Conversiestoornis: oorzaak en behandeling

Er zijn veel verschillende ziektes die je kunnen overkomen. Een bijzondere ziekte waar helaas nog niet heel veel over bekend is, is de conversiestoornis. Deze stoornis kan veel leed veroorzaken bij zowel de patiënt als zijn of haar omgeving. Het is ook vaak lastig om de conversiestoornis te behandelen of genezen. Maar wat voor ziekte is een conversiestoornis precies? En wat is er al wel bekend over de oorzaken en de behandeling?

Wat is een conversiestoornis?

Kortgezegd is een conversiestoornis een ziekte waarbij een patiënt last heeft van neurologische symptomen zonder dat hier een lichamelijke oorzaak voor gevonden wordt. De ziekte wordt daarom ook wel 'functionele neurologische symptoomziekte' genoemd. Een voorbeeld is bijvoorbeeld wanneer een patiënt zijn/haar benen niet meer kan bewegen, maar waarbij na onderzoek alle hersen- en zenuwbanen nog intact blijken. De meest voorkomende uiting van een conversiestoornis is verlamming van (een deel van) het lichaam. Andere uitingen zijn blindheid, gevoelloosheid, spastische of abnormale bewegingen en aanvallen die lijken op epileptische aanvallen. Artsen kunnen deze ziekten herkennen doordat bij lichamelijk onderzoek bevindingen worden gevonden die niet passen bij een 'typische' lichamelijk ziekte.

Voorwaarde voor een conversiestoornis is dat er geen lichamelijke oorzaak gevonden is en dat de patiënt niet bewust een ziekte nadoet. De conversiestoornis wordt als psychiatrische ziekte gezien. Door een verstoring van iemands psychische toestand zou een conversiestoornis optreden. Belangrijk is om te weten dat de patiënten niet 'doen alsof' ze ziek zijn. Patiënten ervaren écht deze klachten en bewegen bijvoorbeeld niet expres hun benen niet meer. Dit is wel het geval bij een zogenoemde 'nagebootste stoornis', wat dus een andere ziekte is.

Oorzaak

Een conversiestoornis treedt vaak plotseling op. De precieze oorzaak is niet bekend, maar de ziekte treedt vaak op na een extreem stressvolle of traumatische gebeurtenis. Een dergelijke gebeurtenis heeft zo'n impact op iemand dat hierdoor het brein als het ware 'crasht': met het uiterlijk van de hersenen is niks aan de hand (er is niks kapot) maar het brein werkt niet meer goed. Dit kan ertoe leiden dat iemand bijvoorbeeld zijn benen niet meer kan bewegen. Uit onderzoek is gebleken dat er bij patiënten soms een verminderde activiteit is van de 'prefrontale cortex', een gebied aan de voorkant van de hersenen. Dit deel van de hersenen is erg belangrijk bij het plannen van bewegingen. Als dit stukje niet goed meer functioneert, kan een patiënt zo niet meer bewust de benen bewegen. Dit is nog een theorie. De precieze oorzaak van een conversiestoornis is anno 2017 nog niet bekend. Het is ook goed mogelijk dat de verschillende uitingen ook verschillende oorzaken hebben.

Misverstanden

Er bestaan veel misverstanden over mensen met een conversiestoornis. Als mensen in de omgeving te horen krijgen dat er geen ziekte gevonden kan worden die ten grondslag ligt aan de neurologische symptomen, wordt de patiënt vaak als 'aansteller' gezien. Als er niks kapot is aan je hersenen, waarom beweeg je dan niet zo? Er moet daarom nogmaals goed beseft worden dat mensen met een conversiestoornis geen aanstellers zijn. Aan het uiterlijk van de hersenen is inderdaad niks mis, maar de werking aan de binnenkant is verstoord. Het is echter wel zo dat een conversiestoornis vaak ontstaat na een stressvolle of traumatische gebeurtenis, dus er is wel een psychische component bij deze ziekte. Bij mensen met een conversiestoornis is duidelijk dat de psyche een grote invloed kan hebben op je lichaam. Een groot deel van de behandeling is dan ook gefocust op dit psychische component.

Behandeling

Omdat de precieze oorzaak van de conversiestoornis nog niet bekend is, is een specifieke behandeling nog niet mogelijk. Als eerste is een goede uitleg aan patiënt en omgeving belangrijk. Het is voor veel mensen moeilijk te accepteren dat een psychische gebeurtenis tot zulke heftige lichamelijke symptomen kan leiden. De omgeving moet inzien dat de patiënt geen 'faker' is. Vervolgens wordt er begonnen aan de psychische behandeling. Dit kan bestaan uit hypnose, cognitieve gedragstherapie en EMDR. Deze behandeling is er op gericht om de stressvolle situatie te verwerken en om weer vertrouwen te krijgen in het eigen lichaam. Het is verder belangrijk om de patiënt actief en in beweging te blijven. De patiënt moet zoveel als mogelijk actief deel uit blijven maken van de samenleving. Als laatste moeten bijkomende aandoeningen zoals depressie of angst behandeld worden.

Prognose

Een conversiestoornis heeft veel verschillende uitingsvormen en verloopt ook bij iedere patiënt anders. Sommige patiënten herstellen binnen enkele weken, terwijl andere jaren er last van blijven houden. Het kan frustrerend zijn voor een patiënt om niet te weten dat de precieze kans op herstel is. Desondanks is het belangrijk om hoop te houden voor de toekomst. De menselijke psyche is sterk en tot veel in staat. Een goede motivatie bij een patiënt is essentieel voor een zo effectief mogelijke behandeling.