Dermoïdcyste in en rond het oog: Goedaardige tumor

Dermoïdecysten kunnen op verschillende delen van het lichaam voorkomen, maar zijn met name merkbaar rond of op de ogen. Een dermoïdcyste is een goedaardige tumor die bestaat uit histologisch normale cellen, maar die zich op een abnormale locatie bevindt. Deze cysten in en rondom de ogen bevatten vaak vet (zoals cholesterol), haar en/of huidweefsel. Hoewel dermoïdcysten meestal geen visuele problemen veroorzaken, kunnen ze cosmetisch storend zijn. In sommige gevallen kan een cyste scheuren, wat kan leiden tot een ontstekingsreactie. Een operatieve ingreep is vaak noodzakelijk, en de vooruitzichten zijn doorgaans zeer goed bij een effectieve behandeling.

• Epidemiologie van dermoïdcysten
• Oorzaken van Dermoïdcysten
• Soorten Dermoïdcysten
• Symptomen van Dermoïdcysten
• Diagnose en Onderzoeken
• Behandeling via Chirurgie
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie van dermoïdcysten

Dermoïdcysten behoren tot de meest voorkomende tumoren van de oogkas bij kinderen en vormen ongeveer 3-9% van alle oogkastumoren. Deze cysten worden meestal bij kinderen ontdekt, vaak als een langzaam groeiende, niet-pijnlijke massa nabij de laterale wenkbrauw. De tumoren kunnen echter op elke leeftijd optreden. Bij de meeste patiënten komen de symptomen voor in het eerste decennium van hun leven. Dermoïdcysten hebben geen raciale voorkeur en treffen mannen en vrouwen in gelijke aantallen.

Oorzaken van Dermoïdcysten

Een dermoïdcyste ontstaat tijdens de embryonale ontwikkeling wanneer bepaalde hechtingen rondom de oogkas zich sluiten. De precieze oorzaak van het ontstaan van een dermoïdcyste blijft onbekend. Deze tumoren worden vaak in verband gebracht met het Goldenhar-syndroom, een aangeboren aandoening die naast dermoïdcysten ook andere oog- en gezichtsanomalieën kan veroorzaken.

Soorten Dermoïdcysten

Dermoïdcysten kunnen worden ingedeeld in twee hoofdtypen:

Oogkasdermoïd: Deze bevindt zich rondom de botten van de oogkas.
Epibulbair dermoïd: Dit type bevindt zich op het oppervlak van het oog. Binnen deze categorie zijn er twee subtypes:
Limaal dermoïd: Gelegen op de overgang tussen het hoornvlies (cornea) en de harde oogrok (sclera).
Dermolipoom (ook lipodermoïd genoemd): Dit bevindt zich op de plaats waar de oogleden aan de temporele hoek (richting het oor) samenkomen.

Symptomen van Dermoïdcysten

Dermoïdcysten ontwikkelen zich meestal rondom de botten van de oogkas. De meest voorkomende locatie voor dermoïdcysten is het bovenste en laterale deel van de oogkas, nabij de wenkbrauwen. Vaak zijn patiënten asymptomatisch. Bij oudere kinderen en volwassenen kunnen symptomen zoals oogirritatie, dubbelzien (diplopie), en/of proptosis (uitpuilende ogen) optreden. Andere symptomen kunnen een oogontsteking, een voelbare en beweegbare massa, en een fistel rondom de oogkas en huid omvatten. Ptosis (hangend ooglid) kan ook optreden, wat kan leiden tot beperkte oogbewegingen. In gevallen waarin de cyste aanzienlijk groot is, kan het hoornvlies vervormd raken, wat leidt tot astigmatisme, amblyopie (lui oog), en mogelijk verlies van gezichtsvermogen.

Diagnose en Onderzoeken

Oogonderzoek

De diagnose wordt gesteld door een uitgebreid oogonderzoek door een oogarts. De cyste wordt vaak geïdentificeerd aan de hand van klinische symptomen en verschijnt als een eivormige massa onder de huid nabij de botten van de oogkas. Bij volwassenen kan de tumor moeilijker te voelen zijn dan bij kinderen. De cyste is meestal glad, stevig en niet pijnlijk. De huid boven de cyste ziet er normaal uit. Dermoïdcysten bevatten vaak vetachtig geel materiaal. Verdere onderzoeken zijn nodig om de diagnose te bevestigen en andere oogaandoeningen uit te sluiten.

Diagnostisch Onderzoek

Als er vermoeden bestaat van een diepere cyste, kan de arts een computertomografie (CT-scan van de ogen en oogkas) of magnetic resonance imaging (MRI-scan) aanvragen. Met een oogechografie kan de aanwezigheid van een gladde tumor worden bevestigd. Tevens kan een röntgenonderzoek nuttig zijn om te bepalen welke delen van het bot door de cyste zijn aangetast.

Differentiële Diagnose

Dermoïdcysten kunnen worden verward met andere aandoeningen, zoals een aangeboren encefalocele (een met huid bedekte uitpuiling van de hersenen in de oogkas), een dacryocele, mucocele, exoftalmie, en de oogziekte van Graves (schildklieraandoening). Ook moeten diverse traankliertumoren, oogkastumoren en talgkliercarcinomen worden overwogen als mogelijke differentiële diagnoses.

Behandeling via Chirurgie

Kleine, asymptomatische cysten vereisen doorgaans geen behandeling, omdat ze vaak stabiliseren of zelfs in omvang afnemen over tijd. Sommige chirurgen kiezen echter voor een vroegtijdige excisie (chirurgische uitsnijding) om te voorkomen dat de cyste openbarst en een ontstekingsreactie veroorzaakt. Grotere tumoren worden operatief verwijderd, waarbij de voorkeur uitgaat naar volledige verwijdering van de cyste indien mogelijk. Na de operatie is regelmatige opvolging essentieel om te controleren op eventuele terugkeer van de cyste en om complicaties tijdig te identificeren. Oogarts kan aanbevelingen doen voor nazorg, zoals het monitoren van het gezichtsvermogen en het volgen van eventuele veranderingen in de oogstructuur.

Prognose

De prognose na een succesvolle vroegtijdige chirurgische behandeling is over het algemeen uitstekend. De meeste patiënten herstellen volledig zonder blijvende problemen.

Complicaties

Tijdens een operatie kan een dermoïdcyste scheuren, wat kan leiden tot een lipogranulomateuze ontstekingsreactie, waarbij vetweefsel zich ophoopt en een ontsteking veroorzaakt. Deze complicatie kan worden verminderd door het cystevloeistof tijdens de operatie zorgvuldig te verwijderen. Ondanks deze voorzorgsmaatregelen kan een scheuring leiden tot orbitale cellulitis, een ernstige infectie die vaak wordt behandeld met medicijnen, zoals corticosteroïden (bijvoorbeeld Prednison).

Andere mogelijke complicaties zijn:

• Terugkeer van de cyste: In sommige gevallen kan de cyste opnieuw ontstaan na een operatie. Dit kan optreden als gevolg van onvolledige verwijdering of hergroei van de cyste.
• Abcesvorming: Een geïnfecteerde cyste kan leiden tot de vorming van een abces, een met pus gevulde holte die chirurgische drainage kan vereisen.
• Amblyopie: Een vervormd hoornvlies als gevolg van een grote cyste kan leiden tot amblyopie (lui oog), wat kan resulteren in een verminderd gezichtsvermogen.

Het is cruciaal om regelmatig medische controles te ondergaan om dergelijke complicaties tijdig te herkennen en te behandelen.

Preventie

Hoewel het ontstaan van dermoïdcysten niet altijd kan worden voorkomen, zijn er enkele maatregelen die kunnen helpen bij het verminderen van het risico op complicaties en het bevorderen van een goede ooggezondheid:

• Regelmatige oogcontroles: Door regelmatige bezoeken aan de oogarts kunnen eventuele veranderingen in de cyste tijdig worden opgespoord en behandeld.
• Vroege detectie en behandeling: Het tijdig verwijderen van een dermoïdcyste kan helpen om verdere complicaties, zoals infecties of visuele problemen, te voorkomen.
• Hygiene en zorg: Het handhaven van goede hygiëne rondom de ogen en het vermijden van letsel aan de oogkas kan bijdragen aan het voorkomen van secundaire infecties en ontstekingen.
• Nazorg na operatie: Volg de aanbevelingen van de oogarts op voor nazorg en herstel om het risico op complicaties te minimaliseren.

Door deze voorzorgsmaatregelen te nemen, kunnen patiënten de kans op complicaties verminderen en een optimale gezondheid van de ogen behouden.