Gebroken elleboog: symptomen en behandeling elleboogfractuur

Bij een gebroken elleboog of elleboogfractuur breekt deze vaak aan de bovenkant van de elleboog. Dit is waar de tricepspees begint. Er kan ook sprake zijn van een olecranonbreuk of -fractuur. Dit is een breuk in het uitstekende botstuk aan de achterkant van de elleboog: het olecranon. De typische symptomen van een elleboogfractuur zijn ernstige elleboogpijn en zwelling. Je kan ook niet langer je elleboog strekken. Bovendien treden blauwe plekken op; de elleboog zwelt sterk. Er zijn blauwe plekken op de plek van de breuk zichtbaar. De hevige pijn en immobiliteit van de elleboog duiden op een breuk. De arm verandert ook van kleur en zwelt op. De belangrijkste oorzaak van gebroken elleboog is vallen op de elleboog of vallen op een uitgestrekte hand.

• Wat is een gebroken elleboog?
• Oorzaken van een elleboogfractuur
• Trauma
• Spontane fractuur
• Zwakke botten door ziekte
• Symptomen van een elleboogfractuur
• Arts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een gebroken elleboog
• Operatie
• Gips
• Preventie

Wat is een gebroken elleboog?

Het gebied tussen de bovenarm en de onderarm wordt elleboog genoemd, waarin naast belangrijke zenuwbanen en bloedvaten zich het ellebooggewricht bevindt. Het ellebooggewricht is het gewricht dat de verbinding vormt tussen de bovenarm en de onderarm. Een gebroken elleboog of elleboogfractuur is een fractuur van het ellebooggewricht of van de aangrenzende structuren. De term is medisch gezien niet duidelijk gedefinieerd. In de praktijk gaat het in de meeste gevallen echter om een breuk van het olecranon, het gedeelte van de ellepijp dat de elleboog vormt. Het wordt beschouwd als het hardste en meest stabiele bot in het lichaam. Desalniettemin kan een olecranonfractuur optreden na een verkeers- of sportongeval, onder andere vanwege de kwetsbare locatie. De olecranon is van bijzonder belang omdat de pees van de tricepsspier hier begint. De voornaamste functie is het strekken van de elleboog.

Oorzaken van een elleboogfractuur

Trauma

De oorzaak van een elleboogfractuur varieert, maar de voornaamste oorzaak is trauma, zoals vallen op de elleboog of vallen op een uitgestrekte hand. Dit komt doordat het ellebooggewricht het zwakste punt is, dat de intense kracht van de val absorbeert. Niet alleen een val maar ook een intense slag met een hard voorwerp kan een breuk veroorzaken.

Spontane fractuur

Spontane fracturen zijn ook mogelijk. Spontane of pathologische fracturen van de elleboog zijn echter zeer zeldzaam. Een pathologische fractuur wordt volgens het LUMC gedefinieerd als een fractuur die ontstaat door een al bestaande verzwakking van het betreffende bot, door een lokale verzwakking of een systemische ziekte.

Zwakke botten door ziekte

Een andere mogelijkheid is een verhoogde belasting, die soms een breuk veroorzaakt. De breuk treedt op wanneer de botten zwakker zijn, zoals bij iemand met osteogenesis imperfecta (OI). Hierbij is het bindweefsel minder sterk, daardoor zijn de botten zwakker en kunnen ze makkelijker breken. Ook osteoporose (botontkalking) of zelfs bottumoren met metastasen kunnen dergelijke fracturen veroorzaken.

Symptomen van een elleboogfractuur

Bij een gebroken elleboog worden de botfragmenten in de meeste gevallen verplaatst zodat ze niet langer goed op één lijn liggen. Het resultaat is hevige pijn en beperkt bewegingsbereik in het ellebooggewricht, die ook gezwollen en roodachtig kan zijn met bloeduitstortingen (blauwe plekken). De bloedvaten en zenuwen in de buurt van het ellebooggewricht kunnen ook gewond raken in het geval van een ellebooggewrichtsbreuk. Dit kan zich onder andere manifesteren door sensorische stoornissen en spierzwakte.

Arts raadplegen

Als er pijn in de elleboog is die optreedt na een val of ongeval, moet een arts worden geraadpleegd. Als er beperkingen zijn aan het bewegingsbereik of als je je arm niet kunt bewegen zonder klachten, moet een arts worden geraadpleegd. Zwelling van het gewricht of een visuele verandering van de elleboog als gevolg van verplaatsingen van botdelen, moet worden onderzocht en behandeld door een arts.

Raadpleeg een arts als er hevige pijn optreedt. Als je je arm niet zoals gewoonlijk kan belasten, is een bezoek aan de arts aan te bevelen. Als de symptomen in omvang en intensiteit toenemen, is een onderzoek door een arts geboden.

Als je bloedt of open wonden hebt, moet je ook een arts raadplegen. Als huidbeschadiging optreedt als gevolg van een elleboogfractuur, kunnen bacteriën de wond binnendringen, wat een bacteriële infectie kan veroorzaken. Het risico op bloedvergiftiging neemt toe zonder adequate behandeling.

Onderzoek en diagnose

De arts stelt de diagnose met behulp van lichamelijk onderzoek en röntgenfoto's. De arts inspecteert de vorm en positie van de tricepsspier en odnerzoekt de trekkracht van de elleboog. Echografie of een MRI kunnen ook nodig zijn.

Behandeling van een gebroken elleboog

Bij een gebroken elleboog is een snelle behandeling belangrijk. De behandeling hangt af van het letsel en bestaat meestal uit een operatie. Het type operatie hangt af van het type elleboogbreuk.

Operatie

Als het olecranon op veel verschillende plekken is gebroken, wordt meestal plaatosteosynthese toegepast. Osteosynthese is een techniek waarbij twee of meer botdelen aan elkaar worden vastgezet met behulp van pennen, schroeven en platen. Een plaat wordt onder de huid op het bot geïmplanteerd en de afzonderlijke botfragmenten worden op de plaat geschroefd. Het is daarbij belangrijk dat de botfragmenten op de oorspronkelijke plaats gelegd worden, anders kan het leiden tot verkeerde uitlijningen en scheefgroei. De plaat en de schroeven zijn meestal van titanium. Ze worden meestal binnen 12 maanden na de breuk uit het lichaam verwijderd. Als het olecranon niet is gebroken maar is afgesplitst van de rest van de ellepijp of ulna, gebruikt de chirurg de schroefosteosynthese. Het bot wordt vastgezet door middel van een schroef. Ernstige fracturen kunnen zowel met schroeven als met platen hersteld worden. In ieder geval moet de arm gedurende 6-8 weken worden geïmmobiliseerd. De immobilisatie vindt plaats door middel van gips en de zogenaamde 'Gilchrist Association', vaak aangeduid als 'Gilchrist-verband', wat meestal wordt toegepast na een verwonding of een operatie aan de schouder of bovenarm. Hier worden schouder en arm tegelijkertijd ondersteund en gesedeerd.

Gips

Een eenvoudige breuk kan vaak zonder operatie herstellen. In dat geval kan conservatieve behandeling middels immobilisatie voldoende zijn. De arm wordt dan een aantal weken in het gips vastgezet.

Preventie

Preventie is over het algemeen niet mogelijk. Valpartijen gebeuren altijd willekeurig en zijn niet voorspelbaar. In principe is het raadzaam om voorzichtig te zijn bij bepaalde weersomstandigheden zoals ijzel of sneeuw. Bovendien moet je ervoor waken dat je niet met uitgestrekte armen valt. Ouderen en mensen met een verhoogd risico op fragiele botten (osteogenesis imperfecta, osteoporose) moeten ook het risico op vallen verkleinen door valpreventie. Er zijn allerlei methoden om valongevallen bij ouderen te voorkomen.

Lees verder

• Pijn aan elleboog: oorzaken en symptomen van elleboogpijn
• Gekneusde elleboog: symptomen, oorzaken en behandeling
• Slijmbeursontsteking elleboog: behandeling bursitis olecrani
• Beknelde zenuw in arm of elleboog: oorzaken en behandeling
• Pijn aan de onderarm: oorzaken en behandeling onderarmpijn