De rol van stress bij een conversiestoornis

Plotseling niet meer goed kunnen zien of je arm niet meer op kunnen tillen; een conversiestoornis kan zich op veel verschillende manieren uiten. Het lijf doet niet meer wat jij graag zou willen dat het doet. En dat terwijl er geen medische oorzaak voor gevonden kan worden. Een conversiestoornis ontstaat door langdurige of acute stress. Maar hoe kan stress tot zulke ernstige klachten leiden?

Wat is een conversiestoornis?

Conversie is een stoornis waarbij de samenwerking tussen de psyche en het lichaam verstoord is geraakt. Hevige stress wordt door het brein omgezet in lichamelijke klachten. De klachten lijken heel erg op neurologische klachten, maar zijn dat niet. De klachten zijn niet nagebootst, zoals weleens gedacht wordt.

De rol van stress bij een conversiestoornis

Wanneer emoties als boosheid, verdriet of angst niet goed verwerkt kunnen worden, ontstaat er stress. Stress is heel normaal, iedereen heeft daar weleens last van. Maar soms kan de stress zo oplopen, dat je er ziek van wordt. Stress zorgt namelijk voor een verhoogde staat van paraatheid in het lichaam. Het autonome zenuwstelsel reageert hier onder andere op door de aanmaak van adrenaline, een verhoogde hartslag, een versnelde en oppervlakkige ademhaling en een verhoogde spierspanning. Dit vraagt veel energie van het lichaam. Als je blootgesteld wordt aan veel stress, en onvoldoende kunt herstellen, raak je mentaal en lichamelijk uitgeput.

Soms kan iemand de stress niet meer aan. Het brein kan er dan voor zorgen dat de stress niet meer zo hevig gevoeld wordt door lichaamsfuncties uit te schakelen. Dit is een onbewust proces. De oorspronkelijke stress wordt zo als het ware omgezet (conversie) in lichamelijke klachten.

Klachten bij een conversiestoornis

De klachten van een conversiestoornis lijken erg op neurologische klachten. Ze openbaren zich voornamelijk door uitval van bepaalde lichaamsfuncties. Je kunt hierbij denken aan uitval of krachtverlies van ledematen zoals armen en benen, of in de vorm van uitval van zintuigen zoals zicht, gehoor of spraak. In sommige gevallen kan er een eenzijdige verlamming optreden. Ook kunnen er wegrakingen ontstaan die lijken op epileptische aanvallen.

Behandeling van een conversiestoornis

Het behandelen van een conversiestoornis is niet eenvoudig. Er is geen medische oorzaak voor het ontstaan van de klachten, dus slaat een medische behandeling vaak niet aan. Doordat er bij een conversiestoornis sprake is van een verstoring tussen het lichaam en de psyche, kan een behandeling ook het best gegeven worden op beide gebieden. Ernstige stress ligt ten grondslag aan de conversiestoornis. Daarom is een behandeling gericht op het reduceren van stress erg belangrijk.

• Ontspanningsoefeningen helpen bij het verminderen van stress en brengen het lijf meer in balans. Deze oefeningen kunnen helpend zijn bij het verminderen van klachten van de conversiestoornis. Je kunt bijvoorbeeld naar yoga of mindfulness gaan, maar kunt ook zelf ontspanningsoefeningen thuis doen.
• Vaak zijn ernstige psychische klachten aan te wijzen als onderliggende oorzaak van chronische stress. Psychologische begeleiding is daarbij belangrijk. Soms is traumabehandeling in de vorm van psychotherapie, hypnotherapie of EMDR (een behandelmethode die gericht is op posttraumatische stress) noodzakelijk om de bron van de stress aan te pakken.
• Behandeling gericht op herstel van lichaamsfuncties is ook belangrijk. Hierbij kun je denken aan behandeling bij een (psychosomatische) fysiotherapeut.

Waar kun je behandeld worden voor conversie?

Er zijn in Nederland een aantal poliklinieken voor pychosomatiek of onverklaarde klachten. Ook zijn er meerdere gespecialiseerde klinieken in Nederland gericht op de behandeling van psychosomatische klachten, of specifiek gericht op de behandeling van conversie. Via de huisarts kun je doorverwezen worden naar een van deze poliklinieken of specialistische centra.