Verstuikte knie: Oorzaken en behandeling van knieverstuiking

Ligamenten zijn sterke weefselbanden die botten met elkaar verbinden. Ze ondersteunen de knie en zorgen ervoor dat het gewricht en de botten in de juiste positie blijven. Bij een verstuikte knie worden één of meer ligamenten in de knie plotseling uitgerekt of gescheurd, wat leidt tot pijn, zwelling en stijfheid van het kniegewricht. De patiënt kan de knie beperkt of helemaal niet bewegen. Na een lichamelijk onderzoek en diverse beeldvormende onderzoeken kan de arts de precieze locatie en ernst van het letsel inschatten. Zelfzorgmaatregelen kunnen de klachten verlichten, maar soms zijn medicatie en/of chirurgie noodzakelijk. De prognose hangt af van verschillende factoren, maar mildere verstuikingen genezen meestal binnen een maand. Met enkele voorzorgsmaatregelen kan het risico op een verstuikte knie aanzienlijk worden verminderd.

• Epidemiologie
• Prevalentie van verstijfde knie
• Leeftijd en geslacht
• Type activiteiten en risico
• Mechanisme
• Beschadiging van ligamenten
• Mechanische overbelasting
• Reactie van het lichaam op blessure
• Oorzaken van verstuikte knie
• Gedwongen draaiing van de knie
• Klap of slag op de knie
• Risicofactoren
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Risicogroepen
• Sporters en actieve personen
• Mensen met vorige knieblessures
• Ouderen en verminderde gewrichtsstabiliteit
• Symptomen van een verstuikte knie
• Alarmsymptomen
• Pijn en zwelling
• Bewegingsbeperkingen
• Blauwheid of bloedingen
• Diagnose en onderzoeken
• Ernst indelen via graden
• Behandeling van een knieverstuiking
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose van een knieverstuiking
• Herstel bij lichte verstijvingen
• Herstel bij ernstige verstijvingen
• Langdurige gevolgen
• Complicaties van een knieverstuiking
• Preventie van knieverstuikingen
• Praktische tips voor het omgaan met een verstuikte knie
• Rust en immobilisatie van de knie
• IJs en pijnverlichting
• Verhoog je been voor betere doorbloeding
• Langzaam weer bewegen en oefenen
• Raadpleeg een arts of fysiotherapeut
• Voorkom verdere blessures in de toekomst
• Misvattingen rond verstuikte knie
• Een verstuikte knie is hetzelfde als een gebroken knie
• Je moet onmiddellijk rust nemen en de knie niet bewegen
• Een verstuikte knie heeft altijd langdurige gevolgen
• Als je geen pijn meer hebt, is de verstuiking genezen
• Je moet altijd een operatie ondergaan bij een zware verstuiking
• Verstuikingen van de knie komen vooral voor bij ouderen
• IJs is altijd de beste behandeling voor een verstuikte knie

Epidemiologie

Een verstuikte knie is een veelvoorkomende blessure die wereldwijd voorkomt. Het kan optreden als gevolg van verschillende oorzaken, zoals sportblessures, ongelukken of dagelijkse activiteiten die een onverwachte belasting op het kniegewricht leggen.

Prevalentie van verstijfde knie

Verstuikingen van de knie komen vaak voor, vooral bij actieve volwassenen en jongeren die deelnemen aan contact- of teamsporten zoals voetbal, basketbal en hardlopen. Er wordt geschat dat verstuikingen van de knie goed voor ongeveer 10-15% van alle sportgerelateerde blessures zijn.

Leeftijd en geslacht

Hoewel verstuikingen op elke leeftijd kunnen optreden, komen ze het vaakst voor bij jongvolwassenen en adolescenten, vooral degenen die fysiek actieve levensstijlen hebben. Mannen lijken iets vaker last te hebben van knieblessures dan vrouwen, hoewel het verschil in incidentie tussen de geslachten relatief klein is.

Type activiteiten en risico

Mensen die deelnemen aan intensieve sportactiviteiten met veel draaien, springen of plotselinge bewegingen hebben een verhoogd risico op een verstuikte knie. Sporten zoals voetbal, basketbal en skiën dragen bij aan een hogere incidentie van deze blessure.

Mechanisme

Een verstuikte knie ontstaat wanneer de gewrichtsbanden in de knie door een plotselinge beweging, trauma of overbelasting worden uitgerekt of gescheurd. Dit kan leiden tot pijn, zwelling en verminderde mobiliteit.

Beschadiging van ligamenten

De knie bestaat uit verschillende ligamenten die zorgen voor stabiliteit en beweging. Bij een verstuiking kunnen de ligamenten in de knie uitrekken of zelfs gedeeltelijk scheuren. Dit leidt tot pijn en zwelling, wat de normale functie van de knie verstoort.

Mechanische overbelasting

In veel gevallen wordt de verstuiking veroorzaakt door een plotselinge draaiing of een onnatuurlijke beweging van de knie, zoals bij een val of een verkeerde landing na een sprong. Dit overbelast de ligamenten, wat kan resulteren in een verstuiking.

Reactie van het lichaam op blessure

Na een verstuiking reageert het lichaam door ontsteking in het beschadigde gebied te veroorzaken. Dit is een beschermende reactie die kan leiden tot zwelling, pijn en beperkte beweeglijkheid van de knie. Bij ernstigere verstuikingen kunnen er ook bloedingen optreden in de gewrichtsholte.

Oorzaken van verstuikte knie

Gedwongen draaiing van de knie

Een knieverstuiking kan optreden wanneer het kniegewricht plotseling draait. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij snelle stops of richtingveranderingen tijdens het rennen, of bij een slechte landing na een sprongetje. Sporten zoals voetbal, basketbal, hockey en skiën verhogen het risico op een gedwongen draaiing van de knie.

Klap of slag op de knie

Een klap op de voorkant van de knie terwijl deze gebogen is en de voet stevig op de grond staat kan leiden tot een knieverstuiking. Ook een directe slag op de zijkant, buitenkant of binnenkant van de knie kan een verstuiking veroorzaken. Dit kan ook gebeuren bij een auto-ongeluk.

Risicofactoren

Aandoeningen

Enkele aandoeningen verhogen het risico op een knieverstuiking:

• Coördinatieproblemen
• Eerdere knieblessures of verstuikingen
• Evenwichtsproblemen
• Losse gewrichten
• Onvoldoende spierkracht en flexibiliteit in de spieren en ligamenten

Omgevingsfactoren

Enkele omgevingsfactoren die het risico op een verstuikte knie verhogen zijn:

• Het niet dragen van beschermende kleding
• Niet opwarmen of stretchen voor het sporten
• Overmatige inspanning of een plotselinge toename van de trainingsintensiteit
• Slecht passende schoenen
• Actieve deelname aan bepaalde sporten

Risicogroepen

Er zijn specifieke groepen mensen die meer kans hebben om een verstuikte knie te ontwikkelen. Dit kunnen mensen zijn die deelnemen aan bepaalde sporten, mensen met een geschiedenis van knieblessures of ouderen die kwetsbaarder zijn voor gewrichtsblessures.

Sporters en actieve personen

Mensen die deelnemen aan sporten die intense lichaamsbeweging vereisen, zoals voetbal, basketbal, hardlopen en skiën, lopen een hoger risico op knieblessures, waaronder verstuikingen. Deze sporten omvatten vaak plotselinge wendingen, sprongen of krachtigere impactbewegingen die de knie onder stress zetten.

Mensen met vorige knieblessures

Patiënten die eerder een knieblessure hebben gehad, zoals een verstuiking, verstuiking of verrekking, hebben een verhoogd risico op het opnieuw oplopen van een knieblessure. Na herstel kan het gewricht kwetsbaarder zijn voor toekomstige verwondingen.

Ouderen en verminderde gewrichtsstabiliteit

Ouderen, vooral degenen met verminderde mobiliteit of verzwakte spieren, kunnen vatbaarder zijn voor verstuikingen van de knie door een verhoogd risico op vallen of het niet goed kunnen opvangen van bewegingen.

Symptomen van een verstuikte knie

Patiënten met een knieverstuiking ervaren meestal kniepijn en zwelling in de knie. Tijdens het letsel kan een pijnlijk knallend geluid worden gehoord of gevoeld. Het gebied rond het kniegewricht is vaak stijf, gezwollen en rood, en er kunnen blauwe plekken ontstaan. Beweging van de knie is vaak beperkt en lopen met het getroffen been kan moeilijk of onmogelijk zijn. Ook kan het gebied gevoelig zijn bij de aansluiting van het ligament op het bot in de knie.

Alarmsymptomen

Bij een verstuikte knie kunnen verschillende symptomen wijzen op de ernst van de blessure. Het is belangrijk om alert te zijn op deze signalen, zodat passende medische hulp kan worden gezocht.

Pijn en zwelling

Intense pijn bij de knie, vooral na een val of plotselinge beweging, is een veelvoorkomend symptoom van een verstuiking. Zwelling is vaak een andere indicatie dat het gewricht geïrriteerd of beschadigd is.

Bewegingsbeperkingen

Bij een verstuiking kan het moeilijk zijn om de knie volledig te buigen of te strekken door pijn of verstijving. Dit kan duiden op schade aan de ligamenten of een ernstige verstuiking die medische aandacht vereist.

Blauwheid of bloedingen

Als er blauwe plekken of bloedingen optreden rond de knie, kan dit wijzen op een ernstigere verstuiking of een scheur in de ligamenten. Dit is een teken dat de blessure mogelijk meer dan alleen een lichte verstuiking betreft.

Diagnose en onderzoeken

De arts zal de symptomen en de oorzaak van het knieletsel bespreken met de patiënt, inclusief eventuele geluiden of gevoelens tijdens het letsel. Vervolgens zal de arts de knie onderzoeken op beweging, sterkte, stabiliteit en pijn. Beeldvormende onderzoeken zoals röntgenfoto's, CT-scans en/of MRI-scans kunnen worden besteld om de schade aan de knie te visualiseren. Voor sommige van deze onderzoeken kan een contrastvloeistof nodig zijn, waarbij de arts op de hoogte moet zijn van eventuele allergische reacties op het contrastmiddel. Indien er metaal in het lichaam aanwezig is, kan dit invloed hebben op de MRI-scan. Soms is een minimaal invasieve procedure, bekend als artroscopie, nodig om het kniegewricht direct te bekijken en schade te beoordelen.

Ernst indelen via graden

Knieverstuikingen worden ingedeeld op basis van hun ernst:

• Graad 1: Uitrekking en kleine scheurtjes in het ligamentweefsel
• Graad 2: Gedeeltelijke scheuring van het ligamentweefsel, met milde instabiliteit van het gewricht
• Graad 3: Volledige scheur van het ligamentweefsel, met aanzienlijke instabiliteit van het gewricht

Behandeling van een knieverstuiking

Zelfzorg

De basisbehandeling voor een verstuikte knie omvat rust (zonder druk op het getroffen been), ijs, compressie (door een elastisch verband aan te brengen) en het omhoog brengen van de knie boven het niveau van het hart. Deze methoden helpen bij het verminderen van ongemak en zwelling. Vrij verkrijgbare pijnstillers kunnen de pijn verlichten, en crèmes of pleisters kunnen nuttig zijn. Een kniebrace of kniespalk kan helpen om de knie te ontlasten en ondersteuning te bieden bij het terugkeren naar activiteiten. Sommige braces bieden nog enige beweging, terwijl andere de knie volledig immobiliseren.

Professionele medische zorg

Fysiotherapie kan helpen om de flexibiliteit, het bewegingsbereik en de kracht van de knie te herstellen. In gevallen van een volledige scheur of als andere behandelingen onvoldoende effectief zijn, kan chirurgie nodig zijn. De arts kan een knieartroscopie uitvoeren om het kniegewricht te inspecteren en de schade te herstellen.

Prognose van een knieverstuiking

De prognose voor een verstuikte knie hangt af van de ernst van de blessure, de behandeling en de algehele gezondheid van het gewricht.

Herstel bij lichte verstijvingen

Bij een lichte verstuiking van de knie kan het herstel snel verlopen, vooral met de juiste zorg, rust en fysiotherapie. In veel gevallen is de knie binnen enkele weken weer volledig functioneel.

Herstel bij ernstige verstijvingen

Ernstigere verstuikingen, waarbij ligamenten gedeeltelijk of volledig gescheurd zijn, kunnen langer duren om te herstellen. In sommige gevallen is medische interventie of zelfs chirurgische behandeling nodig om het gewricht volledig te herstellen.

Langdurige gevolgen

Bij onvoldoende behandeling of bij herhaalde verstuikingen kunnen er langdurige problemen ontstaan, zoals chronische pijn, instabiliteit van het gewricht of zelfs artritis. Dit benadrukt het belang van tijdige medische zorg en opvolging.

Complicaties van een knieverstuiking

Langdurige complicaties kunnen onder andere bestaan uit chronische pijn en artrose in het beschadigde kniegewricht, wat vaak pas jaren na de initiële blessure optreedt.

Preventie van knieverstuikingen

Om het risico op een knieverstuiking te minimaliseren, zijn de volgende maatregelen aanbevolen:

• Zorg voor een goede warming-up en stretching vóór het sporten, en koel af na het sporten.
• Luister naar je lichaam en neem een pauze bij vermoeidheid.
• Bouw een trainingsprogramma geleidelijk op wat betreft tijd, afstand en intensiteit.
• Voer beenversterkende oefeningen uit.
• Gebruik de juiste technieken bij het sporten; vraag eventueel advies aan een sportfysiotherapeut of sportinstructeur.
• Zorg voor geschikte sportuitrusting en schoeisel.
• Volg de adviezen van je arts op, zoals het dragen van een beschermende kniebrace indien nodig.

Praktische tips voor het omgaan met een verstuikte knie

Rust en immobilisatie van de knie

Na een verstuikte knie is het belangrijk om je knie rust te geven en te immobiliseren om verdere schade te voorkomen. Gebruik een brace of een steunverband om je knie in de juiste positie te houden. Dit helpt de spieren en gewrichten rond de knie te stabiliseren en voorkomt dat je onbewust verkeerde bewegingen maakt die het herstel kunnen vertragen. Het is ook belangrijk om de knie niet te belasten, vooral niet in de eerste paar dagen na de blessure.

IJs en pijnverlichting

Om de zwelling en pijn te verminderen, kun je ijs gebruiken. Leg een ijszak of een koud kompres op de knie voor ongeveer 15 tot 20 minuten per keer, meerdere keren per dag. Dit helpt de pijn te verlichten en vermindert de ontsteking. Als de pijn ernstig is, kun je overwegen om pijnstillers zoals ibuprofen of paracetamol in overleg met je arts te gebruiken om de symptomen te beheersen.

Verhoog je been voor betere doorbloeding

Verhoog je been gedurende de eerste paar dagen na de verstuiking. Dit bevordert de doorbloeding en helpt de zwelling te verminderen. Het is een eenvoudige maar effectieve techniek die je kunt toepassen terwijl je rust. Leg bijvoorbeeld een kussen onder je been terwijl je ligt of zit, zodat de knie hoger komt dan je heup.

Langzaam weer bewegen en oefenen

Naarmate de pijn en zwelling verminderen, is het belangrijk om langzaam je knie weer te bewegen. Dit kan met lichte rek- en strekoefeningen, zoals het voorzichtig strekken van je knie en kleine bewegingen maken. Als de pijn toeneemt, stop dan onmiddellijk en raadpleeg een arts of fysiotherapeut. Het herstellen van je been vereist geduld, maar met de juiste oefeningen kun je de kracht en mobiliteit van je knie verbeteren.

Raadpleeg een arts of fysiotherapeut

Als je merkt dat de pijn aanhoudt of je knie niet goed herstelt, is het verstandig om een arts of fysiotherapeut te raadplegen. Ze kunnen de ernst van de verstuiking beoordelen en je verder begeleiden met specifieke oefeningen en behandelingen om het herstel te bevorderen. Soms zijn beeldvormende onderzoeken nodig om te bepalen of er sprake is van bijkomende schade aan de botten of ligamenten.

Voorkom verdere blessures in de toekomst

Na het herstel van een verstuikte knie is het belangrijk om oefeningen te doen die de spieren rondom de knie versterken. Dit vermindert de kans op toekomstige blessures. Regelmatige training en het verbeteren van je balans en flexibiliteit kunnen helpen om je knieën te beschermen tegen verdere blessures.

Misvattingen rond verstuikte knie

Een verstuikte knie is een veelvoorkomend probleem, vooral bij mensen die actief zijn in sporten of andere fysieke activiteiten. Er bestaan echter veel misvattingen over wat er precies gebeurt bij een verstuikte knie, hoe je ermee omgaat en wat de juiste behandelingsmethoden zijn. Hieronder worden enkele van de meest voorkomende misvattingen besproken.

Een verstuikte knie is hetzelfde als een gebroken knie

Veel mensen denken dat een verstuikte knie hetzelfde is als een gebroken knie, maar dit is niet het geval. Een verstuiking houdt in dat de banden in de knie worden uitgerekt of gescheurd, terwijl een botbreuk een breuk van het bot zelf betreft. Hoewel beide letsels pijnlijk kunnen zijn, is de behandeling en herstel anders. Een gebroken knie kan vaak meer ingrijpende medische ingrepen vereisen, zoals chirurgie, terwijl een verstuikte knie meestal met rust, ijs en fysiotherapie kan herstellen. Als er echter ernstige complicaties optreden, zoals beschadiging van de omliggende structuren, kan beeldvormend onderzoek zoals beeldvormende onderzoeken nodig zijn om het probleem verder te beoordelen.

Je moet onmiddellijk rust nemen en de knie niet bewegen

Hoewel rust belangrijk is voor het herstel, is volledige immobilisatie van de knie vaak niet noodzakelijk. In sommige gevallen kan lichte beweging en revalidatie-oefeningen, zoals het versterken van de omliggende spieren, zelfs helpen om het herstelproces te versnellen. Het is belangrijk om een zorgverlener te raadplegen voor advies over de juiste balans tussen rust en beweging. Volledige immobilisatie kan zelfs leiden tot stijfheid en zwakte in het gewricht. Een fysiotherapeut kan specifieke oefeningen aanraden om de spieren en gewrichten van de knie weer in goede conditie te krijgen.

Een verstuikte knie heeft altijd langdurige gevolgen

Veel mensen geloven dat een verstuikte knie altijd langdurige gevolgen heeft, zoals chronische pijn of beperkte mobiliteit. In werkelijkheid herstelt de meeste mensen volledig van een verstuiking, vooral als het letsel tijdig wordt behandeld. Na de juiste behandeling, waaronder fysiotherapie en oefeningen, kunnen de meeste mensen hun knie volledig herstellen en hun normale activiteiten hervatten zonder blijvende gevolgen. Toch kunnen er, afhankelijk van de ernst van het letsel, enige pijn of beperkingen aanhouden. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan de signalen van je lichaam en medische hulp in te schakelen als de klachten aanhouden.

Als je geen pijn meer hebt, is de verstuiking genezen

Een veelvoorkomende misvatting is dat de verstuiking volledig genezen is zodra de pijn is verdwenen. In werkelijkheid kan de knie nog steeds kwetsbaar zijn, zelfs als de pijn weg is. Het herstel omvat niet alleen het verlichten van de pijn, maar ook het herstellen van de kracht en stabiliteit van de knie. Zonder de juiste revalidatie kan de knie vatbaar blijven voor hernieuwd letsel. Het is belangrijk om je knie volledig te versterken voordat je terugkeert naar zware activiteiten. Bij sommige mensen kunnen verstuikingen bijdragen aan chronische problemen met de bloeddruk of zelfs het ontwikkelen van psychische stoornissen als gevolg van langdurige pijn of ongemak.

Je moet altijd een operatie ondergaan bij een zware verstuiking

Niet alle verstuikingen vereisen een operatie. De meeste verstuikingen kunnen succesvol worden behandeld met conservatieve methoden, zoals rust, ijs, compressie en fysiotherapie. Een operatie is meestal alleen nodig in gevallen van ernstige verstuikingen waarbij de ligamenten ernstig gescheurd zijn of er andere complicaties zijn, zoals instabiliteit van de knie. In de meeste gevallen zal je arts eerst proberen niet-chirurgische behandelingen toe te passen voordat hij of zij een operatie aanbeveelt. In sommige gevallen kan medicatie zoals ontstekingsremmers worden voorgeschreven om de pijn te verlichten.

Verstuikingen van de knie komen vooral voor bij ouderen

Hoewel verstuikingen van de knie bij ouderen kunnen voorkomen, zijn ze in werkelijkheid veel vaker te vinden bij jongeren en actieve volwassenen die deelnemen aan fysieke activiteiten zoals sport. Mensen die sporten met veel draaien, springen of plotselinge bewegingen, zoals basketbal of voetbal, lopen een groter risico op het verstuiken van hun knie. Het is belangrijk voor iedereen, ongeacht leeftijd, om voorzorgsmaatregelen te nemen om blessures te voorkomen, zoals het dragen van geschikte schoenen en het versterken van de spieren rondom de knie. Ouderen kunnen meer risico lopen op het ontwikkelen van andere huidaandoeningen of zweten door de fysieke belasting.

IJs is altijd de beste behandeling voor een verstuikte knie

Hoewel ijs een effectief middel kan zijn om zwelling te verminderen en pijn te verlichten in de vroege stadia van een verstuiking, is het niet altijd de beste behandeling. In sommige gevallen kan warmte beter zijn, vooral wanneer de pijn minder wordt en het herstelproces verder gaat. Warmte kan helpen de doorbloeding te bevorderen en de spieren te ontspannen. Het is belangrijk om te weten wanneer je ijs en wanneer je warmte moet toepassen, afhankelijk van de fase van het herstel. Bij ernstige verstuikingen kan het noodzakelijk zijn om bot of gewrichtschade uit te sluiten door middel van een röntgenfoto of ander beeldvormend onderzoek.

Lees verder

• Gezwollen knie: Oorzaken & behandeling van zwelling van knie
• Knieartrose: Pijn en stijfheid door slijtage van kraakbeen
• Kniepijn: Oorzaken pijnlijke knie (pijn aan kniegewricht)
• Gescheurde meniscus: Aandoening met pijn & zwelling aan knie
• Knie-effusie (vocht in knie): Pijn & stijfheid kniegewricht