Darmperforatie: oorzaken en behandeling geperforeerde darm

Een zogenaamde darmperforatie of geperforeerde darm is een uiterst ernstig ziektebeeld, waarbij er een scheur in de wand van de darm is opgetreden. Onder bepaalde omstandigheden kan een gescheurde darm leiden tot een levensbedreigende situatie. Een darmperforatie kan het gevolg zijn van verschillende stoornissen die verband houden met structurele veranderingen (bijvoorbeeld ontsteking) en/of stoornissen in de bloedsomloop van de darmwand. Door de opening van de darmwand loopt de ontlasting in de vrije buikholte. Omdat het een hoog bacterieel gehalte heeft, ontwikkel je vaak een peritonitis of buikvliesontsteking, die gepaard gaat met een snelle verslechtering van je algemene toestand, pijn, koorts, opgezette buik en shock. Bij een gedekte perforatie kan het ook 'slechts' tot een lokale ontsteking komen, omdat de ontlasting niet in de gehele buikholte terechtkomt. Een darmperforatie is een acute noodsituatie die snel behandeld moet worden met een operatie en antibiotica.

• Wat is een darmperforatie?
• Oorzaken van een geperforeerde darm
• Verschillende mogelijke oorzaken
• Darmperforatie door een (operatieve) ingreep
• Spontane darmperforatie
• Risicofactoren
• Symptomen van een geperforeerde darm
• Verschijnselen
• Beschrijving
• Complicaties
• Arts inschakelen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling
• Prognose
• Preventie

Wat is een darmperforatie?

Bij een darmperforatie of geperforeerde darm is een scheur of gaatje in de darmwand opgetreden, waardoor de inhoud van de darm vrijelijk in de buikholte van de getroffene kan doordringen. Een wat gedateerde benaming is 'darmdoorbraak'. Een darmperforatie kan in verschillende vormen voorkomen. Er wordt een fundamenteel onderscheid gemaakt tussen een vrije darmperforatie en een overdekte darmperforatie, waarbij de getroffenen bij de laatste een veel hogere overlevingskans hebben. Niet zelden voorkomen aangrenzende organen dat darminhoud de buikholte binnendringt. Dit staat bekend als een 'gedekte darmperforatie'. Het omentum (plooi van het buikvlies welke is gevuld met vet en bloedvaten) dekt dan bijvoorbeeld de perforatie af.

Oorzaken van een geperforeerde darm

Verschillende mogelijke oorzaken

Verschillende oorzaken zijn verantwoordelijk voor het optreden van darmperforatie. In principe leiden alle oorzaken tot een verandering in de structuur van de darmwand. Darmontsteking is bijvoorbeeld een mogelijke oorzaak van darmperforatie. Als gevolg van de ontsteking sterven darmwandcellen af waardoor er een gaatje in de darmwand ontstaat. Een enkele keer is zuurstoftekort de oorzaak, bijvoorbeeld door een afsluiting van een slagader. Ook kunnen externe factoren leiden tot een darmperforatie. Hier speelt het zogenaamde buiktrauma een essentiële rol. Als het lichaam wordt blootgesteld aan extreem sterk geweld, kan dit leiden tot ernstige verwonding van organen in de buik. Voorts kan er tijdens een buikoperatie een darmperforatie worden gemaakt.

Darmperforaties kunnen spontaan (onverwacht) optreden als gevolg van een medische aandoening of in plaats daarvan een complicatie zijn van verschillende diagnostische en chirurgische procedures die per ongeluk een gat in de dikke darm creëren. Trauma, vooral stomp trauma aan de buik, is ook een belangrijke oorzaak van darmperforaties.

Darmperforatie door een (operatieve) ingreep

Een geperforeerde darm kan veroorzaakt worden door een (operatieve) ingreep:

• Klysma. Een onjuiste of krachtig geplaatste klysma kan door de darmwand scheuren of duwen.
• Colonoscopie (darmonderzoek). Een zeldzame, maar ernstige complicatie is een darmperforatie. Dit komt vaker voor bij mensen met een voorgeschiedenis van obstipatie.
• Sigmoidoscopie. Hierbij onderzoekt de MDL-arts de binnenbekleding van de laatste 50 – 60 centimeter van de dikke darm. Hoewel de endoscoop voor een flexibele sigmoïdoscopie flexibel is, blijft perforatie een risico, alhoewel het zelden voorkomt.
• Abdominale of bekkenchirurgie, in het bijzonder colonoperaties bij darmkanker.

Spontane darmperforatie

Een spontane darmperforatie is niet gerelateerd aan een operatie of procedure:

• Inflammatoire darmaandoeningen, zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Het levenslange risico van darmperforatie bij de ziekte van Crohn ligt tussen één en drie procent, waardoor dit een veel voorkomende oorzaak is.
• Ernstige darmobstructie, vooral wanneer de dikke darm is verzwakt door een diverticulaire aandoening of kanker.
• Trauma.
• Ischemische darmziekte (wanneer de bloedtoevoer naar de dikke darm is aangetast).
• Darmkanker.
• Inname van vreemd lichaam. Meestal te wijten aan de inname van visgraten en botfragmenten, evenals niet-voedselproducten
• Ernstige fecale impactie.

Risicofactoren

Er zijn een aantal factoren die het risico op het ontwikkelen van een darmperforatie kunnen vergroten. Risicofactoren zijn:

• Recente of eerdere buikoperatie.
• Recente of voorafgaande bekkenchirurgie.
• Leefstijd. Ouder zijn dan 75 jaar.
• Geschiedenis van meerdere medische problemen.
• Trauma aan de buik of het bekken (zoals bij een auto-ongeluk).
• Een voorgeschiedenis van diverticulose, de aanwezigheid van verscheidene divertikels, meestal in de dikke darm.
• Een geschiedenis van inflammatoire darmaandoeningen.
• Darmkanker.
• Gebruik van het medicijn iIpilimumab, wat je lichaameigen afweercellen helpt om kankercellen beter te bestrijden (immunotherapie).
• Bekkenverkalking (littekenweefsel, meestal gerelateerd aan eerdere operaties).
• Vrouwelijk geslacht. vrouwen hebben meestal een meer flexibele dikke darm, wat kan leiden tot per ongeluk perforeren tijdens medische procedures, waaronder een colonoscopie.
• Diagnostische en chirurgische procedures met betrekking tot het spijsverteringskanaal, de buik of het bekken. Risicofactoren voor perforatie tijdens een colonoscopie zijn vrouw, oudere leeftijd, een voorgeschiedenis van divertikelaandoening en darmobstructies.

Symptomen van een geperforeerde darm

Verschijnselen

De symptomen van een darmperforatie kunnen variëren en kunnen langzaam of snel optreden, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Symptomen kunnen zijn:

• buikpijn (vaak ernstig en diffuus)
• ernstige buikkrampen
• opgeblazen gevoel
• misselijkheid en braken
• een verandering in je stoelgang of -gewoonten
• anale bloeding
• koorts (meestal niet meteen)
• rillingen
• vermoeidheid

Beschrijving

Een darmperforatie wordt meestal gekenmerkt door ernstige buikpijn. Deze pijn komt meestal plotseling voor en is heel intens. De pijn kan door het gehele abdominale gebied uitstralen en kan in ernstige gevallen ook de ledematen treffen. Dan zijn er bijvoorbeeld krampen in de armen en benen. Een darmperforatie is te herkennen aan een harde buik. De buik kan iets opzwellen en hard aanvoelen. Bovendien blijft de stoelgang uit of is onregelmatig. De ontlasting is meestal bloederig en donkerrood. In de meeste gevallen heb je ook last van ernstige misselijkheid en braken, maar het kan ook relatief symptoomvrij zijn. Een darmperforatie kan leiden tot peritonitis of buikvliesontsteking met koorts en sterk ongemak. Je voelt je vaak ziek en vermoeid. Soms leidt een geperforeerde darm zelfs tot een sepsis (bloedvergiftiging).

Complicaties

Een darmperforatie is een aandoening die behandeling behoeft. Om ernstige complicaties te minimaliseren, dien je onmiddellijk medische hulp in te roepen als je vermoedt dat er sprake is van een geperforeerde darm. Dit om complicaties te voorkomen. Er kan een buikvliesontsteking ontstaan en als de bacteriën in de bloedbaan terechtkomen, neemt het risico op sepsis, dat levensbedreigend kan zijn, toe.

Arts inschakelen

Een darmperforatie is een levensbedreigende en acute aandoening. Om deze reden moet je zo snel mogelijk een arts te raadplegen bij vermoeden van een geperforeerde darm. Raadpleeg ook bij langdurige spijsverteringsklachten je huisarts. Pijn, bloed in de poep of een verandering in stoelgang worden als ongebruikelijk beschouwd en moeten worden opgehelderd. In geval van aanhoudende koorts, obstipatie, braken of diarree, moet een arts worden geraadpleegd. Als pus uit de anus komt, is het ook raadzaam om een ​​arts te raadplegen. Als de symptomen enkele dagen aanhouden en er is geen duidelijke oorzaak, raadpleeg dan een arts. Als er bewustzijnsstoornissen optreden of je kunt plotseling niet meer kan bewegen zonder hulp, dan is een spoedarts nodig.

Onderzoek en diagnose

Een geperforeerde darm kan zowel door je huisarts als door een arts in het ziekenhuis worden vastgesteld. De arts zal vragen stellen over je klachten, je medische geschiedenis in ogenschouw nemen en lichamelijk onderzoek uitvoeren met daarbij speciale aandacht voor de buikstreek. Vaak is de buikwand extreem hard, omdat het lichaam een ​​zogenaamde defensieve spanning opbouwt. Bovendien zal er bij een darmperforatie naast ontlasting ook lucht in de buikholte aanwezig zijn. Tegelijkertijd zal je tijdens het onderzoek klagen over hevige pijn. De arts zal tevens beeldvormend onderzoek uitvoeren om een darmperforatie te diagnosticeren. Met röntgenonderzoek kan er lucht in de buikholte gezien worden en middels een CT-onderzoek is goed te zien op welke plek de darm is geperforeerd. Ook kan de arts bloedonderzoek laten doen en bij een geperforeerde darm zullen de ontstekingswaarden in het bloed verhoogd zijn.

Behandeling

Een darmperforatie vereist in principe een snelle behandeling. Aangezien een geperforeerde darm een levensbedreigende situatie is, zal er altijd een operatie worden uitgevoerd. Dit is namelijk de enige manier waarop een gaatje in de darmwand kan worden gedicht en genezing kan worden bewerkstelligd. Als de darminhoud is doorgedrongen in de buik, zal je ook worden behandeld met een zogenaamd antibioticum. De toediening van het antibioticum is bedoeld om gevaarlijke bacteriën te doden. Alleen dan kan een levensbedreigende infectie worden voorkomen. Bovendien is intensieve monitoring essentieel gedurende ongeveer 10 dagen.

Om een ​​hernieuwde darmperforatie te voorkomen, is het verstandig over te schakelen op een gezond vezelrijk dieet. Dit houdt de darm actief, zorgt voor een gezonde darmflora en voorkomt verstoppingen die de darmwand kunnen beschadigen.

Prognose

Zonder snelle en adequate medische zorg, is een darmperforatie een levensbedreigende aandoening. Je kunt eraan komen te overlijden. Als de arts erin slaagt om middels een operatie het gaatje in de darmwand snel en goed te sluiten, is de prognose goed. Vaak ben je na enkele weken klachtenvrij en kun je uit het ziekenhuis worden ontslagen. De prognose is ook afhankelijk van de onderliggende ziekte.

Preventie

Een geperforeerde darm kan effectief worden voorkomen, onder andere door de inname van vezelrijk voedsel. Vezels dragen ​​aanzienlijk bij aan een gezonde darmflora. Bovendien stimuleert de inname van vezels de spijsvertering. Een eventuele darmobstructie kan daarmee worden voorkomen. Dit is in de meeste gevallen verantwoordelijk voor het voorkomen van darmperforatie.

Lees verder

• Darmklachten: opgezette buik, buikpijn en winderigheid
• Darmen verstopt of verstopte darmen: symptomen en oorzaken
• Darmonderzoek (coloscopie): wat is het en wat houdt het in?
• Darmkrampen: oorzaken en behandeling krampen in de darm
• Darmaandoeningen en darmproblemen: symptomen en oorzaken