Bloed ophoesten: oorzaken van het ophoesten van bloed

Bloed ophoesten: oorzaken van het ophoesten van bloed De medische term van bloed ophoesten is hemoptoë. Veel mensen die bloed ophoesten worden ongerust omdat zij het associëren met longkanker. Er zijn echter veel mogelijke oorzaken van bloed ophoesten en in veel gevallen is er geen sprake van een ernstige aandoening. De meest voorkomende oorzaak voor bloed ophoesten in de huisartsenpraktijk is een acute infectie. Veelal is niet een verkoudheid of griep de boosdoener, maar een acute lage luchtweginfectie zoals bronchitis en longontsteking waarbij zowel virale als bacteriële verwekkers een rol kunnen spelen. Het slijmvlies van de luchtwegen kan beschadigd raken door een ontsteking, maar ook door langdurig hoesten. Bij bronchitis of COPD-exacerbaties kunnen mensen veel en hard hoesten. Longkanker komt minder vaak voor als oorzaak van bloed ophoesten. De hoeveelheid opgehoest bloed (een streepje bloed versus een theelepel) is niet gerelateerd aan de onderliggende oorzaak. Behandeling van bloed ophoesten hangt af van de onderliggende oorzaak.

Synoniemen

Bloed ophoesten staat ook bekend onder de benamingen hemoptoë, hemoptyse of bloedhoest.

Symptomen bij bloed ophoesten

Het ophoesten van bloed kan gepaard gaan met de volgende symptomen:
  • bloed in slijm (sputum)
  • pijn op de borst
    Benauwdheid / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.comBenauwdheid / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.com
  • gewichtsverlies
  • nachtzweten
  • hoge koorts
  • koude rillingen
  • kortademigheid
  • benauwdheid
  • malaise
  • keelpijn
  • piepende ademhaling

Als je last hebt van het ophoesten van bloed in combinatie met één van bovenstaande klachten, dan is het verstandig je huisarts te raadplegen. Ook als je bloed blijft ophoesten of het komt steeds terug, is het belangrijk een afspraak te maken met je huisarts.

Bloed ophoesten komt vaak door een acute infectie / Bron: Istock.com/DirimaBloed ophoesten komt vaak door een acute infectie / Bron: Istock.com/Dirima

Bloed ophoesten door infecties

Bovenste en onderste luchtwegen

Veelal is er bij bloed ophoesten geen sprake van een ernstige aandoening. In de huisartsenpraktijk is een acute infectie de meest voorkomende oorzaak van het opgeven van sanguinolent sputum, slijm met bloed erin vermengd.¹ In de meerderheid van de gevallen betreft het een acute lage luchtweginfectie (bronchitis en longontsteking), waarbij zowel virale als bacteriële verwekkers een rol kunnen spelen. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen bovenste en lage luchtweginfecties. De bovenste luchtwegen bestaan uit:
  • neus;
  • keel;
  • bijholten;
  • middenoor;
  • stembanden; en
  • luchtpijp.

De lagere luchtwegen bestaan uit:
  • de grote en kleinere luchtwegen (bronchiën);
  • het longweefsel; en
  • de longblaasjes.

Bovenste luchtweginfecties

Bovenste luchtweginfecties worden meestal veroorzaakt door virussen en behoeven normaliter niet behandeld te worden. Het gaat om de volgende infecties:

Lagere luchtweginfecties

Lagere luchtweginfecties (longontsteking en acute bronchitis) kennen een ernstiger beloop waarbij behandeling vaak nodig is. Luchtweginfecties komen relatief vaak voor, vooral infecties van de bovenste luchtwegen. Mensen die roken hebben meer kans op het krijgen van luchtweginfecties en hebben vaak langer klachten dan mensen die niet roken.

Infecties van de lagere luchtwegen

Longontsteking

Longontsteking wordt vaak door bacteriën veroorzaakt, maar ook virussen, protozoa en schimmels kunnen ontsteking veroorzaken. Bij een bacteriële longontsteking ontwikkel je vaak al na enkele uren (ernstige) symptomen zoals:
  • hoesten, soms met roestkleurig of bloederig slijm;
  • pijn op de borst (verergert bij inademen);
  • kortademigheid in rust; en
  • hoge koorts, koude rillingen en mogelijk verwardheid.

Acute bronchitis

Acute bronchitis betreft een kortdurende ontsteking van de luchtwegen, meestal veroorzaakt door een virusinfectie. Binnen 24 tot 48 uur ontwikkelen zich meestal de volgende symptomen:
  • hardnekkige hoest met slijmproductie, soms met bloed;
  • bij het hoesten pijn midden op de borst;
  • drukkend gevoel op de borst en piepend ademen;
  • algehele malaise en koorts.

Bloed ophoesten door longkanker

Longkanker komt minder vaak voor. De kans op longkanker neemt sterk toe met de leeftijd. De meeste gevallen van longkanker bij bloed ophoesten betreffen (ex)rokers, maar ook niet-rokers kunnen longkanker krijgen. De klachten en symptomen die optreden bij longkanker zijn afhankelijk van de ligging en de uitgebreidheid van de tumor. Een tumor die centraal in de long ligt, geeft eerder klachten dan een tumor die meer aan de zijkant is gelegen. Perifere tumoren kunnen daardoor lange tijd onopgemerkt blijven. De eerste verschijnselen van longkanker zijn vaak:
  • een hardnekkige (prikkel)hoest;
  • het opgeven van (bloederig) slijm;
  • kortademigheid en een fluitend geluid bij het ademen (‘wheezing’);
  • (terugkerende) longontsteking; en
    Trommelstokvingers / Bron: Desherinka, Wikimedia Commons (GFDL)Trommelstokvingers / Bron: Desherinka, Wikimedia Commons (GFDL)
  • zeurende pijn in de borst.

Behalve luchtwegklachten kun je ook last krijgen van:
  • algemene malaise en een verslechtering algehele conditie, die tot uitdrukking komt in:
  • (soms) trommelstokvingers (d.w.z. verdikking van het uiteinde van de vingers) en gewrichtsklachten a.g.v. door de tumor geproduceerde stoffen.

Vermoeidheid / Bron: Istock.com/BartekSzewczykVermoeidheid / Bron: Istock.com/BartekSzewczyk

Chronische infecties: bronchiëctasieën en tuberculose

Minder vaak voorkomende oorzaken voor bloed ophoesten zijn chronische infecties als bronchiëctasieën en tuberculose (tbc). Bronchiëctasieën wijst op een abnormale verwijding van de bronchiën, wat resulteert in een hardnekkige hoest met veel slijm. Vaak begint bronchiëctasieën in de kindertijd als gevolg van een longinfectie. Tuberculose betreft een bacteriële infectie die meestal de longen treft en zich langzaam ontwikkelt. Klachten die kunnen optreden zijn onder meer een (droge) hoest, hardnekkige hoest (groen of geel van kleur, soms met bloed), algehele malaise, pijn op de borst bij diep ademhalen, benauwdheid, koorts, hevig nachtzweten en vermoeidheid.

Bloed ophoesten door COPD

Tijdens COPD-exacerbaties kun je veel en hard hoesten als gevolg waarvan het slijmvlies van de luchtwegen beschadigd kan raken (kortademigheid, vooral tijdens inspanning, en hoesten zijn de belangrijkste klachten van COPD).

Roken en het ophoesten van bloed

Naast de vele negatieve gevolgen dat roken heeft voor je gezondheid, kan overmatig roken er ook voor zorgen dat je bloed ophoest. Dit komt doordat roken de weefsels in je ademhalingsstelsel kan beschadigen. Het symptoom verdwijnt meestal als je stopt met roken.

Longembolie

Een longembolie is een embolie (dat wil zeggen 'afsluiting') van een longslagader, waardoor er minder minder zuurstof in je bloed komt. Veel voorkomende symptomen van een longembolie zijn een benauwd gevoel, pijn op de borst, een verhoogde hartslag en bloed ophoesten.

Klein spoortje bloed ophoesten door bronchoscopie

Bij een bronchoscopie onderzoekt de longarts de luchtpijpvertakkingen van de longen. Dit doet de arts met een zogeheten bronchoscoop, een soepele, dunne slang met aan het uiteinde een lampje en een kleine camera. Na het onderzoek kun je wat last hebben van heesheid en soms hoest je een klein spoortje bloed op.

Bloeding buiten de long- en luchtwegen

Hemoptoë kan ook veroorzaakt worden door een bloeding buiten de long- en luchtwegen. Zo kan kan een bloedneus gepaard gaan met het ophoesten van bloed dat achteraan vanuit de neusholten in de keel vloeit. Voorts kan een maagbloeding herkent worden aan zwarte of donkere ontlasting, maar ook door het ophoesten van bloed. Een maagbloeding kan bijvoorbeeld ontstaan door een ontsteking van het maagslijmvlies (gastritis) of een maagzweer.

Overige oorzaken van bloed ophoesten

Overige oorzaken van bloed ophoesten zijn onder meer:
  • auto-immuun ziekten als Morbus Wegener;
  • cardiovasculaire aandoeningen waaronder longembolie (afsluiting van een longslagader door een bloedklonter) en pulmonale hypertensie (waarbij de bloeddruk in de longslagader te hoog is) door bijvoorbeeld mitralisinsufficiëntie (een lekkage van de mitralisklep, één van de vier hartkleppen);
  • een lichaamsvreemd voorwerp in de luchtwegen (komt bij kinderen nogal eens voor);
  • trauma;
  • letsel tijdens een medische ingreep;
  • roken van cocaïne (crack), waardoor de dunne wand van de longblaasjes beschadigd kan raken;
  • langdurig gebruik van speed geeft onder meer een verhoogde vatbaarheid voor ziektes en infecties (mannen krijgen vooral last van ontstekingen aan de luchtwegen en longen en vrouwen zijn vatbaarder voor een blaasontsteking).

Huisarts raadplegen

Hemoptoë kan een aanwijzing zijn voor een ernstige aandoening. Bloed ophoesten is daarom altijd een reden tot nader onderzoek bij de huisarts. Neem sowieso in de volgende gevallen contact op met je huisarts:
  • Bloed in slijm dat langer dan een week aanhoudt, ernstig is, of steeds terugkomt;
  • Pijn op de borst;
  • Gewichtsverlies;
  • Nachtzweten;
  • Hoge koorts;
  • Kortademigheid of benauwdheid.

Urineonderzoek in het laboratorium / Bron: Tyler Olson/ShutterstockUrineonderzoek in het laboratorium / Bron: Tyler Olson/Shutterstock

Onderzoek en diagnose

Bij mensen die bloed ophoesten, is het onderzoek gericht op het bepalen van de mate van bloeding en de ademhaling. De oorzaak van bloed ophoesten moet worden achterhaald. Onder meer de volgende onderzoeken kunnen worden gedaan:
  • Vraaggesprek met de arts, het in ogenschouw nemen van je medische voorgeschiedenis en lichamelijk onderzoek.
  • Thoraxfoto (longfoto), een medisch onderzoek, waarbij een röntgenfoto van de borstkas wordt gemaakt.
  • CT-scan. Door gedetailleerde afbeeldingen van structuren in de borst te maken, kan een CT-scan enkele oorzaken voor het ophoesten van bloed aan het licht brengen.
  • Bronchoscopie. Een arts brengt een endoscoop (flexibele slang met een camera aan het uiteinde) door de neus of mond naar de luchtpijp en de luchtwegen. Met behulp van bronchoscopie kan een arts mogelijk de oorzaak van bloed ophoesten vaststellen.
  • Compleet bloedbeeld (CBC). Een bloedonderzoek van het aantal witte en rode bloedcellen in het bloed, samen met bloedplaatjes.
    Normale thoraxfoto van een jong persoon (slank, goede inspiratiestand) / Bron: Chikumaya, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Normale thoraxfoto van een jong persoon (slank, goede inspiratiestand) / Bron: Chikumaya, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Urineonderzoek. Bepaalde oorzaken van bloed ophoesten resulteren ook in afwijkingen van de urine.
  • Stollingstesten. Er bestaan verschillende testen om het functioneren van de stolling te bekijken.
  • Arterieel bloedgas. Een test van de hoeveelheid zuurstof en koolstofdioxide in het bloed. Zuurstofniveaus kunnen laag zijn bij mensen die bloed ophoesten.
  • Pulsoximetrie: een meting van het zuurstofgehalte in het bloed.

Behandeling van bloed ophoesten

Behandelingen voor het ophoesten van bloed zijn onder meer:
  • Embolisatie van de arterie bronchialis (longslagader): dichtmaken van een bloedende longslagader;
  • Chirurgie: het ophoesten van bloed, indien ernstig en levensbedreigend, kan een operatie vereisen waarbij een ​​long verwijderd wordt (pneumonectomie);
  • Antibiotica voor longontsteking of tuberculose;
  • Chemotherapie en/of bestraling bij longkanker;
  • Steroïden voor inflammatoire aandoeningen.

Stoppen met roken / Bron: Dmytro Zinkevych/Shutterstock.comStoppen met roken / Bron: Dmytro Zinkevych/Shutterstock.com

Preventie

Het ophoesten van bloed is een symptoom van een ziekte, aandoening of stoornis. Het negeren van deze klacht kan de onderliggende oorzaak verergeren. Preventie ligt in het aanpakken van het probleem en het krijgen van de juiste behandeling. Stoppen met roken, of het liefst nooit beginnen met roken, en blootstelling aan smog en luchtvervulling vermijden (bijvoorbeeld door niet in de buurt van een drukke weg of snelweg te gaan wonen), kan gunstig zijn. Het niet negeren van een aanhoudende hoest maar tijdig naar de huisarts gaan, is belangrijk.

Prognose

Het ophoesten van bloed kan een teken zijn van een ernstige aandoening. Bij aanhoudende klachten, is het belangrijk een arts te raadplegen om je ervan te vergewissen dat er niets ernstigs aan de hand is. Neem direct contact op met een arts als je een aanzienlijke hoeveelheid bloed ophoest of andere symptomen hebt, zoals pijn op de borst of kortademigheid, of als het bloeden erger wordt.

Noot:
  1. B.D.L. Broekhuizen. Bloed ophoesten. Huisarts en Wetenschap, jaargang 2013, nummer 7:356-356

Lees verder

© 2014 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Bloed ophoesten (hemoptyse): Oorzaken van bloedspuwingBloed ophoesten (hemoptyse): Oorzaken van bloedspuwingHet ophoesten van bloed, ook wel hemoptyse genoemd, kan diverse oorzaken hebben en is vaak een aanwijzing voor een ernst…
Pijn aan de longen: wat zijn de oorzaken?Pijn in de longstreek kan duiden op een aantal verschillende oorzaken. Desondanks dat het voelt alsof de pijn afkomstig…
Hoesten en slijmproductie in de luchtwegenHoesten en slijmproductie in de luchtwegenIedereen is wel eens verkouden en vaak gaat dit gepaard met hoesten. Hoesten is een natuurlijke reactie van het lichaam…
Geel of groen slijm ophoesten: oorzaken en wat te doen?Geel of groen slijm ophoesten: oorzaken en wat te doen?Het is niet ongewoon om slijm op te hoesten als je een hoestbui van diep in je longen ontwikkelt. Geel of groen slijm op…

Besnijdenis (circumcisie) bij mannen: De operatieBesnijdenis (circumcisie) bij mannen: De operatieOmwille van hygiënische of religieuze redenen ondergaat een patiënt een circumcisie (besnijdenis). Maar soms spelen ook…
Oorzaken van pijn op de borst – angina pectorisOorzaken van pijn op de borst – angina pectorisPijn op de borst kan veel oorzaken hebben, variërend van een dreigend hartinfarct tot sluipende wervelafwijkingen die ui…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/Ljupco
  • B.D.L. Broekhuizen. Bloed ophoesten. Huisarts en Wetenschap, jaargang 2013, nummer 7:356-356
  • Dr. J.A.H. Eekhof, dr. A. Knuistingh Neven, dr. W. Opstelten: Kleine kwalen in de huisartspraktijk, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, vijfde geheel herziene druk, 2010.
  • Dr. Jannes J.E. van Everdingen (hoofdredactie): Het medisch handboek; Kosmos-Z&K Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, vijfde volledig herziene druk 2006.
  • Healthline. What Causes Coughing Up Blood? https://www.healthline.com/symptom/coughing-up-blood (ingezien op 16-7-2018)
  • Medical Daily. Coughing Up Blood: 5 Possible Causes, And What To Do. https://www.medicaldaily.com/coughing-blood-5-possible-causes-and-what-do-397356 (ingezien op 16-7-2018)
  • Slingeland Ziekenhuis. Bronchoscopie. https://longkanker.slingeland.nl/kenniscentrum/Onderzoeken/Bronchoscopie/2118/2129 (ingezien op 16-7-2018)
  • WebMD. Coughing Up Blood (Hemoptysis). https://www.webmd.com/lung/coughing-up-blood#1 (ingezien op 13-2-2018)
  • www.apotheek.nl/Medische_informatie/Klachten___ziektes/Aandoeningen/Luchtweginfecties.aspx?mId=10701&rId=15
  • www.cocaineinfo.nl/lchm/longproblemen/
  • www.drughulp.be/speed-risicos
  • www.nationaalkompas.nl/gezondheid-en-ziekte/ziekten-en-aandoeningen/kanker/longkanker/beschrijving/
  • www.nationaalkompas.nl/gezondheid-en-ziekte/ziekten-en-aandoeningen/ademhalingswegen/infecties-van-de-onderste-luchtwegen/beschrijving/
  • www.patient.co.uk/health/coughing-up-blood-haemoptysis
  • www.symptomen-behandeling.nl/
  • www.zelfzorg.nl/luchtweginfecties/
  • Afbeelding bron 1: Wavebreakmedia/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 2: Istock.com/Dirima
  • Afbeelding bron 3: Desherinka, Wikimedia Commons (GFDL)
  • Afbeelding bron 4: Istock.com/BartekSzewczyk
  • Afbeelding bron 5: Tyler Olson/Shutterstock
  • Afbeelding bron 6: Chikumaya, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 7: Dmytro Zinkevych/Shutterstock.com
Reacties

F. de Doncker, 25-03-2019
Geachte lezer

Ik heb een vraag heb nu al weken als ik s'morgens opsta dat ik bloed ophoest wat kan dat zijn?
Wil wel even aangeven dat ik astmatische bronchitis heb en slaapapneu heb Reactie infoteur, 26-03-2019
Het is belangrijk dat u met deze klacht (bloed ophoesten) een afspraak maakt met uw huisarts. Deze kan onderzoeken waardoor het komt en wat er aan gedaan kan worden.

Carla Westerik, 06-10-2017
Moet ik naar de huisarts nu ik bloederig slijm ophoest tijdens een longontsteking, ik heb COPD2. Reactie infoteur, 06-10-2017
Het is verstandig om dit te overleggen met de huisartsassistent.

Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 20-01-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 23
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.