Pseudojicht: Pijn en zwelling van gewricht in knie en pols
Pseudojicht is een type gewrichtsontsteking (artritis) die voornamelijk ouderen treft. Deze aandoening wordt veroorzaakt door afzettingen van calciumpyrofosfaatkristallen in een gewricht. Pseudojicht resulteert in aanvallen van pijn, stijfheid, zwelling, warmte en een verminderde functie van de gewrichten, meestal in de knie of pols. De diagnose wordt bevestigd door het opsporen van de typische kristallen in de gewrichtsvloeistof. De behandeling richt zich op het verminderen van de ontsteking. Vaak is de behandeling effectief, wat resulteert in een gunstige prognose voor de meeste patiënten.- Pseudojicht versus jicht
- Epidemiologie
- Mechanisme
- Oorzaken: Afzetting van kristallen in gewrichten
- Risicofactoren voor pseudojicht
- Risicogroepen
- Symptomen: Pijn en zwelling van gewrichten in knie en pols
- Alarmsymptomen
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling via medicijnen en verwijderen gewrichtsvloeistof
- Prognose van aanvallen is goed
- Complicaties van pseudojicht
- Preventie van pseudojicht
- Praktische tips voor het omgaan met pseudojicht
- Beheer ontstekingen met medicatie
- Pas je voedingspatroon aan
- Versterk je gewrichten met regelmatige beweging
- Gebruik gewrichtsbescherming en ondersteunende hulpmiddelen
- Houd je gewicht op een gezond niveau
- Zoek professionele begeleiding voor langdurige beheersing
- Wees geduldig tijdens herstelperiodes
- Misvattingen rond pseudojicht
- Pseudojicht is hetzelfde als jicht
- Pseudojicht treft alleen ouderen
- Voeding speelt geen rol bij pseudojicht
- Pseudojicht veroorzaakt geen blijvende schade
- Pseudojicht is gemakkelijk te herkennen
- Pseudojicht kan volledig genezen worden
- Alle gewrichten worden even vaak getroffen
Pseudojicht versus jicht
Pseudojicht, letterlijk 'valse jicht', lijkt op jicht in termen van symptomen, maar de afzettingen die pseudojicht veroorzaken zijn calciumpyrofosfaatkristallen, terwijl jicht wordt veroorzaakt door urinezuurkristallen. Pseudojicht is niet geassocieerd met overmatig alcoholgebruik of het consumeren van bepaalde voedingsmiddelen zoals vis of orgaanvlees, wat vaak wordt genoemd bij jicht. Pseudojicht kan echter af en toe samen met jicht voorkomen, waarbij beide typen kristallen in dezelfde gewrichtsvloeistof aanwezig zijn.Epidemiologie
Pseudojicht, ook wel bekend als calcium pyrofosfaat-dihydraat (CPPD) kristalartropathie, is een aandoening die vaak wordt verward met jicht, maar veroorzaakt wordt door de ophoping van calciumpyrofosfaat-kristallen in de gewrichten. De prevalentie van pseudojicht neemt toe met de leeftijd en komt vaker voor bij ouderen. Hoewel de aandoening in alle delen van de wereld wordt gezien, komt het meer voor in bepaalde bevolkingsgroepen en regio's.Prevalentie
Pseudojicht komt wereldwijd voor, met een hogere incidentie bij ouderen. Onder mensen ouder dan 60 jaar is de prevalentie van pseudojicht geschat op 5 tot 7%. Dit cijfer is waarschijnlijk lager dan de werkelijke prevalentie, aangezien veel gevallen onopgemerkt blijven of niet correct worden gediagnosticeerd.
Leeftijd en geslacht
De ziekte komt vaker voor bij ouderen, vooral boven de 60 jaar, waarbij mannen iets minder vaak worden getroffen dan vrouwen. De incidentie neemt toe naarmate de leeftijd vordert, wat suggereert dat leeftijd een belangrijke risicofactor is voor het ontwikkelen van pseudojicht.
Geografische variaties
Er zijn geen significante geografische variaties in de prevalentie van pseudojicht, maar het wordt vaker gediagnosticeerd in landen met een hogere levensverwachting en meer oudere bevolking, zoals Noord-Amerika en Europa.
Mechanisme
Pseudojicht ontstaat door de ophoping van calcium pyrofosfaat-dihydraat (CPPD)-kristallen in de gewrichten, wat leidt tot ontsteking en pijn. Deze kristallen worden afgezet in het kraakbeen en kunnen ontstekingsreacties veroorzaken, vergelijkbaar met jicht, maar dan door een andere kristalvorm.Ophoping van CPPD-kristallen
De ophoping van calcium pyrofosfaat-kristallen in de gewrichten veroorzaakt ontstekingen. Deze kristallen kunnen zich vormen in kraakbeen en in sommige gevallen in andere weefsels, wat leidt tot gewrichtsschade en pijn. De exacte oorzaak van de kristalvorming is nog niet volledig begrepen, maar genetische factoren en veroudering spelen hierbij een rol.
Invloed van veroudering
Veroudering is een belangrijke factor bij de ontwikkeling van pseudojicht. Naarmate we ouder worden, verandert de samenstelling van het kraakbeen, wat de ophoping van CPPD-kristallen bevordert. Het verouderende kraakbeen heeft een verminderde capaciteit om calcium pyrofosfaat te binden, wat bijdraagt aan de kristalvorming.
Genetische en biochemische factoren
Er is bewijs dat genetische factoren een rol spelen bij de ontwikkeling van pseudojicht. Bepaalde genetische variaties kunnen de aanleg voor het ontwikkelen van CPPD-kristallen verhogen. Daarnaast kunnen bepaalde biochemische veranderingen, zoals een verandering in het calcium- of magnesiummetabolisme, bijdragen aan de kristalvorming.
Oorzaken: Afzetting van kristallen in gewrichten
Pseudojicht wordt veroorzaakt door afzettingen van calciumpyrofosfaatkristallen in en rond de gewrichten. De aandoening komt vaker voor bij ouderen, vooral bij oudere vrouwen met degeneratieve artritis. Acute aanvallen kunnen ook ontstaan door uitdroging, wat vaak voorkomt bij ziekenhuispatiënten die herstellen van een operatie.Risicofactoren voor pseudojicht
Leeftijd en een voorgeschiedenis van gewrichtstrauma (door bijvoorbeeld een ongeval of operatie) verhogen het risico op pseudojicht. Er zijn ook genetische afwijkingen die kunnen bijdragen aan het ontstaan van pseudojicht. Elektrolytenstoornissen kunnen soms symptomen van pseudojicht veroorzaken. Andere aandoeningen die het risico verhogen zijn:- Alkaptonurie (afwijkingen aan gewrichten, hart, ogen en oren)
- Amyloïdose (afzettingen van amyloïde in weefsels en organen met symptomen aan hart, huid, maag en darmen, lever, nieren en hersenen)
- Artrose (reumatische aandoening van gewrichtskraakbeen met pijn, stijfheid, gewrichtsgeluiden en hardheid)
- De ziekte van Wilson (koperstapeling in lever en hersenen)
- Hemochromatose (ijzerstapelingsziekte met orgaanschade)
- Hemofilie (bloedingsziekte door ontbreken van stollingsfactoren)
- Hyperparathyroïdie (overactieve bijschildklier)
- Hypothyreoïdie (te traag werkende schildklier)
- jicht
- Reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
Risicogroepen
Bepaalde patiëntengroepen hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van pseudojicht door onderliggende medische aandoeningen of genetische predispositie.Ouderen
Pseudojicht komt vooral voor bij ouderen, met een piekincidentie boven de 60 jaar. Het verouderingsproces, samen met de degeneratie van het kraakbeen, verhoogt het risico op het ontwikkelen van de aandoening.
Mensen met gewrichtsproblemen
Patiënten die lijden aan andere gewrichtsziekten, zoals artrose, lopen een verhoogd risico op pseudojicht. De bestaande schade aan de gewrichten kan het risico op kristalafzetting verhogen.
Mensen met metabole aandoeningen
Patiënten met aandoeningen zoals hyperparathyreoïdie, hemochromatose of hypothyreoïdie hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van pseudojicht. Deze aandoeningen beïnvloeden het calcium- en ijzermetabolisme, wat de kristalvorming kan bevorderen.
Symptomen: Pijn en zwelling van gewrichten in knie en pols
Duur en ernst van symptomenNiet alle patiënten met calciumpyrofosfaatkristallen in hun gewrichten ervaren symptomen. Wanneer symptomen optreden, verschijnen ze vaak plotseling. De symptomen kunnen enkele dagen tot weken aanhouden en verdwijnen meestal spontaan. Bij sommige patiënten verergeren de symptomen over tijd en blijven ze langer aanhouden. De frequentie van aanvallen kan variëren van eens per paar weken tot minder dan één keer per jaar.
Ontsteking van gewrichten
Pseudojicht beïnvloedt vaak de knieën en polsen, maar kan ook de schouders, ellebogen, heupen, vingers, tenen en enkels aantasten. De ziekte kan één of meerdere gewrichten treffen. Acute aanvallen gaan gepaard met zwelling, warmte, stijfheid en (hevige) pijn in de aangetaste gewrichten. Patiënten ervaren vaak een beperkt bewegingsbereik en verminderde functie van het getroffen gewricht.
Alarmsymptomen
De symptomen van pseudojicht kunnen acuut optreden en lijken vaak op die van jicht. Patiënten kunnen hevige gewrichtspijn ervaren, meestal in de knie, pols of heup. Het is belangrijk om deze symptomen tijdig te herkennen voor een snelle diagnose en behandeling.Pijn en zwelling van het gewricht
Een van de belangrijkste symptomen van pseudojicht is acute pijn en zwelling in het getroffen gewricht. Dit komt vaak plotseling op en kan hevig zijn, vergelijkbaar met de pijn die wordt ervaren bij jichtaanvallen.
Roodheid en warmte
De ontstoken gewrichten kunnen rood worden en een verhoogde temperatuur vertonen. Dit is een teken van de ontstekingsreactie veroorzaakt door de ophoping van CPPD-kristallen in het gewricht.
Beperkingen in de mobiliteit
Patiënten met pseudojicht kunnen merken dat ze beperkt zijn in hun bewegingen door de pijn en zwelling. Dit kan het moeilijk maken om de getroffen ledematen te gebruiken voor dagelijkse activiteiten.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoekBij lichamelijk onderzoek zal de arts tekenen van ontsteking opmerken zoals warmte, roodheid, zwelling, verminderd bewegingsbereik en pijn. Zelfs lichte aanraking of druk op het gewricht kan intense pijn veroorzaken. De symptomen kunnen ook gepaard gaan met lichte koorts.
Diagnostisch onderzoek
Pseudojicht kan worden bevestigd met een röntgenfoto, waarbij abnormale verkalkingen in het kraakbeen van de gewrichten (chondrocalcinose) zichtbaar zijn. Een bloedonderzoek kan een verhoogd aantal witte bloedcellen (leukocytose) tonen, wat wijst op een ontsteking. De arts kan ook de vloeistof uit een ontstoken gewricht (aspiratie) onderzoeken onder een polarisatiemicroscoop om de calciumpyrofosfaatkristallen te identificeren.
Differentiële diagnose
Bij het stellen van de diagnose van pseudojicht moet de arts andere aandoeningen overwegen met vergelijkbare symptomen, waaronder:
- aangeboren fructose-intolerantie
- acute sarcoïdose (aandoening met symptomen aan huid, ogen, longen en zenuwstelsel)
- amyloïdose
- artritis als manifestatie van systemische ziekten
- bursitis (ontsteking van een slijmbeurs door overbelasting)
- cellulitis (huidinfectie met rode en gezwollen huid)
- chondrocalcinose
- conjunctivale calcinose
- fosforibosylpyrofosfaat synthetase superactiviteit
- gepigmenteerde villonodulaire synovitis (ontsteking van het slijmvlies van gewrichten)
- het melk-alkalisyndroom (inname van te veel calcium en alkali)
- hyperparathyroïdie
- hypoxanthine-guanine fosforibosyltransferase deficiëntie (Lesch-Nyhan syndroom)
- multicentrische reticulohistiocytose
- nefrolithiase (vorming van nierstenen)
- paronychia (ontsteking van de nagelwal)
- periartritis
- psoriatrische artritis (symptomen aan huid en gewrichten)
- reactieve artritis (ziekte met symptomen aan huid, maag, darmen en ogen)
- renale osteodystrofie
- reumatoïde artritis
- septische artritis
- spondylartropathie
- tenosynovitis
- trauma
- type IIa hyperlipoproteïnemie
- wekedelensarcomen (kanker in zachte weefsels van het lichaam)
Behandeling via medicijnen en verwijderen gewrichtsvloeistof
ZelfzorgHet lokaal aanbrengen van ijs en voldoende rust kunnen de symptomen van de gewrichtsontsteking verlichten.
Diverse medicijnen zijn inzetbaar bij pseudojicht / Bron: Stevepb, PixabayDe behandeling van pseudojicht wordt uitgevoerd door een huisarts, internist, reumatoloog of orthopedist. De arts streeft ernaar de gewrichtsontsteking te verminderen. Dit gebeurt vaak met niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s), zoals ibuprofen. Een ander geneesmiddel, 'Colchicine', wordt soms ook gebruikt en kan over een langere periode in lage doses worden toegediend om het risico op nieuwe aanvallen te verminderen. De arts kan ook de kristalbevattende vloeistof uit het gewricht verwijderen (aspiratie), wat helpt de pijn te verminderen en de ontsteking sneller te verhelpen. In sommige gevallen worden intra-articulaire injecties met corticosteroïden gegeven om de ontsteking tegen te gaan.
Prognose van aanvallen is goed
De prognose van pseudojicht is over het algemeen goed, hoewel de aandoening chronisch kan zijn. Patiënten die regelmatig aanvallen van pseudojicht ervaren, kunnen blijvende gewrichtsschade ondervinden, maar dit is zeldzaam.Chronisch verloop
Pseudojicht kan een chronisch verloop hebben, vooral als het niet goed wordt behandeld. Herhaalde aanvallen van gewrichtspijn kunnen leiden tot gewrichtsschade, hoewel ernstige gevolgen zeldzaam zijn.
Behandeling en pijnbeheersing
De meeste patiënten kunnen met conservatieve behandelingen, zoals ontstekingsremmende medicatie en pijnstillers, verlichting van de symptomen krijgen. In sommige gevallen kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn bij ernstige gewrichtsschade.
Complicaties van pseudojicht
Terugkerende aanvallen en chronische gewrichtsontsteking kunnen leiden tot schade aan het aangetaste kraakbeen en bot.Andere mogelijke complicaties zijn:
- Breuken in de gewrichten
- ernstige degeneratieve artritis
- nierstenen
- secundaire infecties
- uraat- of urinezuurnefropathie
- urate nefropathie (nieraandoening)
- verhoogd risico op infecties
- zenuw- of ruggenmergproblemen
Preventie van pseudojicht
Hoewel pseudojicht niet volledig te voorkomen is, kunnen bepaalde maatregelen de kans op het ontwikkelen van de aandoening verkleinen.Gezonde levensstijl en gewichtsbeheersing
Een evenwichtig voedingspatroon en het behouden van een gezond gewicht kunnen helpen om het risico op pseudojicht te verminderen. Overgewicht verhoogt de druk op de gewrichten, wat de kans op kristalafzetting vergroot.
Vermijden van overbelasting van de gewrichten
Het vermijden van overmatige gewrichtsbelasting, vooral in de oudere leeftijd, kan helpen om pseudojicht te voorkomen. Regelmatige lichaamsbeweging, zonder de gewrichten te overbelasten, is belangrijk om de gewrichtsgezondheid te behouden.
Vroege diagnose en behandeling van onderliggende aandoeningen
Patiënten met metabole aandoeningen zoals hyperparathyreoïdie of hemochromatose moeten regelmatig gecontroleerd worden. Het tijdig behandelen van deze aandoeningen kan helpen om de ontwikkeling van pseudojicht te voorkomen.
