Ziekte van Osgood-Schlatter: Pijn en zwelling onder knie

De ziekte van Osgood-Schlatter is een aandoening waarbij de botten en omliggende zachte weefsels net onder de knie ontstoken raken. Dit komt meestal door herhaalde spanning op dit gebied. De belangrijkste symptomen zijn pijn, zwelling en gevoeligheid net onder de knie. Behandeling bestaat uit het vermijden van activiteiten die de aandoening verergeren en enkele zelfzorgmaatregelen. Soms kan medische behandeling noodzakelijk zijn om de symptomen te verlichten. De aandoening verdwijnt meestal wanneer de patiënt volledig is gegroeid en veroorzaakt vaak geen blijvende problemen. De ziekte is vernoemd naar Robert Bayley Osgood (1873-1956), een Amerikaanse orthopedisch chirurg, en Carl B. Schlatter (1864–1934), een Zwitserse chirurg, die de aandoening onafhankelijk van elkaar in 1903 beschreef.

• Oorzaken van de ziekte van Osgood-Schlatter
• Risicofactoren van de ziekte van Osgood-Schlatter
• Symptomen van de ziekte van Osgood-Schlatter
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van de ziekte van Osgood-Schlatter
• Relatieve rust
• Ondersteuning
• Fysiotherapie
• Pijnstilling
• Chirurgie
• Prognose van de ziekte van Osgood-Schlatter
• Complicaties van de ziekte van Osgood-Schlatter
• Preventie van de ziekte van Osgood-Schlatter
• Praktische tips voor het omgaan met de ziekte van Osgood-Schlatter
• Rust en het verminderen van fysieke activiteit
• Behandeling en pijnverlichting
• Misvattingen rond de ziekte van Osgood-Schlatter
• De ziekte van Osgood-Schlatter komt alleen voor bij jongens.
• Alleen jonge atleten kunnen de ziekte van Osgood-Schlatter krijgen.
• De ziekte van Osgood-Schlatter is een vorm van artritis.
• Rust is de enige manier om van de ziekte van Osgood-Schlatter af te komen.
• De ziekte van Osgood-Schlatter veroorzaakt blijvende schade aan de knie.
• Pijnstillers zijn de beste oplossing voor de ziekte van Osgood-Schlatter.
• Beeldvormende onderzoeken zijn altijd nodig om de ziekte van Osgood-Schlatter vast te stellen.

Oorzaken van de ziekte van Osgood-Schlatter

Bij de ziekte van Osgood-Schlatter ontstaat een ontsteking van het bot en het omliggende zachte weefsel net onder de knie, waar het scheenbeen zich aan de pees van de knieschijf hecht. Deze ontsteking wordt meestal veroorzaakt door herhaalde spanning of stress op de groeiplaat van het bovenste scheenbeen. De aandoening komt vaak voor tijdens groeispurten, wanneer botten, spieren, pezen en andere structuren snel veranderen.

Risicofactoren van de ziekte van Osgood-Schlatter

De ziekte van Osgood-Schlatter komt vaker voor bij jongens en meisjes tussen de tien en achttien jaar oud, meestal tijdens periodes van snelle groei. Het komt drie keer vaker voor bij jongens dan bij meisjes, mogelijk door een grotere deelname van jongens aan sport- en risicovolle activiteiten.

Andere risicofactoren zijn:

• Activiteiten die druk uitoefenen op de patellapees, zoals joggen, hardlopen, springen en plotseling draaien.
• Een snelle groeispurt.
• Overgewicht.

Symptomen van de ziekte van Osgood-Schlatter

De ziekte van Osgood-Schlatter leidt voornamelijk tot pijn, zwelling en/of gevoeligheid net onder de knie. De symptomen verergeren vaak tijdens lichamelijke activiteiten zoals rennen, springen, trappen oplopen en heuvels beklimmen, en verbeteren in rust. De kniepijn kan geleidelijk ontstaan of soms plotseling verschijnen. Bij ernstige pijn kunnen patiënten mank lopen. De symptomen duren meestal enkele weken tot maanden en kunnen gepaard gaan met een gezwollen, pijnlijke bult net onder de knie. De symptomen kunnen beide knieën aantasten, waarbij de pijn in de ene knie soms erger is dan in de andere. Pijnflitsen kunnen periodiek terugkeren.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
Na het melden van symptomen, lichamelijke activiteiten en de medische geschiedenis aan de arts, volgt een lichamelijk onderzoek van de knie. Beeldvormende onderzoeken zoals röntgenfoto's of echografie kunnen worden aangevraagd om de structuren in beeld te brengen en andere mogelijke oorzaken uit te sluiten.

Differentiële diagnose
De ziekte van Osgood-Schlatter moet worden onderscheiden van het Sinding-Larsen en Johansson-syndroom, waarbij de knieschijfpees en het onderste deel van het patellabot betrokken zijn, en van de ziekte van Sever, waarbij de achillespeesbevestiging aan de hiel is getroffen.

Behandeling van de ziekte van Osgood-Schlatter

Relatieve rust

De aandoening vereist vaak rust. Activiteiten die stress op de knieschijf uitoefenen moeten worden vermeden totdat de zwelling en pijn zijn verminderd. Minder belastende activiteiten zoals zwemmen of wandelen kunnen echter worden voortgezet en zijn zelfs aan te raden.

Ondersteuning

In sommige gevallen kan het dragen van een brace of een elastisch verband worden aanbevolen om het getroffen gebied te stabiliseren en te ondersteunen tijdens het genezingsproces. Hoewel dit niet altijd noodzakelijk is, kan het dragen van een brace helpen om de pijn te verminderen.

Fysiotherapie

Fysiotherapie kan nuttig zijn om de aangetaste spieren te versterken. De fysiotherapeut richt zich vooral op het verbeteren van de kracht van de quadriceps-, hamstring- en gastrocnemius-spieren.

Pijnstilling

Om pijn en zwelling te verminderen, kan een patiënt ijs gewikkeld in een doek op het gebied aanbrengen. Vrij verkrijgbare pijnstillers zoals paracetamol of NSAID's (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen) zoals ibuprofen en naproxen kunnen ook helpen. Aspirine wordt niet aanbevolen voor kinderen met een huidige of recente virale infectie vanwege het verhoogde risico op het Reye-syndroom (zwelling van de lever en hersenen). In ernstige gevallen kan de arts een lokale injectie met corticosteroïden overwegen.

Chirurgie

Een operatie is meestal niet nodig, maar kan vereist zijn als de knieschijfpees van het scheenbeen is weggetrokken. In dat geval kan de operatie gericht zijn op het repareren van de pees en het verwijderen van botfragmenten.

Prognose van de ziekte van Osgood-Schlatter

De symptomen van de ziekte van Osgood-Schlatter verdwijnen meestal spontaan wanneer de botten en pezen volledig zijn gegroeid. De symptomen kunnen ook verbeteren met de behandeling, maar kunnen gedurende 12 tot 24 maanden terugkeren voordat volledige genezing is bereikt. In sommige gevallen verdwijnen de symptomen pas na volledige skeletgroei. Ongeveer 10% van de patiënten ervaart blijvende symptomen in de volwassenheid, ondanks alle conservatieve behandelingen. De bult kan soms permanent blijven.

Complicaties van de ziekte van Osgood-Schlatter

Bij sommige patiënten kunnen functionele beperkingen en aanhoudende pijn in de volwassenheid optreden.

Preventie van de ziekte van Osgood-Schlatter

Enkele tips om de ziekte van Osgood-Schlatter te voorkomen of herhaling te vermijden zijn:

• Laat kinderen deelnemen aan diverse sporten om herhaalde stress op dezelfde gebieden te voorkomen.
• Zorg voor een evenwichtige lichaamsbeweging en laat kinderen zich pas in één sport specialiseren na de late adolescentie.
• Help kinderen met overgewicht om gewicht te verliezen.
• Zorg voor regelmatige pauzes in de sport, zowel gedurende de week als in de loop van het jaar.
• Laat rek- en versterkingsoefeningen voor het scheenbeen en de knieschijfpees uitvoeren door een fysiotherapeut (een verwijzing van de arts is nodig).

Praktische tips voor het omgaan met de ziekte van Osgood-Schlatter

De ziekte van Osgood-Schlatter is een aandoening die vaak voorkomt bij kinderen en tieners die actief zijn in sporten, vooral bij groeiende kinderen. Het wordt gekarakteriseerd door pijn en zwelling onder de knie, vlak onder de knieschijf.

Rust en het verminderen van fysieke activiteit

Het belangrijkste aspect van het beheer van de ziekte van Osgood-Schlatter is rust. Vermijd activiteiten die de knie overbelasten, zoals hardlopen, springen of intensieve trainingen. Overleg met een arts over het hervatten van fysieke activiteit zodra de pijn vermindert.

Behandeling en pijnverlichting

Pijnstillers zoals ibuprofen kunnen helpen om ontstekingen en pijn te verminderen. Het kan ook nuttig zijn om ijs op de knie aan te brengen om de zwelling te verlichten. Fysiotherapie kan helpen bij het versterken van de spieren rondom de knie en het verbeteren van de flexibiliteit om verdere belasting te voorkomen.

Misvattingen rond de ziekte van Osgood-Schlatter

De ziekte van Osgood-Schlatter komt alleen voor bij jongens.

Hoewel de aandoening vaker wordt gezien bij jongens, kan deze ook meisjes treffen, vooral als ze intensief aan sport doen. De groei van het skelet speelt een grote rol bij het ontstaan van de klachten, en zowel jongens als meisjes maken deze groeifase door.

Alleen jonge atleten kunnen de ziekte van Osgood-Schlatter krijgen.

Hoewel sportende jongeren een groter risico lopen vanwege herhaalde belasting van de knie, kunnen ook minder actieve jongeren last krijgen. Snelle groei en genetische aanleg spelen een belangrijke rol, ongeacht de mate van fysieke activiteit.

De ziekte van Osgood-Schlatter is een vorm van artritis.

Deze aandoening is geen ontstekingsziekte zoals artritis. De pijn komt voort uit irritatie van de groeischijf in het scheenbeen, wat een natuurlijk gevolg is van groei en belasting. Er is geen sprake van een systemische huidaandoening of gewrichtsontsteking.

Rust is de enige manier om van de ziekte van Osgood-Schlatter af te komen.

Hoewel rust een belangrijke rol speelt in het herstel, is het niet altijd noodzakelijk om volledig te stoppen met sporten. Een aangepaste belasting, rekoefeningen en spierversterkende oefeningen kunnen helpen om de klachten te verminderen zonder volledige inactiviteit.

De ziekte van Osgood-Schlatter veroorzaakt blijvende schade aan de knie.

Bij de meeste jongeren verdwijnen de klachten na de groeiperiode zonder blijvende schade. In zeldzame gevallen kan er een botuitsteeksel blijven, maar dit veroorzaakt meestal geen functionele problemen. Het is geen aandoening die leidt tot langdurige knieproblemen of ernstige gewrichtsschade.

Pijnstillers zijn de beste oplossing voor de ziekte van Osgood-Schlatter.

Hoewel geneesmiddelen zoals pijnstillers tijdelijk verlichting kunnen bieden, pakken ze de onderliggende oorzaak niet aan. Fysiotherapie, aangepaste belasting en spierversterking zijn effectievere langetermijnoplossingen.

Beeldvormende onderzoeken zijn altijd nodig om de ziekte van Osgood-Schlatter vast te stellen.

In de meeste gevallen kan een arts de diagnose stellen op basis van lichamelijk onderzoek en de beschrijving van de klachten. Alleen bij twijfel of ernstige pijn kan een beeldvormend onderzoek zoals een röntgenfoto nodig zijn om andere oorzaken uit te sluiten.

Lees verder

• Kniepijn: Oorzaken pijnlijke knie (pijn aan kniegewricht)
• Gezwollen knie: Oorzaken & behandeling van zwelling van knie
• Groeipijnen: Spierpijn & spierkrampen aan benen bij kinderen