Laxeermiddeloverdosis: Bijwerkingen van overmatig gebruik

Constipatie, ook wel obstipatie genoemd, is een veelvoorkomend probleem dat patiënten kan leiden tot het gebruik van laxeermiddelen. Deze geneesmiddelen helpen bij het bevorderen van de stoelgang en het verlichten van symptomen van constipatie. Het is echter cruciaal om de aanwijzingen op het etiket zorgvuldig op te volgen en de aanbevolen dosis niet te overschrijden. Een accidentele of opzettelijke overdosis van laxeermiddelen kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals uitdroging en nierproblemen. De behandeling van een laxeermiddeloverdosis richt zich vooral op het verlichten van de symptomen. De vooruitzichten voor patiënten die een te hoge dosis hebben gebruikt, variëren. Het is van groot belang dat patiënten die bepaalde medicijnen gebruiken of lijden aan specifieke aandoeningen, contact opnemen met hun arts voordat ze laxeermiddelen gebruiken.

• Wat is constipatie?
• Oorzaken van een laxeermiddeloverdosis
• Risicogroepen
• Bijwerkingen van een overdosis laxeermiddelen
• Maag en darmen
• Uitdroging en nierschade
• Andere symptomen
• Risicobeheersing en preventie
• Contact met arts
• Opvolgen van etiketrichtlijnen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties door overmatig gebruik van laxeermiddelen

Wat is constipatie?

Constipatie wordt gekenmerkt door een onregelmatige stoelgang of moeite met ontlasting. Oorzaken kunnen zijn: onvoldoende waterinname, een vezelarm dieet, verstoringen in de dagelijkse routine (zoals reizen), stress, een overmatige consumptie van zuivelproducten, aambeien, medicijnen, zwangerschap, depressie, eetstoornissen en andere aandoeningen. Het gebruik van een laxeermiddel kan helpen om de symptomen van constipatie te verlichten.

Oorzaken van een laxeermiddeloverdosis

Een overdosis laxeermiddelen kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. Dit kan per ongeluk gebeuren, bijvoorbeeld als patiënten de gebruiksaanwijzing niet goed volgen en te snel een nieuwe dosis nemen of een te hoge dosis gebruiken. Chronisch misbruik van laxeermiddelen komt vaak voor bij mensen met eetstoornissen, die deze middelen gebruiken in de veronderstelling dat ze de opname van calorieën verhinderen.

Risicogroepen

Personen van 55 jaar en ouder, evenals kinderen met bepaalde aandoeningen, lopen een verhoogd risico op een overdosis. Laxeermiddelen worden ook vaak misbruikt door mensen met eetstoornissen na eetbuien, met de verkeerde veronderstelling dat deze middelen voedsel en calorieën uit het lichaam verwijderen voordat ze kunnen worden opgenomen.

Bijwerkingen van een overdosis laxeermiddelen

Laxeermiddelen zijn verkrijgbaar in verschillende vormen en bevatten uiteenlopende ingrediënten. De meeste problemen ontstaan met laxeermiddelen die natriumfosfaat bevatten (zoute laxeermiddelen). Deze middelen trekken water in de darm, waardoor de ontlasting zachter wordt en gemakkelijker passeert. Het gebruik van natriumfosfaat wordt aanbevolen als een enkele dosis per dag gedurende maximaal drie dagen. Dit kan zowel oraal (via de mond) als rectaal (via het rectum) worden toegediend. De ernstigste bijwerkingen ontstaan bij het nemen van een dosis die hoger is dan aanbevolen of bij het nemen van meerdere doses per dag.

Maag en darmen

Bijwerkingen van een overdosis laxeermiddelen kunnen zijn:

• Misselijkheid
• Braken
• Buikpijn
• Buikkrampen
• Diarree
• Darmobstructie (verstopping van de darm met buikpijn en braken)

Chronisch gebruik kan ook de darmspieren verzwakken, wat kan leiden tot verdere constipatie en pijn bij de stoelgang.

Uitdroging en nierschade

Ernstige bijwerkingen van een overdosis laxeermiddelen zijn uitdroging en elektrolytenstoornissen, wat kan leiden tot ernstige complicaties zoals nierschade en in sommige gevallen zelfs de dood. Tekenen van uitdroging zijn onder andere een droge mond, dorst, verminderde urineproductie en duizeligheid, vooral bij veranderingen in de lichaamshouding. Nierletsel kan leiden tot slaperigheid, traagheid en zwelling van de enkels, voeten en benen.

Andere symptomen

Andere mogelijke bijwerkingen van een overdosis laxeermiddelen zijn:

• Aspiratiepneumonie (maaginhoud die in de longen wordt ingeademd)
• Blozen
• Coma
• Een daling van de bloeddruk
• Lage bloedsuikerspiegel
• Vertraagde ademhaling
• Huidproblemen: roodheid en huiduitslag
• Plasproblemen: incontinentie en pijn bij het plassen (dysurie)
• Spierzwakte

Risicobeheersing en preventie

Contact met arts

Aandoeningen
Patiënten met dikkedarmontsteking (colitis), nierziekte, hartproblemen of uitdroging moeten altijd hun arts raadplegen voordat ze laxeermiddelen gebruiken.

Medicatie
Patiënten die laxeermiddelen willen gebruiken, dienen ook met hun arts te overleggen als zij bepaalde medicijnen gebruiken, zoals:

• Angiotensine-converting enzyme (ACE)-remmers (voor hoge bloeddruk)
• Angiotensinereceptorblokkers (ARB's) (voor hoge bloeddruk, hartfalen of nierfalen)
• Diuretica (plaspillen)
• Niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID’s), zoals ibuprofen en aspirine

Opvolgen van etiketrichtlijnen

Het is essentieel dat patiënten de richtlijnen op het etiket van laxeermiddelen strikt volgen. Dit houdt in dat patiënten geen orale of rectale dosis moeten innemen als ze na het gebruik van het laxeermiddel nog geen stoelgang hebben gehad. Kinderen jonger dan twee jaar mogen bovendien nooit laxeermiddelen rectaal gebruiken.

Diagnose en onderzoeken

Bij vermoeden van een overdosis moet medische hulp worden ingeschakeld. De arts zal de symptomen, medische geschiedenis en medicijngebruik noteren en verschillende onderzoeken uitvoeren om de ernst van de situatie te bepalen, zoals:

• Een bloedonderzoek
• Een ECG (elektrocardiografie: hartfilmpje)
• Een röntgenfoto van de borstkas
• Een urineonderzoek

Behandeling

De arts zal de vitale functies van de patiënt monitoren en een symptomatische behandeling toepassen, die kan bestaan uit:

• Actieve kool
• Ademhalingsondersteuning, inclusief zuurstof en indien nodig een ademhalingsbuis
• Een maagsonde voor maagspoeling
• Intraveneuze vloeistoffen (vochttoediening via een ader)

Prognose

De prognose is afhankelijk van het type laxeermiddel dat is ingenomen en de tijd tussen de inname en medische hulp. Bij een eerste overdosis zijn de symptomen doorgaans minder ernstig. Ernstige symptomen komen vaker voor bij patiënten die regelmatig grote hoeveelheden laxeermiddelen misbruiken in een poging om gewicht te verliezen.

Complicaties door overmatig gebruik van laxeermiddelen

Complicaties van een overdosis laxeermiddelen kunnen onder meer zijn:

• Coma
• Overlijden
• Hartritmestoornissen: Laxeermiddelen met magnesium kunnen ernstige elektrolyt- en hartritmestoornissen veroorzaken bij patiënten met nierfunctiestoornissen.
• Fecale incontinentie
• Stoornissen in de vocht- en elektrolytenbalans

Lees verder

• Laxeermiddel: Soorten laxeermiddelen bij obstipatie en tips