Buikgriep: diarree, misselijkheid, buikkrampen, braken & moe

De meest voorkomende symptomen van buikgriep zijn diarree, misselijkheid, buikkrampen of krampende buikpijn, (neiging tot) braken en moeheid. Buikgriep staat voor alle klachten die worden veroorzaakt door een ontsteking van het slijmvlies in je maag-darmstelsel. Buikgriep kan worden veroorzaakt door een bacterie, virus of parasiet. Virale infecties zijn de meest voorkomende oorzaak van gastro-enteritis. Deze ziekteverwekkers tasten de darmwand aan, waardoor deze minder vocht kan opnemen uit het voedsel. Dit vocht zorgt ervoor dat de ontlasting zo dun is (diarree). De bekende symptomen – diarree, braken en buikkrampen – zijn eigenlijk afweermechanismen van het lichaam. Je lichaam probeert uit alle macht zo snel mogelijk het virus te verdrijven. Hierdoor verliest het lichaam vocht en zout en droogt het uit, hetgeen levensbedreigend kan zijn – vooral bij baby's en oudere mensen.

• Wat is buikgriep?
• Oorzaken van buikgriep
• Virussen
• Norovirus
• Rotavirus
• Andere virussen
• Bacteriën
• Stafylokok
• E. coli-bacterie
• Salmonella, Shigella en Campylobacter
• Parasieten en protozoa
• Giardia lamblia
• Cryptosporidium
• Symptomen: buikkrampen, diarree, misselijk, braken en moeheid
• Wat te doen als je buikgriep hebt?
• Voldoende drinken en ORS
• BRAT-dieet
• Uitzieken
• Huisarts raadplegen
• Medicijnen bij buikgriep

Wat is buikgriep?

Wat in de volksmond 'buikgriep' wordt genoemd, is vaak een maag-darminfectie, ook wel 'gastro-enteritis' genoemd. Gastro-enteritis is een aandoening die irritatie en ontsteking van het slijmvlies (mucosa) van maag en darmen veroorzaakt. De incubatietijd van buikgriep (dat wil zeggen de tijd tussen de infectie en het moment dat het virus actief wordt en je de eerste klachten krijgt) is meestal tussen de 24 en 72 uur. Buikgriep is vaak uiterst besmettelijk. Vooral als er in je omgeving buikgriep heerst, kan het in acht nemen van een goede hygiëne een buikgriepbesmetting voorkomen. Meermaals per dag grondig de handen wassen, geen oud of stilstaand water drinken (bijvoorbeeld uit een bergstroompje) en voedsel – waar mogelijk – goed koken of bakken zijn nuttige maatregelen om besmetting te voorkomen. Eventueel kan bij een buikgriep medicijnen worden voorgeschreven door de huisdokter om de symptomen te verminderen. Doch onder bepaalde omstandigheden (bijvoorbeeld als je zwanger bent), moet je bepaalde medicijnen niet gebruiken.

Oorzaken van buikgriep

Buikgriep kent veel mogelijke oorzaken en boosdoeners. Virussen en bacteriën zijn de meest courante lastpakken. Virussen en bacteriën zijn zeer besmettelijk en kunnen zich verspreiden door het eten of drinken van besmet voedsel of water. De infectie kan zich ook verspreiden van de een naar de ander als gevolg van slechte toilethygiëne. Als je na het poepen je handen niet goed wast, verspreidt het virus zich verder. Het kan terechtkomen in voedsel, op deurklinken, op toetsenborden, mobiele telefoons, en ander materiaal. Buikgriep die is veroorzaakt door een virus duurt vaak één tot twee dagen. Bacteriële buikgriep is vaak hardnekkiger en geeft vaak meer en ergere klachten.

Virussen

Norovirus

In grofweg 50 tot 70 procent van de gevallen van buikgriep bij volwassenen is een Norovirus betrokken. Dit virus is zeer besmettelijk en verspreidt zich snel.

Norovirussen kunnen worden overgedragen door:

• besmet voedsel en drinken
• door contact met besmet braaksel of ontlasting
• via besmette voorwerpen als deurklinken of speelgoed
• het virus kan zich ook via de lucht verspreiden

Rotavirus

Nummer 2 op de ranglijst van veroorzakers van buikgriep is het Rotavirus. De meeste kinderen onder de drie jaar zijn wel een keer besmet geraakt met het Rotavirus.

Andere virussen

Andere virussen die maag-darmklachten veroorzaken zijn onder andere:

• Astrovirus: Iedereen kan er door besmet worden, maar vooral baby’s en peuters raken snel geïnfecteerd.
• Adenovirus: Voor de meeste mensen een onbekend virus, maar wel veroorzaker nummer vier van buikgriep. Er zijn verschillende types van dit virus en vooral de typen 40 en 41 worden gezien als oorzaak van virale gastro-enteritis. Het Adenovirus heeft een lange incubatietijd variërend van 3 tot 10 dagen.
• Parvovirus: Een groep van virussen waartoe de kleinste virussen gerekend worden.
• Astrovirus: Dit is de derde meest voorkomende oorzaak van gastro-enteritis bij zuigelingen.

Bacteriën

Bacteriën kunnen direct leiden tot gastro-enteritis door het infecteren van het slijmvlies van de maag en darm.

Stafylokok

Sommige bacteriën zoals Staphylococcus aureus produceren een toxine die klachten veroorzaken. Stafylokok is een veel voorkomende vorm van voedselvergiftiging.

E. coli-bacterie

Escherichia coli-bacteriën (E. coli)leven in de darmen van mensen en dieren. De meeste varianten van E. coli zijn onschadelijk of leiden tot relatief korte diarree, zoals dat voorkomt bij reizigers naar ontwikkelingslanden (wat dan ook bekend staat als 'reizigersdiarree'). Een Escherichia coli infectie kan echter ook leiden tot ernstige complicaties. Er zijn een paar stammen bekend, waaronder E. coli O157:H7 die je flink ziek kunnen maken.

Salmonella, Shigella en Campylobacter

Salmonella, Shigella en Campylobacter zijn ook vaak voorkomende oorzaken van buikgriep. Salmonellabesmetting kan ontstaan door het eten van dierlijke producten en in zeldzame gevallen door contact met dieren. Campylobacter komt door de consumptie van rauw of onvoldoende verhit vlees van pluimvee en kruisbesmetting met andere voedingsmiddelen. De Shigella-bacterie verspreidt zich over het algemeen van een geïnfecteerd persoon naar een ander persoon, maar ook via voedsel of water dat besmet is.

Parasieten en protozoa

Deze kleine organismen zijn minder vaak verantwoordelijk voor buikgriep. Een persoon kan besmet raken door het drinken van besmet water. Parasieten worden nogal eens aangetroffen in zwembaden.

Giardia lamblia

Giardia lamblia is een microscopisch kleine darmparasiet en een darminfectie met deze boosdoener veroorzaakt symptomen als darmkrampen, opgeblazen gevoel, misselijkheid en waterige diarree.

Cryptosporidium

Cryptosporidium is een parasiet die leeft in de darmen van geïnfecteerde personen. Cryptosporidium is een geslacht van kleine parasieten die zeer hevige diarree kunnen veroorzaken.

Symptomen: buikkrampen, diarree, misselijk, braken en moeheid

Wat zijn de symptomen van buikgriep? De meest karakteristieke symptomen van buikgriep zijn:

• diarree of zachte ontlasting
• misselijkheid
• buikkrampen of buikpijn
• darmkrampen
• braakzucht en braken
• verminderde eetlust
• hoofdpijn
• duizeligheid
• moeheid
• algehele malaise

Niet alle getroffen personen ontwikkelen alle symptomen. Sommige mensen krijgen tevens last van lichte koorts. De meeste symptomen verdwijnen binnen ongeveer 2 tot 5 dagen. Buikgriep kan leiden tot uitdroging tijdens deze korte periode, vooral bij kinderen, verzwakte volwassenen of ouderen. Tekenen van uitdroging zijn:

• niet of weinig plassen (donkere urine)
• dorst
• lusteloosheid
• flauwvallen
• verwardheid
• sufheid
• snelle ademhaling
• snelle hartslag
• droge tong, droge mond en droge keel
• diepliggende ogen
• koude handen en voeten

Wat te doen als je buikgriep hebt?

Voldoende drinken en ORS

Buikgriep gaat normaal gesproken binnen enkele dagen vanzelf over en vereist geen medische behandeling. Herstel wordt bevorderd door voldoende drinken. Doe dit bij voorkeur in kleine beetjes tegelijk (om misselijkheid en braakneigingen tegen te gaan). Diarree (en braken) kan leiden tot uitdroging en dit moet voorkomen worden. De persoon met buikgriep kan het beste water, slappe thee of bouillon drinken. Fruitsap is af te raden omdat het juist diarree of dunne ontlasting kan veroorzaken. Bij jonge kinderen, baby’s en kwetsbare mensen, is een orale rehydratatievloeistof (ORS) aan te raden teneinde uitdroging te voorkomen. Iemand die frequent moet overgeven, kan het beste wat vaker kleine hoeveelheden per keer drinken.

BRAT-dieet

Zodra de symptomen verminderen, in het bijzonder braken, wordt een BRAT-dieet (deze afkorting staat voor 'bananen, rijst, appels en toast') geadviseerd gedurende één dag tot twee dagen. Daarna kan men weer overgaan op 'normaal' eten.

Uitzieken

Zit je nog op school of ben je aan het werk, meld je dan gewoon een paar dagen ziek totdat je weer hersteld bent.

Huisarts raadplegen

Bij aanhoudende diarree die niet binnen een paar dagen over is, moet altijd een arts geraadpleegd worden. Bij ouderen, baby's en kleine kinderen is het aan te raden om al eerder een arts te waarschuwen.

Medicijnen bij buikgriep

Medicijnen kunnen worden voorgeschreven om de symptomen van buikgriep te verminderen, bijvoorbeeld medicatie tegen misselijkheid en braken. Het gebruik van middelen tegen diarree kan helpen in geval van een bacteriële ontsteking. Loperamide kan nuttig zijn wanneer je niet meteen naar het toilet kunt, bijvoorbeeld op reis. Loperamide remt de bewegingen van de darmen en zorgt voor samentrekking van de anus. De darminhoud blijft daardoor langer in de darmen en wordt compacter. Bovendien worden vocht en zouten beter opgenomen. Gebruik het niet langer dan twee dagen. Over het gebruik van dit middel tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend om met zekerheid te kunnen stellen dat het veilig is. Meld het in elk geval aan je arts en apotheker zodra je zwanger bent, of dit binnenkort wilt worden. Geef verder geen antidiarree medicijnen aan kinderen jonger dan 12 jaar en neem deze medicijnen ook niet in als er bloed in je ontlasting zit. Lees daarom altijd eerst de bijsluiter. Middelen op basis van actieve kool, zoals Norit, zorgen ervoor dat de schadelijke stoffen in het maag-darmkanaal geabsorbeerd worden en via de ontlasting het lichaam verlaten.

Lees verder

• Buikgriep door norovirus: symptomen, oorzaak en behandeling
• Eten en drinken bij buikgriep: wat kun je eten en drinken?
• Buikgriep: symptomen, oorzaak, behandeling en preventie
• Buikkrampen: oorzaken en behandeling krampen in de buik
• Buikpijn na eten: oorzaken van buikkrampen na het eten