Stijve elleboog: Oorzaken van stijfheid in ellebooggewricht

De elleboog is een soort scharniergewricht dat gemakkelijk wordt aangetast door stijfheid. Dit komt omdat de elleboog eigenlijk drie afzonderlijke gewrichten omvat die extreem goed bij elkaar passen en zich in de nabijheid van een groot aantal zachte weefselstructuren bevinden. Stijfheid van het ellebooggewricht is vaak het gevolg van een verwonding, een aangeboren aandoening of een ziekte. Door de elleboogstijfheid is de functie van de elleboog getroffen, waardoor dagelijkse taken zoals iets optillen bemoeilijkt is. De stijve elleboog is een uitdaging om te behandelen en daarom is de preventie ervan van het grootste belang.

• Oorzaken van stijve elleboog
• Aangeboren aandoeningen
• Verwonding (trauma)
• Andere ziekten
• Risicofactoren
• Langdurige immobilisatie
• Schade aan gewricht
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van elleboogstijfheid
• Preventie van stijf ellebooggewricht

Oorzaken van stijve elleboog

Aangeboren aandoeningen

Bepaalde aangeboren aandoeningen leiden mogelijk tot elleboogstijfheid. Dit geldt voor bijvoorbeeld aangeboren contracturen, aangeboren radiuskopdislocatie (ontwrichting van de spaakbeenkop) en arthrogryposis (ziekte met blijvende gewrichtsstijfheid).

Verwonding (trauma)

De meest voorkomende oorzaak van stijfheid in de elleboog is een verwonding van de elleboog. Dit omvat fracturen (breuken), dislocaties (ontwrichtingen van het ellebooggewricht), kneuzingen, brandwonden en een hoofdletsel. Chirurgie aan de elleboog resulteert in een gecontroleerd trauma aan de weefsels en één van de mogelijke complicaties van elleboogchirurgie is eveneens stijfheid.

Andere ziekten

Een stijf ellebooggewricht is soms ook het resultaat van andere ziekten zoals:

• artrose (reumatische aandoening van gewrichtskraakbeen)
• een hersentrauma
• een hersenverlamming (symptomen aan spieren en bewegingen)
• een infectie
• hemartrose (bloeding in gewrichtsholte met pijn en zwelling) door hemofilie (bloedingsziekte door ontbreken van stollingsfactoren)
• post-septische artritis
• reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
• synovitis (ontsteking van slijmvlies van gewrichten)
• osteochondritis dissecans (gewrichtsaandoening met pijn)
• posttraumatische artritis (gewrichtsontsteking na een trauma met gewrichtsstijfheid, gewrichtszwelling en gewrichtspijn)

Risicofactoren

Langdurige immobilisatie

Patiënten met langdurige immobilisatie van het ellebooggewricht als gevolg van een letsel of ziekte lopen het grootste risico op het ontwikkelen van elleboogstijfheid.

Schade aan gewricht

Ziekten zoals infecties die leiden tot schade aan het gewrichtsoppervlak (gewrichtskraakbeen), verhogen de kans op stijfheid in de elleboog.

Symptomen

Een stijve elleboog gaat al dan niet gepaard met elleboogpijn, afhankelijk van het onderliggende probleem. Verder zijn een gezwollen elleboog, een bloeding en een huidverkleuring enkele mogelijke tekenen die optreden naast de stijfheid. Wanneer een elleboog stijf aanvoelt, kan een patiënt deze niet goed bewegen. Dit maakt het moeilijk om eenvoudige, dagelijkse taken uit te voeren. De patiënt kan de elleboog waarschijnlijk niet buigen of rechttrekken om voorwerpen op te pakken of de handpalmen te draaien om dingen te doen zoals de handen wassen.

Alarmsymptomen

Bij verwondingen aan de elleboog die leiden tot ernstige pijn en zwelling, is medisch advies altijd nodig. Verder is het belangrijk om medisch advies in te winnen bij een spontaan begin van elleboogpijn zonder een geschiedenis van een verwonding. De arts wil namelijk een ernstige elleboogaandoening of een ander probleem uitsluiten, want vertragingen in de behandeling leiden doorgaans tot een slechtere uitkomst.

Diagnose en onderzoeken

De arts zal na het noteren van de medische geschiedenis en symptomen, een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Hij bestelt nadien beeldvormende onderzoeken zoals een röntgenfoto, of CT-scan om een fractuur (breuk) uit te sluiten.

Behandeling van elleboogstijfheid

De exacte behandeling voor elleboogstijfheid hangt af van de onderliggende oorzaak en de mate waarin het ellebooggewricht zelf en de omliggende zachte weefselstructuren zijn aangetast. Bij de aanwezigheid van pijn, zijn niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) aanbevolen. Over het algemeen zet de arts een spalk of gips in, stelt hij bepaalde oefeningen en continue passieve beweging voor (onder begeleiding van een fysiotherapeut), en/of geeft hij injecties met botulinumtoxine A (botox) in het ellebooggewricht. Soms stelt hij een operatie voor om het probleem te verhelpen dat leidt tot de stijfheid. Chirurgie is vooral nodig wanneer conservatieve maatregelen niet of onvoldoende effectief zijn.

Preventie van stijf ellebooggewricht

Bij patiënten met een elleboogletsel is stabiele fixatie van breuken en een vroege mobilisatie de beste vorm van preventie van elleboogstijfheid. Bij ziekten die leiden tot schade aan het gewrichtskraakbeen, is een vroege en effectieve behandeling nodig om de ziekte onder controle te krijgen zodat de schade aan het gewrichtskraakbeen beperkt wordt. Op deze manier is het mogelijk om een stijf ellebooggewricht op de lange termijn te minimaliseren. Tot slot is het belangrijk om valongelukken zoveel mogelijk te voorkomen.

Lees verder

• Gezwollen elleboog: Oorzaken van zwelling
• Elleboogpijn: Oorzaken van pijn aan elleboog of ellebogen
• Verstuikte elleboog: Behandeling van elleboogverstuiking
• Cubitaal tunnel syndroom: Druk op elleboogzenuw met zwakte
• Tenniselleboog: Pijn aan buitenkant van elleboog