Dunnedarmkanker: symptomen, oorzaak en behandeling

Dunnedarmkanker komt niet vaak voor. De meest voorkomende symptomen van dunnedarmkanker zijn misselijkheid, braken (overgeven) en onverklaarbaar gewichtsverlies. Andere mogelijke verschijnselen van kanker in de dunne darm zijn een opgeblazen gevoel en langdurig bloedverlies, hetgeen weer kan leiden tot bloedarmoede en bijkomende klachten zoals een slap gevoel, bleekheid en moeheid. Geelzucht komt soms ook voor. Doordat een tumor in de dunne darm vaak pas in een laat stadium wordt ontdekt, is de prognose vaak ongunstig en genezing een zeldzaamheid. Er bestaan verschillende soorten dunnedarmkanker en het adenocarcinoom dat begint in het klierweefsel, is het meest voorkomende type.

• Dunne darm
• Dunnedarmkanker / tumoren van de dunne darm
• Wat is het?
• Uitzaaiingen
• Soorten dunnedarmkanker
• Adenocarcinomen
• Carcinoide tumoren
• Lymfomen
• Sarcomen
• Oorzaak en risicofactoren van dunnedarmkanker
• Symptomen van dunnedarmkanker
• Vage klachten
• Symptomen
• Locatie
• Diagnostiek van tumoren in de dunne darm
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Behandeling van kanker in de dunne darm
• Prognose (overlevingskansen)

Dunne darm

De dunne darm ligt tussen de maag en de dikke darm in. De dunne darm is ongeveer 5 meter lang en bestaat uit 3 delen:

• de twaalfvingerige darm (of duodenum);
• de nuchtere darm of het jejunum is het middelste deel van de dunne darm.; en
• de kronkeldarm of ileum.

In de dunne darm vindt het grootste deel van de vertering van het voedsel plaats. Het voedsel wordt afgebroken (verteerd) tot kleine voedingsstoffen en vervolgens worden deze voedingsstoffen via de wand van de dunne darm opgenomen in het bloed ('resorptie' genaamd).

Dunnedarmkanker / tumoren van de dunne darm

Wat is het?

Kanker aan de dunne darm begint wanneer cellen in de dunne darm zich ongecontroleerd beginnen te delen. De dunne darm maakt deel uit van het maag-darmkanaal, ook wel het spijsverteringskanaal genoemd. Het maag-darmkanaal verwerkt voedsel voor energie en verwijdert afval via ontlasting. Dunnedarmkanker komt zelden voor. Er zijn slechts enkele honderden nieuwe gevallen per jaar in Nederland. In geïndustrialiseerde landen is de meest voorkomende kanker van de dunne darm een adenocarcinoom, een carcinoom dat ontstaat in klierweefsel. Tumoren in de dunne darm hebben het potentieel om binnen te dringen in de darmwand, zich te verspreiden naar de aangrenzende lymfeklieren en naar verafgelegen organen (uitzaaien of metastaseren genoemd). De doorgroei van de tumor kan tot een gat in de darmwand leiden. Hierdoor kan plotseling de buikholte volstromen met de vrij agressieve darminhoud, hetgeen leidt tot een buikvliesontsteking.

Uitzaaiingen

De meeste tumoren in de dunne darm zijn metastasen, dat wil zeggen uitzaaiingen van kanker elders in het lichaam.

Soorten dunnedarmkanker

De dunne darm bestaat uit veel verschillende soorten cellen, dus verschillende soorten kanker kunnen hier beginnen. De vier belangrijkste types van dunnedarmkanker zijn:

Adenocarcinomen

Deze vorm van dunnedarmkanker begint in de kliercellen (klierweefsel) die de binnenkant van de darm bekleden. Ze vertegenwoordigen ongeveer 1 op de 3 kankers in de dunne darm.

Carcinoide tumoren

Carcinoïde tumoren behoren tot een aparte groep van zogenaamde neuro-endocriene tumoren en hebben de neiging traag te groeien. Deze tumoren produceren stoffen die allerlei klachten kunnen veroorzaken. Ze zijn het meest voorkomende type van dunnedarmkanker.

Lymfomen

Lymfomen zijn kankergezwellen die ontstaan uit lymfeweefsel. Ook in de dunne darm zit lymfeweefsel waar een lymfoom of lymfeklierkanker kan ontstaan.

Sarcomen

Sarcomen zijn kankersoorten die ontstaan vanuit het steun- en bindweefsel. De meest voorkomende sarcomen in de darm staan ​​bekend als gastro-intestinale stromale tumoren (GIST).

De meeste deskundigen denken dat kanker van de dunne darm sterk lijkt op dikkedarmkanker. Het begint eerst als een poliep en na verloop van tijd kan de poliep veranderen in een kwaadaardige tumor.

Oorzaak en risicofactoren van dunnedarmkanker

De oorzaak van dunne darmkanker is anno 2024 onduidelijk, maar er zijn wel een aantal risicofactoren bekend. De volgende factoren verhogen naar alle waarschijnlijkheid de kans op dunne darmkanker:

• een hoge consumptie van rood vlees, dierlijke vetten en bewerkte vleessoorten;
• een hoge consumptie van suiker;
• een lage consumptie van groente en fruit;
• roken en alcoholgebruik;
• aandoeningen van de dunne darm, zoals de ziekte van Crohn (een chronische ontstekingsziekte van de darmen) en coeliakie (glutenintolerantie).

Het risico van dunnedarmkanker is zesmaal groter voor mensen met de ziekte van Crohn in vergelijking met de algemene populatie.

Symptomen van dunnedarmkanker

Vage klachten

Net als de meeste gastro-intestinale kankers (kanker van het spijsverteringsstelsel), zijn de vroege symptomen van dunnedarmkanker in de meeste gevallen vaag en niet-specifiek, met als gevolg dat het vaak enige tijd duurt voordat de diagnose wordt gesteld en behandeling kan ingezet.

Symptomen

De symptomen van dunnedarmkanker zijn:

• misselijkheid, braken
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• een opgeblazen gevoel
• langdurig bloedverlies
• bloed in de ontlasting (zwarte ontlasting)
• bloedarmoede als gevolg van bloedverlies met vermoeidheid, zwakte en bleekheid
• buikkrampen
• diarree
• darmobstructie (verstopping in darm) of een darmperforatie (gat in darm)
• knobbel in de buik
• verlies van eetlust
• geelzucht (door verstopping van de galwegen)
• koliek (door afsluiting van de darm), bestaande uit ernstige en pijnlijke darmkrampen
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• pijn of krampen in het midden van de buik
• vitaminetekorten

Misselijkheid en braken kan komen door een blokkade in de dunne darm door de zich uitbreidende kanker. Langdurig bloedverlies wordt niet altijd opgemerkt wordt vanwege vermenging met de ontlasting; dit geeft donkergekleurde, zwarte poep. Langdurig bloedverlies kan leiden tot bloedarmoede en bijkomende klachten zoals een slap gevoel, bleekheid en moeheid. Wanneer een tumor de darm dreigt af te sluiten, ontstaat een koliek, zware en zeer pijnlijke krampen en een gorgelend geluid, en geelzucht (gelige huid) als gevolg van verstopping van de galwegen.

Locatie

De meeste dunne darmkankers (vooral adenocarcinomen) ontwikkelen zich in de twaalfvingerige darm. Kankers die zich in de twaalfvingerige darm ontwikkelen, worden vaak aangetroffen in de ampulla van Vaterm waar de galbuis en de afvoergang van de alvleesklier samenkomen. Maar omdat dit gebied nauw verbonden is met de alvleesklier of pancreas, worden kankers van de ampulla van Vater behandeld als alvleesklierkanker.

Diagnostiek van tumoren in de dunne darm

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Bij klachten die passen bij dunnedarmkanker, is een bezoek aan de huisarts gerechtvaardigd. Deze vraagt naar je klachten en verricht een lichamelijk onderzoek. Bloedonderzoek zal hij ook laten uitvoeren. Als er geen verklaring kan worden gevonden van de klachten en/of bij vermoeden van kanker zal verwijzing naar een maag-darm-lever-arts volgen.

Vervolgonderzoek

De specialist zoekt vervolgens naar de oorsprong van je klachten en hierbij kan hij gebruikmaken van één of meer van de volgende onderzoeken:

• bloedonderzoek;
• echografie van de buik;
• CT-scan van de buik;
  CT-scan / Bron: IStock.com/Pavel Losevsky
• duodenoscopie (kijkonderzoek van slokdarm, maag en twaalfvingerige darm);
• MRI-DDP (röntgenfoto's van de dunne darm);
• Video Capsule Endoscopie (afgekort VCE, een onderzoek waarbij de arts de binnenkant van het maag-darmkanaal kan bekijken middels een hele kleine camera die in een capsule is ingebouwd die je doorslikt en vervolgens maakt de camera twee keer per seconde een afbeelding); en
• dubbelballon endoscopie of enkelballon endoscopie (een kijkonderzoek van de dunne darm).

Wanneer een kwaadaardige tumor wordt aangetroffen. is er vaak verder onderzoek nodig om te bepalen in hoeverre de tumor zich heeft uitgebreid en of er uitzaaiingen zijn. Je kunt de volgende onderzoeken krijgen:

• CT-scan van de buik en eventueel de longen;
• echografie of MRI van de lever;
• longfoto;
• bloedonderzoek naar CEA-gehalte (CEA staat voor 'carcinogeen embryonaal antigeen' en het CEA gehalte in het bloed stijgt vaak als er uitzaaiingen zijn).

Op grond van dit onderzoek kan de arts bepalen welke behandeling het meest geschikt is.

Behandeling van kanker in de dunne darm

Chirurgische verwijdering van de tumor en het aangedane deel van de dunne darm is de primaire behandeling voor kanker van de dunne darm. In sommige gevallen wordt chemotherapie of bestraling als (aanvullende) behandeling toegepast. Eventuele uitzaaiingen worden indien mogelijk ook operatief verwijderd.

Prognose (overlevingskansen)

Aangezien een tumor in de dunne darm vaak pas in een laat stadium wordt ontdekt, is genezing van dunne darmkanker een zeldzaamheid.

Lees verder

• Dikkedarmontsteking: symptomen, oorzaken en behandeling
• Chronische darmontsteking: symptomen, oorzaak en behandeling
• Darmkanker: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose
• Darmklachten: opgezette buik, buikpijn en winderigheid
• Ontlasting: oorzaken bloed en slijm in poep en kleur en geur