Traankliertumor: Goedaardige en kwaadaardige tumoren

Traankliertumor: Goedaardige en kwaadaardige tumoren Bij een traankliertumor heeft een patiënt een tumor in één van de klieren die verantwoordelijk zijn voor de traanproductie. De traanklier bevindt zich onder het buitenste deel van elke wenkbrauw. Ongeveer de helft van de traankliertumoren zijn goedaardig (benigne), terwijl de andere helft kwaadaardig (maligne) is. Diverse soorten tumoren zijn mogelijk in de traanklier. De prognose van een traankliertumor is sterk afhankelijk van het soort tumor, maar dankzij een goede en vooral snelle behandeling verhoogt de levensverwachting van de patiënt sterk.

Werking traanklieren

Elk oog bevat traanklieren, hetgeen in medische termen bekend is als glandulae lacrimales. Deze bevinden zich aan de achterzijde van het bovenste ooglid, vlak bij de buitenste ooghoek. Deze klieren scheiden ter bescherming van het oog traanvocht af dat voor 99% uit water en voor 1% uit vaste stoffen bestaat. Het vocht gaat regelmatig naar de binnenste ooghoek doordat een persoon zijn oogleden sluit. In ieder ooglid bevindt zich een traanpunt (kleine opening) dat het begin is van een traanbuisje (ductus lacrimalis). Deze beide traanbuisjes lopen naar elkaar toe in de richting van de neusholte en monden dan uit in een verwijding, de traanzak. De tranen gaan door het neustraankanaal naar de onderste neusgang.

Epidemiologie traankliertumor

Traankliertumoren zijn zeldzame oogaandoeningen die variëren in incidentie en prevalentie afhankelijk van geografische regio, leeftijd en geslacht. De meeste gevallen betreffen volwassen patiënten, met een lichte voorkeur voor een specifieke leeftijdsgroep.

Incidentie en prevalentie

Traankliertumoren maken een klein percentage uit van alle orbitale tumoren. Kwaadaardige traankliertumoren, zoals adenoïde cystisch carcinoom, komen minder vaak voor dan goedaardige varianten zoals pleomorf adenoom.

Leeftijd en geslachtsvoorkeur

Hoewel traankliertumoren in alle leeftijden kunnen voorkomen, worden goedaardige varianten meestal gediagnosticeerd bij jongvolwassenen, terwijl kwaadaardige tumoren vaker optreden bij ouderen. Er is geen sterke geslachtsvoorkeur, maar bepaalde subtypes komen iets vaker voor bij vrouwen.

Geografische verschillen

De verdeling van traankliertumoren varieert wereldwijd, met hogere incidenties van bepaalde soorten in specifieke regio's, mogelijk door genetische en omgevingsfactoren.

Mechanisme

Traankliertumoren ontstaan door abnormale celgroei in de traanklier, waarbij het precieze mechanisme varieert afhankelijk van het type tumor.

Celbiologische processen

Bij goedaardige tumoren, zoals pleomorf adenoom, leidt een fout in celgroei en -deling tot een goed ingekapselde massa. Kwaadaardige tumoren, zoals adenoïde cystisch carcinoom, worden gekenmerkt door invasieve groei en mogelijke metastasering.

Lokaal effect van tumoren

De groei van een traankliertumor kan omliggende structuren zoals spieren en zenuwen verdringen, wat leidt tot symptomen zoals pijn, dubbelzien en een zichtbare zwelling.

Rol van genetische mutaties

Specifieke genetische mutaties en moleculaire signaleringspaden worden geassocieerd met de ontwikkeling van bepaalde traankliertumoren, zoals HER2-overexpressie in kwaadaardige typen.

Oorzaken

De oorzaken van traankliertumoren zijn complex en multifactorieel, waarbij genetische, omgevings- en levensstijlfactoren een rol spelen.

Genetische aanleg

Mutaties in tumor-suppressorgenen of proto-oncogenen kunnen bijdragen aan het ontstaan van traankliertumoren, vooral bij patiënten met een familiegeschiedenis van kanker.

Omgevingsfactoren

Langdurige blootstelling aan straling of carcinogene stoffen kan het risico verhogen, vooral in bepaalde beroepsgroepen.

Hormonale invloeden

Sommige studies suggereren dat hormonale schommelingen een rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van specifieke traankliertumoren, vooral bij vrouwen.

Risicofactoren

Een combinatie van genetische, omgevings- en medische factoren kan het risico op traankliertumoren verhogen.

Medische voorgeschiedenis

Patiënten met een voorgeschiedenis van andere soorten tumoren of auto-immuunziekten hebben mogelijk een verhoogd risico.

Beroepsmatige blootstelling

Langdurig werken met chemische stoffen of bestraling kan het risico op een traankliertumor verhogen.

Levensstijlgerelateerde factoren

Roken en overmatig alcoholgebruik zijn geassocieerd met een verhoogd risico op verschillende tumoren, inclusief die van de traanklier.

Risicogroepen

Bepaalde groepen patiënten hebben een hoger risico op het ontwikkelen van traankliertumoren, afhankelijk van genetische en externe factoren.

Leeftijdsgroepen

Ouderen lopen een groter risico op kwaadaardige traankliertumoren, terwijl jongere patiënten vaker goedaardige tumoren ontwikkelen.

Beroepen met verhoogd risico

Personen die werken in de chemische industrie of in beroepen met langdurige blootstelling aan straling hebben een verhoogd risico.

Familiaire voorgeschiedenis

Patiënten met een familiegeschiedenis van orbitale tumoren of kanker in het algemeen behoren tot de risicogroepen.

Goedaardige en kwaadaardige tumoren in de traanklier

Goedaardige gemengde epitheliale tumor

Een goedaardige gemengde epitheliale tumor is een goedaardige tumor die zich niet verspreidt naar andere lichaamsdelen, maar blijft groeien indien de arts deze niet behandelt.

Kwaadaardige gemengde epitheliale tumor

Zoals de naam reeds doet vermoeden, is een kwaadaardige gemengde epitheeltumor kwaadaardig. Deze verspreidt zich, indien onbehandeld, naar andere lichaamsdelen.

Lymfoom

Lymfoom heeft betrekking op verschillende oogstructuren, vooral op de conjunctiva (oogbindvlies) en de traanklieren. Meestal presenteert een non-Hodgkin lymfoom (kanker in lymfocyten van het immuunsysteem met vergrote lymfeklieren en algemene symptomen) zich bij een patiënt, hetgeen mogelijk gepaard gaat met een systemische lymfoom of een lymfoom in het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg).

Adenoid cysteuze carcinoom (ADCC) van de traanklier

ADCC is een zeldzame vorm van adenocarcinoom, een tumor die voortvloeit uit klierweefsels. Deze tumor kenmerkt zich door een onderscheidend patroon. Wanneer dit type traankliertumor groeit, krijgt de patiënt uitpuilende ogen (proptosis). Een ander kenmerk is pijn. De tumor tast namelijk de plaatselijke zenuwen aan.

Ooggerelateerde symptomen van een traankliertumor

De presentatie van traankliertumoren varieert tussen patiënten. Sommigen zijn asymptomatisch, maar hebben een licht gezwollen bovenste ooglid. Anderen hebben pijn en last van proptosis (medische term voor "een uitpuilend oog"), een zwelling rond de ogen, dubbelzien (diplopie) en een verminderde gezichtsscherpte. Een langdurig traanklierletsel wijst mogelijk op een goedaardige tumor, zoals een pleomorf adenoom (meestal goedaardige klierweefselgezwel). Een recente geschiedenis wijst ofwel op een ontsteking of een kwaadaardig proces.

Alarmsymptomen

Het herkennen van alarmsymptomen is cruciaal voor een tijdige diagnose en behandeling van traankliertumoren.

Snelle tumorprogressie

Een plotselinge toename in grootte van een zwelling of massa rond het oog wijst vaak op een agressieve tumor.

Pijn en ontsteking

Aanhoudende pijn, roodheid en zwelling kunnen duiden op een infectie of een kwaadaardige tumor.

Neurologische symptomen

Dubbelzien, uitval van gezichtsvermogen of gevoelloosheid rond de ogen zijn tekenen van mogelijke zenuwcompressie door een tumor.

Diagnose en onderzoeken

Oogheelkundig onderzoek

De patiënt krijgt eerst een uitgebreid oogheelkundig onderzoek door de oogarts, maar ook een KNO-arts onderzoekt de patiënt mogelijk. De diagnose gebeurt meestal met een CT-scan van de ogen en oogkas of een MRI-scan.

Differentiële diagnoses

De differentiële diagnoses omvatten tuberculose, amyloïdose (afzettingen van amyloïde in weefsels en organen met symptomen aan hart, huid, maag en darmen, lever, nieren en hersenen), de oogziekte van Graves, granulomatose met polyangiitis, sikkelcelziekte, het droge ogen syndroom, exoftalmie (uitpuilende ogen) en volwassen proptosis.

Behandeling

Meestal verwijdert een chirurg de traankliertumor operatief. Na de operatie krijgt de patiënt vaak een oogprothese. Kankergezwellen vereisen vaak nog andere behandelingsmethoden zoals bestraling (radiotherapie) of chemotherapie. Aparte bestralingsbehandelingen voor het oog zijn beschikbaar.

Prognose aandoening

De prognose van een patiënt met een traankliertumor is meestal uitstekend voor goedaardige gezwellen. De vooruitzichten voor kanker zijn afhankelijk van het type kanker, het stadium waarin de arts de diagnose stelt, en de algemene gezondheidstoestand en leeftijd van de patiënt.

Complicaties van een traankliertumor

De complicaties van een traankliertumor kunnen variëren, afhankelijk van het type tumor en de behandelingsmethoden. Enkele mogelijke complicaties zijn:

Verspreiding van de tumor

Bij kwaadaardige traankliertumoren kan de tumor zich naar andere delen van het lichaam verspreiden, wat kan leiden tot metastasen in omliggende weefsels of andere organen.

Oogproblemen

Tumoren die in de traanklier groeien, kunnen druk uitoefenen op omliggende structuren, wat kan resulteren in problemen zoals proptosis (uitpuilende ogen), dubbelzien (diplopie), en verminderde gezichtsvermogen.

Pijn en ongemak

Tumoren kunnen pijn veroorzaken door druk op de zenuwen en omliggende weefsels. Dit kan leiden tot chronische ongemakken en pijnklachten rond het oog.

Functionele beperkingen

De groei van een traankliertumor kan de normale traanproductie verstoren, wat kan leiden tot droge ogen, irritatie en andere problemen met de oogfunctie.

Complicaties van behandelingen

Behandelingen zoals chirurgie, bestraling of chemotherapie kunnen ook complicaties met zich meebrengen, zoals infecties, wondgenezingproblemen, en secundaire effecten op andere organen.

Esthetische en psychosociale gevolgen

Chirurgische ingrepen of andere behandelingen kunnen leiden tot veranderingen in het uiterlijk van het gezicht, wat esthetische en psychosociale gevolgen kan hebben voor de patiënt.

Preventie

De preventie van traankliertumoren richt zich vooral op het verminderen van risicofactoren en het bevorderen van vroege detectie. Enkele maatregelen zijn:

Regelmatige oogonderzoeken

Voor mensen met een verhoogd risico op traankliertumoren kunnen regelmatige oogonderzoeken helpen bij het vroegtijdig opsporen van eventuele afwijkingen.

Behandeling van onderliggende aandoeningen

Het adequaat behandelen van aandoeningen zoals lymfoom kan helpen het risico op het ontwikkelen van traankliertumoren te verminderen.

Vroegtijdige medische interventie

Bij symptomen zoals aanhoudende pijn, gezwollen ogen of veranderingen in het gezichtsvermogen is het belangrijk om snel medische hulp te zoeken voor een vroege diagnose en behandeling.

Lees verder

© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Normale celgroei en de ontwikkeling van tumorenNormale celgroei en de ontwikkeling van tumorenNormale celgroei is belangrijk in het menselijk lichaam, dat is de manier waarop problemen worden opgelost, ongeremde ce…
Goedaardige tumoren kunnen ook gevaarlijk zijnGoedaardige tumoren kunnen ook gevaarlijk zijnTumoren hoeven gelukkig niet altijd kwaadaardig te zijn en daarmee ook niet levensbedreigend. Een voorbeeld van zo'n goe…
Wat zijn wekedelentumoren en zijn ze gevaarlijk?Wekedelentumoren zijn een vorm van kanker. Net als andere soorten van kanker, kan er ook bij deze soort sprake zijn van…
Goedaardige oorcysten: Soms pijn en voorts geen symptomenGoedaardige oorcysten: Soms pijn en voorts geen symptomenBenigne oorcysten zijn goedaardige knobbeltjes of gezwellen in het oor. De grote meerderheid van deze knobbeltjes die me…

Keelpijn: wat zijn de oorzaken en hoe kom ik er vanaf?Keelpijn: wat zijn de oorzaken en hoe kom ik er vanaf?Keelpijn kan op verschillende manieren ontstaan. Meestal wordt deze kwaal veroorzaakt door ziekteverwekkers. Hoe kan de…
Middel tegen zweetvoeten: behandelen van zweetvoetenMiddel tegen zweetvoeten: behandelen van zweetvoetenEr is niet één middel tegen zweetvoeten, er zijn diverse maatregelen die je kunt nemen bij zweetvoeten. Overmatig zweten…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: RichardBowen, Flickr (CC BY-2.0)
  • Anatomie en fysiologie van de mens, tekstversie (geen paginanummers beschikbaar), L.-L. Kirchmann, zestiende druk, 2010, uitgeverij: Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam
  • http://radiopaedia.org/articles/lacrimal-gland-masses
  • http://reference.medscape.com/article/1210619-clinical#showall
  • http://reference.medscape.com/article/1210619-differential
  • http://reference.medscape.com/article/1210619-overview#showall
  • http://www.cancer.net/cancer-types/lacrimal-gland-tumor/overview
  • http://www.cancer.net/cancer-types/lacrimal-gland-tumor/risk-factors
  • http://www.cancer.net/cancer-types/lacrimal-gland-tumor/symptoms-and-signs
  • https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001611.htm
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 27-11-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 10
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.