Help! Mijn kind heeft een koortsstuip!

Bij een koortsstuip is er een soort van kortsluiting in de hersenen. Ongeveer één op de twintig tot vijftig kinderen maakt een of meerdere koortsstuipen door. Kinderen met een ziekte onder de leden zoals, de vijfde kinderziekte, waterpokken, oorontsteking of keelontsteking. Of kinderen waar de koorts plots optreedt en de koortsstuip het eerste teken van koorts is. Heeft een kindje een koortsstuip dan schokt het met armen en benen en geeft het geen reactie naar de ouder/verzorger toe. Als ouders/verzorgers is een koortsstuip meemaken vaak enorm schrikken. De duur van een koortsstuip kan variëren van enkele minuten tot 10 à 15 minuten.

• Wat is een koortsstuip?
• Wat gebeurt er bij een koortsstuip?
• Wat kun je doen bij een koortsstuip
• Verder onderzoek
• Koortsstuip versus epilepsie

Wat is een koortsstuip?

Een koortsstuip, of koortsconvulsie genoemd, is een overdreven elektrische ontlading van de hersencellen bij een snelle stijging van de lichaamstemperatuur. Een koortsstuip kan plaatsvinden als eerste teken van koorts maar vaak ook zit je kindje al niet ‘lekker’ in zijn of haar vel. De baby is hangerig en niet fit zoals normaal. De peuter/kleuter wil niet naar school. Kinderen die al hoge koorts hebben krijgen dan ook meestal geen koortsstuip.

Al koorts

De meeste kinderen hebben vaak al een beetje verhoging tot lichte koorts door een:

• oorontsteking,
• verkoudheid;
• luchtweginfectie;
• na een vaccinatie.

Eerste koorstuip

Is de lichaamstemperatuur tussen de 37.5 en 38 graden dan spreken we van verhoging. Is de lichaamstemperatuur hoger dan 38 graden dan spreken we van koorts. Een koortsstuip gaat gepaard met heftige spiertrekkingen (schokkende bewegingen), bewusteloosheid en soms met het stoppen van de ademhaling. Vooral de eerste koortsstuip is een nare, heftige en emotionele ervaring voor ouders/ verzorgers. Je kindje aantreffen met een koortsaanval en denken dat het dood gaat. De duur van een koortsstuip kan variëren van enkele minuten tot 10 á 15 minuten.

Wat gebeurt er bij een koortsstuip?

Waarom kinderen een koortsstuip krijgen is onbekend, maar de kenmerken van een koortsstuip zijn onmisbaar te herkennen. Namelijk voor en tijdens de koortsstuip:

• spuugt het kind;
• draaien beide pupillen naar een kant toe;
• draait het hoofd met de ogen mee;
• reageert het kind niet op de ouder/verzorger;
• kaken op elkaar geklemd (kaakklem);
• verkramping van het lichaampje;
• vlamt de koorts op (zichtbaar door felrode wangetjes). Bij het temperaturen na de aanval is de koorts 40 graden of meer;
• kan er schuim om de mond komen;
• de armen en benen schokken;
• treed er ademnood op tot stoppen met ademen, (ademstop). Mond op mond beademing lukt dan niet. Het kindje gaat vanzelf weer ademen;
• gaat het hoofdje blauw zien (of bleekgrauw);
• reageert het kindje op de stem van de ouder/verzorger met nog heftiger schokkende bewegingen;
• kunnen oudere kinderen de urine en ontlasting loslaten.

Wanneer het schokken is gestopt is de aanval over en komt het kindje langzaam weer bij kennis. Na een koortsaanval kan een kindje wel 10 tot 30 minuten kreunen, suf zijn en hoofdpijn hebben. De hersenen zijn na de aanval uitgeput!

Wat kun je doen bij een koortsstuip

Wat je zelf als ouder/verzorger kunt doen is:

• hoe bang je ook bent: ga niet gillen, raak niet in paniek. De angst komt er na afloop wel uit en laat dit toe;
• leg je kindje op de grond en probeer het op de zij te leggen;
• bescherm het hoofdje (leg een kussen tegen de wang) en maak kleding losser;
• houd de schokkende bewegingen niet tegen;
• probeer, wanneer mogelijk, de tijd in de gaten te houden. Hoelang duurt de koortsstuip? De arts zal ernaar vragen;
• bel de huisarts.

Diazepam

Wanneer een ziekenhuisopname niet nodig is, kleed je kindje dan zo luchtig mogelijk om de koorts te laten zakken (alleen in een rompertje). Zet een raam extra open wanneer dit mogelijk is. Ben je al bekend met een koortsstuip en heeft je kindje al een eerste koortsstuip gehad haal dan, nadat je kindje veilig ligt, het tubetje met diazepam om de aanval te stoppen. Diazepam wordt toegediend door de inhoud leeg te knijpen in de anus en heeft na enkele minuten invloed op de overdracht van de elektrische activiteit in de hersencellen. Zorg wel dat de inhoud niet terugloopt en knijp even de billetjes tegen elkaar. Na een eerste koortsstuip heeft elke ouder/verzorger dit in het medicijnkastje.

Verder onderzoek

Bij 4% van de kinderen in de leeftijd tussen 6 maand en 5 jaar komen koortsstuipen voor. Eén op de drie kinderen krijgt na de eerste koortsstuip een tweede en één van de 10 kinderen krijgen vaker dan twee keer een koortsstuip. Na het vijfde jaar meestal niet meer, het kind groeit er als het ware overheen. En ondanks dat een koortsaanval er heel beangstigend uitziet heeft een koortsstuip geen nadelige effecten voor de verdere ontwikkeling van een kind. In principe is een koortsstuip onschuldig. Verder onderzoek wordt gedaan wanneer:

• het schokken langer duurt dan 15 minuten;
• het kindje jonger is dan 6 maanden of ouder dan 5 jaar;,
• de schokkende bewegingen alleen bij één armpje of beentje optreden;
• er tijdens één koortsperiode meerdere koortsstuipen zijn.

Ziekenhuisopname

Is er sprake van één van bovengenoemde redenen dan volgt ziekenhuisopname. Hier wordt een bloedonderzoek gedaan en er wordt een EEG gemaakt. Een Electro Encephalo Gram (EEG ) is een methode om de elektrische activiteit van de hersenen te meten. De EEG kan ook later volgen wanneer de schrik en de ziekenhuisopname achter de rug zijn. Het bloedonderzoek is om eventuele onderliggende oorzaken op te sporen (hersenvliesontsteking o.a.). Samen met een monitor, om de hartslag en de ademhaling in de gaten te houden kan dan wanneer sprake is van een ontsteking, via een infuus met antibiotica de infectie bestreden worden.

Koortsstuip versus epilepsie

Ook bij epilepsie is een insult (een aanval) een kenmerk. Ook bij epilepsie ontladen zich plotseling hersencellen. Beide aanvallen lijken erg op elkaar. Koortsstuipen zijn dan ook eigenlijk epileptische aanvallen. Er zit echter verschil in. Bij een koortsstuip volgt hoge koorts en een epileptische aanval gaat meestal gepaard zonder koorts. De diagnose van epilepsie of niet kan gemaakt worden door een EEG te maken.