Koortsstuip bij kind en volwassene

Een koortsstuip treedt het vaakst op bij kinderen tot vijf jaar. Het kind is ziek, heeft koorts en kan plots met zijn lichaam gaan schokken. Grote kans dat het kind een koortsstuip heeft. Vaak is het kind bewusteloos. In de meeste gevallen is een koortsstuip ongevaarlijk, maar kan wel zorgwekkend zijn voor ouders. Soms krijgen volwassenen ook een koortsstuip.

Wie krijgen een koortsstuip?

Een koortsstuip wordt ook wel koortsconvulsie genoemd en is in de Engelse taal bekend onder de benaming febrile seizure. Koortsstuipen komen het vaakst voor bij kinderen tot vijf jaar, waarbij de piek ligt bij kinderen van één tot twee jaar oud. Maar ook oudere kinderen kunnen een koortsstuip krijgen. Zelden komen koortsstuipen voor bij kinderen jonger dan zes maanden oud. Gemiddeld komt een of meerdere koortsstuipen voor bij 1 op de 25 kinderen. Bij volwassenen komen koortsstuipen minder vaak voor. Vaak is erfelijke aanleg hier medebepalend in.

Een koortsstuip treedt op wanneer er sprake is van koorts. Koorts is een lichaamstemperatuur vanaf 38 graden Celsius. Koorts is behalve vervelend ook erg nuttig: hierdoor kan het lichaam zich beter verdedigen tegen schadelijke bacteriën of virussen. Bovendien worden micro-organismen zwakker door een hogere lichaamstemperatuur, wat de aanval door het eigen lichaam nog effectiever maakt. Soms treedt er een koortsstuip op wanneer er nog geen sprake is van koorts. We zien daarna de lichaamstemperatuur binnen enkele uren wel oplopen tot boven de 38 graden.

Het verloop van een aanval

De hersenen werken middels elektrische stroompjes. Bij koorts kan er kortsluiting ontstaan: de stroompjes werken dan teveel door. Dit komt vooral voor bij jonge kinderen waarbij de hersenen nog onvoldoende gerijpt zijn. Het lichaam begint tijdens een aanval te schokken. Dit kan het gehele lichaam zijn, maar ook slechts aan één zijde. De meeste patiënten zijn buiten bewustzijn en reageren niet meer op hun omgeving. Voor ouders is dit soms zeer beangstigend. De adem wordt soms ingehouden of de adem is oppervlakkig of met haperen. De patiënt krijgt een rode en later een blauwe gelaatskleur. Op dit moment raken veel ouders in paniek, want het lijkt alsof hun kind dood gaat. De aanval duurt enkele minuten met een gemiddelde van twee minuten. Daarna is het kind weer bij bewustzijn maar zal in de meeste gevallen snel in een diepe slaap vallen. Dit komt doordat een koortsstuip veel energie kost. De hersenen raakt hierdoor oververmoeid en het kind valt in slaap.

Sommige koortsstuipen duren slechts enkele seconden. De ouders hebben vaak niet in de gaten dat hun kind een aanval heeft gehad. Om die reden doorlopen veel kinderen een koortsstuip zonder dat ouders hiervan af weten. In principe maakt dit ook niks uit: een koortsstuip behoeft geen verdere behandeling. Wanneer het kind een aanval krijgt wanneer de koorts nog relatief laag is (tussen de 37.5 en 38.5 graden) dan is de kans groter dat er een tweede aanval plaatsvindt. Ook bij kinderen jonger dan 18 maanden oud is de kans op herhaling van koortsstuipen groter. Het is aan te raden om bij een koortsstuip een arts om advies te vragen. In een enkel geval gaat het niet om een koortsstuip zelf maar om een hersenvliesontsteking. In andere gevallen duurde de koortsstuip zo kort dat het de ouders niet is opgevallen. Dit kan verder geen kwaad.

Volwassenen met koortsstuipen

Zoals gezegd kunnen ook volwassenen een aanval krijgen. Na een aanval kan een volwassene ook in slaap vallen of is gedurende een halfuur suf. Er kan een hoofdpijn optreden die soms een dag aan kan blijven houden. Vaak is hier erfelijke aanleg medebepalend voor. Het verloop van een aanval is hetzelfde als bij kinderen. Sommige volwassenen hebben terugkerende koortsstuipen bij iedere ziekte waarbij koorts optreedt. Wanneer de lichaamstemperatuur snel stijgt, is de kans op een koortsstuip het grootst. Soms is opname in het ziekenhuis nodig. Niet vanwege de koortsstuipen zelf, maar vanwege de achterliggende reden. Een koortsstuip kan ook verward worden met een aanval van epilepsie. Wanneer de patiënt niet bekend is met epilepsie, dan is het aan te raden om een bezoek aan een arts te brengen en de klachten voor te leggen.