Andere klachten zijn buikpijn, buikkramp, misselijkheid, een opgezette buik, winderigheid en diarree. Waterige ontlasting en winderigheid kunnen 'natte winden' veroorzaken. Gelukkig is er wat aan te doen door in overleg met arts en diëtist de hoeveelheid lactose in de voeding te beperken. Hierdoor zullen de klachten afnemen.

Laat je meer winden tijdens het sporten?

Uit onderzoek blijkt dat 25%-83% van alle hardlopers last heeft van een vorm van maag- en darmklachten tijdens het lopen van langere afstanden en wedstrijden, zoals een opgeblazen gevoel in de darmen, veelvuldig windjes moeten laten en darmkrampen. Deze maag-darmproblemen treden vooral op bij een hoge loopintensiteit en bij uitputting. Vrouwen blijken hier vaker last van te hebben dan mannen.[4] Bij het ontstaan van deze maag-darmklachten spelen de intensiteit van lopen, de getraindheid, de mate van uitdroging en het voedselgebruik een rol.[5]

Hoe komt het dat je helemaal geen winden meer kunt laten?

Wanneer je helemaal geen winden meer kunt laten, kan er sprake zijn van 'ileus', ook wel een 'darmafsluiting' of 'darmobstructie' genoemd. Hierbij gaat het om een plotselinge verstoring in de voedselpassage door de darm omdat de doorgang belemmerd wordt. Een ileus kan op verschillende manieren ontstaan, bijvoorbeeld wanneer een obstakel zoals een tumor de doorgang blokkeert. Dit gaat gepaard met aanvallen van hevige buikpijn, ook wel 'kolieken' genoemd, een opgezette buik, braken, waarbij het braaksel steeds donkerder van kleur wordt en steeds meer weg heeft van ontlasting en het wegblijven van winden en ontlasting. Bij vermoeden van een darmafsluiting, moet je direct contact opnemen met de medische hulpdiensten. Er zal een opname in het ziekenhuis volgen.

Hoe komt het dat je windjes niet goed meer kunt inhouden?

Incontinentie voor ontlasting of het niet tegen kunnen houden van windjes (incontinentia alvi of ontlastingsincontinentie) komt
meer voor dan men denkt en niet alleen bij oudere mensen. Er zijn vele oorzaken van ontlastingsincontinentie. Zo kunnen zwakke of beschadigde kringspieren in de anus een rol spelen, evenals een niet goed functionerende bekkenbodem:

• een minder goede werking van de kringspier door beschadiging van de kringspier tijdens de bevalling of een operatie;
• een langer bestaande endeldarmverzakking (rectumprolaps);
• een niet goed functionerende bekkenbodem;
• een beschadiging van de zenuwen die de kringspier en de bekkenbodemspieren aansturen zoals gezien kan worden:
• na een bevalling waarbij zenuwen die de bekkenbodemspieren aansturen beschadigd raken.
• bij bepaalde neurologische aandoeningen (multiple sclerose);
• bij een open ruggetje (spina bifida);
• bij aangeboren afwijkingen van de bekkenbodem;
• als complicatie van bestraling.
• een niet goed functionerende bekkenbodem, onder meer veroorzaakt door:
• bij een bevalling raakt soms bindweefsel dat deel uitmaakt van de bekkenbodem verzwakt;
• op oudere leeftijd worden de bekkenbodemspieren net als andere spieren in het spieren bij veel vrouwen zwakker;
• fysiek zwaar werk, overgewicht en veelvuldig hoesten als gevolg van roken of longaandoeningen zorgen voor langdurige overbelasting van de bekkenbodem.
• ontsteking van het slijmvlies van de endeldarm (proctitis);
• chronische diarree of chronische obstipatie (verstopping).

Wat is een petomaan?

Petomaan komt van het Franse woord 'péter' hetgeen 'winden laten' betekent. Een petomaan is iemand die op commando een wind kan laten en daar ook genoegen in schept. Een petomaan probeert daar een publiek mee te vermaken. De kunst is om je kringspier van de anus dusdanig onder controle te hebben en te kunnen manipuleren, dat je gassen met variërend geluid het lichaam uit kan persen tot grote hilariteit (of afschuw) van het publiek.

Noten:

1. J.A.H. Eekhof: Winderigheid/flatulentie, in: Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.573.
2. J.A.H. Eekhof. Flatulentie - Farmacotherapeutische richtlijn. Nederlands Huisartsen Genootschap 2004.
3. Stoppen met drinken van koolzuurhoudende dranken, stoppen met roken en ophouden met het kauwen op kauwgum, zal daarom het aantal winden dat je moet laten flink reduceren.
4. Dominique S M ten Haaf, Maarten P van der Worp, Hans M M Groenewoud, Susanne Leij-Halfwerk, Maria W G Nijhuis-van der Sanden, André L M Verbeek, J Bart Staal. Nutritional indicators for gastrointestinal symptoms in female runners: the 'Marikenloop study'. BMJ Open. 2014 Aug 4;4(8):e005780. doi: 10.1136/bmjopen-2014-005780.
5. Atletiekunie. Maag- en darmproblemen bij hardlopen, https://www.hardlopen.nl/artikelen/gezondheid/maag-darmklachten-bij-hardlopen (ingezien op 7-3-2020)

Lees verder

• Winderigheid: oorzaken, voorkomen en verhelpen flatulentie
• Stinkende ontlasting: oorzaken vies ruikende poep of diarree
• Niet kunnen poepen: klachten en symptomen bij verstopping
• Ontlasting: oorzaken bloed en slijm in poep en kleur en geur
• Stinkende scheten: winden stinken naar zwavel & rotte eieren