Koortsstuipen kind: symptomen en behandelen van koortsstuip
Koortsstuipen komen bij grofweg 4% van de baby's, peuters en kleuters tussen de 3 maanden en 5 jaar voor. Baby's en jonge kinderen krijgen bij koorts gemakkelijker een stuip dan volwassenen. Voor ouders kan het heel beangstigend zijn om mee te maken dat je baby of kind een koortsstuip heeft. Een koortsstuip kan plotseling ontstaan bij een kind met opkomende koorts. Het kind gaat dan heftig schokken er er treden trekkingen op aan beide armen en benen. Het kind is buiten bewustzijn en het kan gebeuren dat het kind even ophoudt met ademen. Een koortsstuip gaat normaal gesproken binnen enkele minuten tot een kwartier vanzelf over. Ouders schrikken vaak van een koortsstuip, maar een koortsstuip zal de hersenen niet beschadigen en het kind gaat er niet aan dood.
Wat zijn koortsstuipen?
Een aanval of stuip die optreedt bij koorts
Een koortsstuip of convulsie is een plotseling optredende stoornis in de (elektrische) functie van de hersenen, wat bewusteloosheid en meestal
spiertrekkingen - ritmische schokken in de ledematen - veroorzaakt, bij een ziekte met hoge koorts. De meeste koortsstuipen gaan na ongeveer enkele minuten tot een kwartier vanzelf over, hoewel het ook slechts een paar seconden kan duren of zelfs langer dan een kwartier. Na afloop komt het kind bij en maakt het vaak een uitgeputte indruk. De meeste kinderen vallen niet lang daarna in een diepe slaap.
Koortsstuip en hersenen
Een koortsstuip kan de hersenen niet beschadigen. Een kind gaat niet dood door een koortsstuip.Uit onderzoek blijkt dat kinderen zich na een koortsstuip normaal ontwikkelen. De kans dat het kind later epilepsie ontwikkelt is zeer klein en hangt samen met het feit of epilepsie voorkomt in de familie. Boven de leeftijd van vijf jaar komen koortsstuipen niet meer voor, aangezien de hersenen dan meer zijn uitgerijpt en niet meer van slag raken bij koorts.
Uitlokkende factor van een koortsstuip
Een koortsstuip wordt uitgelokt door snel oplopende hoge koorts van 39°C of meer. De meeste koortsstuipen treden op tijdens de eerste dag dat een kind koorts heeft en dan aan het begin van een koortsperiode, wanneer de koorts net begint net op te komen. Een enkele keer kan het gebeuren dat het kind nog geen koorts heeft wanneer een koortsstuip optreedt, maar stijgt de temperatuur binnen enkele uren na de aanval. Een koortsstuip moet onderscheiden worden van
epilepsie, aangezien epilepsie wordt gekenmerkt door terugkerende aanvallen die niet worden veroorzaakt door koorts.
Hoe vaak komen koortsstuipen voor?
Ongeveer 1 op de 25 kinderen heeft ten minste één keer last van stuipen tijdens een koortsaanval en meer dan een derde van deze kinderen heeft het vaker dan één keer. Een koortsstuip kan optreden bij kinderen in de leeftijd van 6 maanden tot 5 jaar en worden het vaakst gezien bij peuters. De kans op koortsstuipen is het grootst op een leeftijd tussen 12 en 24 maanden. Des te ouder het kind is wanneer hij voor het eerst koortsstuipen krijgt, des te kleiner de kans op een recidief.
Wat maakt een kind gevoelig voor terugkerende koortsstuipen?
Bij ongeveer 30% van de kinderen die een koortsstuip heeft gehad, doet zich een herhaling voor en 10% van de kinderen maakt drie of meer aanvallen door. Een aantal factoren lijken het risico op herhaling te vergroten. Deze zijn:
- de baby of het kind is jonger dan 15 maanden wanneer de eerste aanval optreedt;
- het kind heeft vaak koorts;
- het kind heeft directe familieleden met een voorgeschiedenis van koortsstuipen;
- de aanval trad snel op nadat het kind koorts kreeg of bij een relatief lage temperatuur.
De duur van de eerste aanval heeft geen invloed op de recidivekans.
Wat moet er gedaan worden als een kind koortsstuipen heeft?
Een aanval kan voor ouders of verzorgers een beangstigende ervaring zijn, zeker de eerste keer dat hun kind erdoor wordt getroffen. Het is belangrijk dat ouders of verzorgers te allen tijde kalm blijven, hun hoofd erbij houden en een aantal maatregelen nemen:
- Om te voorkomen dat het kind valt of zich stoot of bezeerd, moet het kind op een zachte ondergrond geplaatst worden.
- Het kind mag niet worden vastgehouden of tegengehouden tijdens een stuiptrekking.
- Leg de baby of het kind op de zij of op de buik, zodat hij zich niet kan verslikken en vrij kan ademhalen.
- Verwijder, indien mogelijk, voorzichtig alle voorwerpen of voedsel uit de mond van het kind.
- Leg nooit iets in de mond van de baby of het kind tijdens een stuiptrekking. Objecten in de mond kunnen breken en de luchtwegen blokkeren.
- Dien de inhoud van een tube Stesolid via zijn anus toe, indien een aanval langer dan drie minuten duurt én alleen als de aanval (te herkennen aan bewusteloosheid en trekkingen) nog bezig is. De werkzame stof in Stesolid is diazepam en dit werkt onder meer spierontspannend. Na toediening stopt normaal gesproken de aanval binnen 10 minuten.
- Bel zo snel mogelijk nadat het kind koortsstuipen heeft gekregen de (dienstdoende) huisarts. Na een koortsstuip moet een arts altijd het kind onderzoeken om te achterhalen wat de oorzaak is van de koorts. Soms is er verder onderzoek of behandeling noodzakelijk. Dit ter beoordeling van de arts.
Hoe worden koortsstuipen behandeld?
Wat te doen?
De aanval kan enkele minuten tot een kwartier duren en gaat vanzelf over. Het kind is vaak daarna even suf en niet goed te wekken. Het is belangrijk om als ouders(s) en/of verzorger(s) rustig te blijven. Leg het kind op de zij zodat het zich niet kan verslikken en zorg dat het niet kan vallen en zich niet kan stoten of bezeren. Bel vervolgens direct de huisarts, ook als het schokken dan al gestopt is.
Observeer of het kind aan béide armen en benen of alleen aan één arm of been trekkingen heeft. Een koortsstuip is namelijk een aanval die optreedt bij koorts, waarbij het kind heftige schokken aan beide armen en benen heeft.
Onderzoek van de arts
Omdat de meeste stuipen maar een paar minuten duren, is de stuip meestal voorbij als de huisarts is gearriveerd. De arts onderzoek wat de oorzaak van de koorts kan zijn. Wanneer de stuipen blijven terugkomen, of wanneer de arts vermoedt dat er meer aan de hand is, zoals
hersenvliesontsteking (met hoofdpijn,
koorts en een
stijve nek), zal hij deze (met spoed) in het ziekenhuis laten opnemen. De diagnose hersenvliesontsteking kan worden bevestigd door een lumpaalpunctie of ruggenprik, waarbij hersenvocht wordt afgenomen voor onderzoek. Als er sprake is van ernstige diarree of
braken, kan
uitdroging verantwoordelijk zijn voor de aanvallen. Ook kunnen er andere onderzoeken worden verricht, zoals bloed- en urineonderzoek of een uitstrijkje van de keel, om een bacteriële infectie op te sporen en de oorzaak van de koorts te bepalen.
Wanneer is verder onderzoek nodig?
Volgens de patiëntenbrief van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), is er in de volgende gevallen altijd verder onderzoek nodig:
- als de aanval optreedt bij een kind dat jonger is dan zes maanden of ouder dan vijf jaar;
- als de trekkingen meer dan 15 minuten aanhouden;
- als de trekkingen alleen aan één armpje of beentje optreden;
- als het kind in één koortsperiode meerdere aanvallen krijgt.
Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend /
Bron: Martin SulmanHet voorkomen van koortsstuipen
Een koortsstuip kan niet worden voorkomen door het kind koortswerende middelen als
paracetamol te geven als hij koorts heeft. Wanneer er paracetamol wordt gegeven omdat het kind zich erg ziek voelt, dan moet dit in schema gebeuren. Dat wil zeggen dat het kind drie tot vier keer per dag in tabletvorm paracetamol krijgt toegediend. Lees altijd eerst de bijsluiter voor een juiste dosering. Geef niet eenmalig of onregelmatig paracetamol. Dit om te voorkomen dat het zieke kind een piekende temperatuur krijgt, doordat de koorts weer snel stijgt nadat het koortswerende middel is uitgewerkt.
Er zijn ook geen andere medicijnen die een koortsstuip kunnen voorkomen.
Prognose
De prognose van koortsstuipen bij je kind is goed. Ondanks dat het erg beangstigend kan zijn, zijn koortsstuipen meestal ongevaarlijk en veroorzaken ze geen blijvende schade aan de hersenen. Je kind herstelt doorgaans volledig binnen enkele minuten tot een kwartier en komt snel weer bij bewustzijn.
Koortsstuipen komen vaak voor bij kinderen tussen de 3 maanden en 5 jaar en hebben meestal geen langetermijngevolgen. De kans dat je kind later epilepsie ontwikkelt is klein. Er is wel een mogelijkheid dat je kind opnieuw een koortsstuip krijgt bij een toekomstige koortsperiode, maar dit risico neemt af naarmate je kind ouder wordt. Met de juiste zorg en monitoring is de vooruitzicht positief en zal je kind geen blijvende gevolgen ondervinden van de koortsstuipen.
Lees verder