Q-koortsvermoeidheidssyndroom (QVS): symptomen & behandeling

Q-koortsvermoeidheidssyndroom (QVS): symptomen & behandeling Het Q-koortsvermoeidheidssyndroom (QVS) kan een gevolg zijn van een Q-koortsinfectie. Q-koorts is een infectieziekte die kan worden overgedragen van dieren op mensen. Q-koorts wordt veroorzaakt door de Coxiella burnetii bacterie. Ongeveer 20% van alle mensen die een acute Q-koorts hebben doorgemaakt, ontwikkelen het Q-koorts Vermoedheidssyndroom (QVS). Hierbij staat vermoeidheid voorop. QVS-patiënten kunnen echter ook last krijgen van andere bijkomende klachten, zoals (nacht)zweten, pijn op de borst en kortademigheid (bij inspanning), om enkele te noemen. Het Q-koortsvermoeidheidssyndroom leidt tot forse beperkingen in het maatschappelijk functioneren, zowel privé als in werk.

Wat is het Q-koortsvermoeidheidssyndroom (QVS)?

Q-koorts is een infectieziekte die kan worden overgedragen van dieren op mensen, een zogeheten zoönose. De boosdoener is de bacterie Coxiella burnetii. De ziekte wordt overgedragen door dieren, vooral geiten maar soms ook schapen. Overdracht vindt voornamelijk plaats als een besmette geit lammetjes krijgt. Na de bevalling komen veel Q-koortsbacteriën in de lucht. Door de wind worden deze verspreid en als iemand de lucht met Q-koortsbacteriën inademt, kan hij na 2 tot 6 weken Q-koorts krijgen. De lammertijd van de geiten duurt van februari tot eind mei. In 2007 deed zich in Nederland de eerste grote uitbraak van Q-koorts voor en sindsdien is het aantal meldingen van Q-koorts in Nederland flink gestegen.

Symptomen van Q-koorts?

Geen klachten

Ongeveer de helft van de mensen die met de boosdoener besmet zijn, wordt niet ziek en krijgt geen klachten. Ze hebben dus nergens last van.

Griepverschijnselen

Mensen die wel ziek worden, hebben veelal last van griepverschijnselen zoals enkele dagen aanhoudende koorts, hoofdpijn en/of een droge hoest, ’s nachts veel transpireren, pijnlijke spieren en gewrichten en algehele malaise.

Soms ernstiger verloop

De ziekte kan ook ernstiger verlopen. Bij een ernstig verloop kunnen mensen een longontsteking ontwikkelen met klachten als pijn op de borst, benauwdheid en droge hoest. Vrij veel mensen krijgen een leverontsteking zonder symptomen. Veel mensen die Q-koorts doorgemaakt hebben, zijn daarna nog gedurende langere tijd moe.

Aanhoudende klachten

Sommige mensen blijven na het doormaken en bacteriologisch klaren van een acute Q-koortsinfectie langdurig last houden van een scala aan gezondheidsklachten die kunnen leiden tot forse beperkingen in het maatschappelijk functioneren, zowel privé als in werk.

Hoe ontstaat het Q-koortsvermoeidheidssyndroom?

Na een acute Q-koortsinfectie die gepaard is gegaan met klachten, zijn er volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) drie mogelijke scenario's:
  • Je geneest volledig en in het bloed kan worden aangetoond dat je de infectie hebt doorgemaakt.
  • Je ontwikkelt chronische Q-koorts. De kans hierop is 1-5%. Chronische Q-koorts is een ernstige infectie. Het vereist langdurige behandeling met antibiotica. Je kunt nog maanden tot jaren na de besmetting last van klachten hebben.
  • Je houdt langdurige klachten van vermoeidheid na de infectie: het Q-koortsvermoeidheidssyndroom (QVS).

Hoeveel mensen ontwikkelen QVS na een acute infectie?

Het blijkt dat ongeveer 20% van alle patiënten met acute Q-koorts het Q-koorts Vermoedheidssyndroom ontwikkelt. Bij QVS staan langdurige en ernstige vermoeidheid voorop. Het gaat bij QVS dus niet om een actieve infectie, maar om de langetermijngevolgen van een eerdere infectie.

Waar komt de term Q-koortsvermoeidheidssyndroom vandaan?

Aanvankelijk werd in de Nederlandse literatuur de term 'langdurige klachten na acute Q-koorts' gebruikt, maar deze is vervangen door 'Q-koortsvermoeidheidssyndroom', vanwege de gelijkenissen tussen de langdurige vermoeidheidsklachten na Q-koorts en het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS). Ook speelde de behoefte aan een herkenbare en eenduidige term voor zowel patiënten als zorgverleners hierin een rol. Bovendien wordt in de internationale (veelal Angelsaksische) literatuur al jaren de term 'Q fever fatigue syndrome' gebruikt ter aanduiding van langdurige klachten na acute Q-koorts. Deze internationale term is inmiddels ingeburgerd en de benaming Q-koortsvermoeidheidssyndroom is de Nederlandse vertaling daarvan.

Symptomen van QVS

Vermoeidheid staat voorop bij het Q-koortsvermoeidheidssyndroom, maar de meeste mensen met QVS hebben ook last van één of meer bijkomende klachten:

Deze lijst is niet uitputtend. Er kunnen nog veel meer klachten optreden. Bovendien kan niet worden uitgesloten dat bovenstaande klachten gerelateerd zijn aan andere aandoeningen.

Afname van bloed voor onderzoek / Bron: Istock.com/JovanmandicAfname van bloed voor onderzoek / Bron: Istock.com/Jovanmandic

Wanneer wordt de diagnose QVS gesteld?

De diagnose QVS wordt door een arts gesteld als iemand acute Q-koorts heeft gehad, wat ondubbelzinnig blijkt uit bloedonderzoek en er geen sprake is van chronische Q-koorts die uitgesloten wordt door medisch onderzoek.¹ Daarnaast moet de persoon langer dan zes maanden vermoeidheidsklachten hebben en andere oorzaken die vermoeidheid verklaren moeten worden uitgesloten. Voorts moet de persoon door vermoeidheid aanzienlijk worden beperkt in het maatschappelijke functioneren. Een andere vereiste is dat betrokkene vóórdat acute Q-koorts werd vastgesteld, niet of nauwelijks last had van vermoeidheidsklachten of de klachten moeten sindsdien duidelijk in ernst zijn toegenomen. Dit wordt in de literatuur het zogenaamde 'knikmoment' genoemd.

Behandeling van QVS

Vooralsnog is het onduidelijk of er een effectieve behandeling bestaat voor het Q-koortsvermoeidheidssyndroom.

Cognitieve gedragstherapie (CGT)

Onder meer in het Radboudumc wordt aan patiënten cognitieve gedragstherapie (CGT) aangeboden, gericht op het veranderen van gedachten en gedragingen die samenhangen met de klachten en die het herstel in de weg kunnen staan.

Antibiotica

Het effect van behandeling van antibiotica bij QVS wordt onderzocht, maar is nog onvoldoende aangetoond.

Noot:
  1. Chronische Q-koorts is een ernstige infectie, waarbij de bacterie zich als het ware 'verstopt' en later weer wakker wordt zodra je een verzwakte conditie hebt. Aan je bloed kan men zien of je daadwerkelijk chronische Q-koorts hebt.

Lees verder

© 2016 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Vitale functiesVitale functies zijn de functies van je lichaam, die veranderen van uur tot uur. Er zijn 4 fitale functies; ademhaling,…
Wat te doen bij besmetting Q-KoortsWat is Q-Koorts? Q-Koorts is een infectieziekte wat afkomstig is van miskramen bij geiten. Q-Koorts kan makkelijk herken…
Koorts, wat is de functie en hoe kunt u het verlichten?Een gewone lichaamstemperatuur ligt tussen de 36,5 en 37,5 graden. Als u zich ziek voelt kunt u vaak koorts hebben en ko…
Alles over de Q-koortsQ-koorts is een steeds vaker voorkomende ziekte in Nederland, het verspreid zich voornamelijk van mens op dier. Al in he…

Pijn aan de longen: wat zijn de oorzaken?Pijn in de longstreek kan duiden op een aantal verschillende oorzaken. Desondanks dat het voelt alsof de pijn afkomstig…
Ebola: Infectieziekte met bloedingen door ebolavirusEbola: Infectieziekte met bloedingen door ebolavirusEbola is een ernstige, acute infectieziekte veroorzaakt door het ebolavirus. Vijf verschillende varianten van het ebolav…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: COMSALUD, Flickr (CC BY-2.0)
  • http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/linda-heeft-q-koorts-ik-had-een-leuk-leven-toen-ging-het-lampje-uit
  • http://www.ggdwestbrabant.nl/Professionals/Huisarts/Infectieziekten/Q-koorts-dossier/Q-koorts-vermoeidheidssyndroom
  • http://www.nvvg.nl/images/stories/Multidisciplinaire_richtlijn_Q-koortsvermoeidheidssyndroom_DEF.pdf
  • http://www.q-support.nu/over-q-koorts/gevolgen-van-de-q-koorts-op-langere-termijn
  • http://stichtingquestion.nl/?page_id=48
  • https://www.thuisarts.nl/q-koorts/ik-heb-q-koorts
  • http://stichtingquestion.nl/documenten/richtlijn-qvs-patienten.pdf
  • RIVM. Q-koortsvermoeidheidssyndroom. Informatie over Q-koortsvermoeidheidssyndroom (QVS).
  • Afbeelding bron 1: Istock.com/Jovanmandic
Reacties

Marianne, 09-11-2018
In 2009 heb ik de Q-koorts gehad. Na onderzoek géén chronische Q-koorts, doch mijn vermoeidheid en bijkomende klachten houden sindsdien aan en worden door de jaren heen erger. Diagnose QVS. Mijn functioneren gaat echt achteruit en de pijnen nemen toe. Het is moeilijk om alles een plek te geven, want je weet niet hoe het verder gaat verlopen. Kan het nog erger worden?Heb wel eens het gevoel dat mijn kaarsje langzaam uitgaat. Voel mij vreselijk en mijn eigenwaarde is ook behoorlijk gezakt, omdat ik eerder een actief persoon was die van alles aan kon en nu al jaren te moe is en te veel klachten heeft om lekker de dag door te komen. Ik blijf wel bewegen en probeer toch te genieten van de dingen die ik nog wel kan doen, maar de dagen gaan vaak moeizaam. Ik voel mij vaak onbegrepen met mijn klachten. Begrijp het zelf soms niet eens. Reactie infoteur, 14-11-2018
Het Q-koortsvermoeidheidssyndroom leidt tot forse beperkingen in het functioneren. Veel sterkte gewenst!

Mary Hermans, 15-03-2018
Goedemiddag. Ik heb net het artikel gelezen over de q-koorts.Ook ik heb al jaren enorme last van moeheid.Ik lig wel 2x op bed per dag. Met de honden kan ik geen lange wandelingen meer maken en het lijkt alsof het erger wordt. Is er een forum o.i.d.inde buurt van Den Bosch waar ik met mensen kan praten die dezelfde symptomen hebben als ik?Dat haalt me misschien een beetje uit de put. Ik ben Mary Hermans uit Sint-Michielsgestel. Reactie infoteur, 02-04-2018
Hier is een forum voor Q-koortspatiënten: http://www.q-support.nu/ervaringen-met-q-koorts/patientenverhalen.

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 01-05-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 10
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.