Angst door medicatie: Angstsymptomen door medicijnen

Angst kan leiden tot gevoelens van rusteloosheid, nervositeit en paniek, zelfs zonder aanwezigheid van daadwerkelijk gevaar. Soms worden deze symptomen verergerd door het gebruik van bepaalde medicijnen, die oorspronkelijk zijn voorgeschreven voor andere gezondheidsproblemen. Deze medicijnen kunnen bestaande angstsymptomen verergeren of zelfs voor het eerst angst veroorzaken. Naast de psychologische symptomen kunnen ook fysieke tekenen optreden. De arts zal proberen het veroorzakende medicijn stop te zetten indien mogelijk, maar aanvullende behandelingen kunnen ook nodig zijn. Het is essentieel om bij aanhoudende angstproblemen een arts te raadplegen en niet zelf te experimenteren met medicatie.

• Oorzaken van angststoornis door medicijnen
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van angstgevoelens door geneesmiddelen
• Prognose van angst door medicatie
• Complicaties van angst door medicatie
• Preventie van angststoornissen door medicatie
• Praktische tips voor het omgaan met angst door medicatie
• Bespreek medicatiewijzigingen met je arts
• Ontspanningstechnieken toepassen
• Vermijd stimulerende middelen
• Misvattingen rond angst door medicatie
• Alle medicijnen kunnen angst veroorzaken
• Angst door medicatie betekent dat je een psychische stoornis hebt
• Je kunt angst door medicatie oplossen door gewoon te stoppen
• Angst door medicatie treedt alleen op bij langdurig gebruik
• Natuurlijke supplementen zijn een veilig alternatief zonder angst als bijwerking
• Angst door medicatie is een teken dat het medicijn niet werkt
• Er is niets dat je kunt doen tegen angst door medicatie

Oorzaken van angststoornis door medicijnen

Sommige medicijnen kunnen angstsymptomen veroorzaken of verergeren. Voorbeelden zijn:

• ADHD-medicijnen
• anesthetica en analgetica
• anticholinerge middelen (medicatie die spierbewegingen remt)
• anticonvulsiva
• antidepressiva
• antihistaminica (medicijnen voor allergische reacties)
• antihypertensiva (geneesmiddelen voor hoge bloeddruk)
• antiparkinsonmiddelen
• antipsychotica
• bronchodilatoren (luchtwegverwijders voor longaandoeningen)
• corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers die het immuunsysteem onderdrukken)
• insuline
• lithiumcarbonaat
• medicijnen voor hart- en vaatziekten
• orale anticonceptiva
• pijnstillers
• schildklierpreparaten
• sympathicomimetica (zoals adrenaline of noradrenaline)

Symptomen

Een patiënt met angst kan ook fysieke symptomen ervaren, zoals hartkloppingen, kortademigheid en beven. Deze symptomen kunnen optreden tijdens de werking van het medicijn (intoxicatie) of na het stoppen met het medicijn (ontwenning).

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
Een klinische anamnese en lichamelijk onderzoek zijn cruciaal voor de diagnose van angststoornissen die door medicatie worden veroorzaakt.

Diagnostische criteria
Artsen gebruiken doorgaans de richtlijnen van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) voor de diagnose van angststoornissen door medicatie. De criteria omvatten:

• De symptomen moeten specifiek zijn voor een angststoornis en mogen niet onderdeel zijn van een andere angststoornis zoals een gegeneraliseerde angststoornis, fobieën, paniekstoornis of obsessief-compulsieve stoornis die niet door het medicijn wordt veroorzaakt. Als de angstsymptomen vóór het gebruik van de medicatie begonnen, kan er sprake zijn van een andere angststoornis.
• De symptomen ontstaan tijdens of binnen een maand na inname of ontwenning van een medicijn waarvan bekend is dat het angstsymptomen kan veroorzaken.
• De symptomen treden niet alleen op tijdens een delirium.
• De symptomen veroorzaken aanzienlijke distress of verstoren het dagelijks functioneren.
• De symptomen omvatten prominente angst, paniekaanvallen, of obsessies en dwanghandelingen.

Differentiële diagnose
De diagnose van een door medicatie veroorzaakte angststoornis moet worden onderscheiden van angstsymptomen door andere medische aandoeningen. Medische aandoeningen zoals hyperthyreoïdie, hypothyreoïdie, of hypoglykemie kunnen angstsymptomen veroorzaken. Aangezien patiënten mogelijk medicatie voor deze aandoeningen gebruiken, kan het moeilijk zijn om de oorzaak van de angstsymptomen te bepalen. Indien de symptomen veroorzaakt worden door de medische aandoening, kan een diagnose van angststoornis door een medische aandoening gerechtvaardigd zijn. Daarnaast moet angst door medicatie worden onderscheiden van delirium, dementie, primaire psychotische stoornissen en bedwelming en ontwenning van stoffen.

Behandeling van angstgevoelens door geneesmiddelen

De arts onderzoekt de onderliggende oorzaak van de angstsymptomen en past de behandeling aan op basis van het type symptomen. De meest directe aanpak is het stopzetten van het veroorzakende medicijn, in overleg met de arts. Als de symptomen aanhouden, wordt de behandeling vaak afgestemd op die van primaire angststoornissen zoals gegeneraliseerde angststoornis, fobieën, paniekstoornis of obsessief-compulsieve stoornis. De arts kan medicatie voorschrijven, zoals anti-angstmedicijnen of antidepressiva, afhankelijk van de symptomen.

Prognose van angst door medicatie

De symptomen van angst door medicatie kunnen enkele uren, dagen of weken aanhouden, afhankelijk van hoe lang de medicatie in het lichaam aanwezig blijft. Soms verdwijnen obsessief-compulsieve symptomen niet volledig na het stoppen met de medicatie, wat kan leiden tot de noodzaak voor een intensievere behandeling. Dit kan bestaan uit een combinatie van medicatie en cognitieve gedragstherapie.

Complicaties van angst door medicatie

Angst veroorzaakt door medicatie kan leiden tot verschillende complicaties, zoals:

• Verergering van bestaande angststoornissen: Door de bijwerkingen van sommige medicijnen kan een reeds bestaande angststoornis verergeren, wat kan leiden tot intensievere symptomen en moeilijkheden in het dagelijks leven.
• Fysieke gezondheidsproblemen: Langdurige angst kan bijdragen aan fysieke gezondheidsproblemen zoals verhoogde bloeddruk, hartproblemen, en slaapstoornissen.
• Sociale en functionele beperkingen: Aanhoudende angst kan de sociale interacties en het functioneren op het werk of in andere dagelijkse activiteiten belemmeren, wat kan leiden tot isolatie en verminderd functioneren.
• Verhoogd risico op afhankelijkheid: Sommige medicijnen kunnen leiden tot afhankelijkheid of verslaving, vooral als ze worden gebruikt voor angstbeheersing, wat complicaties kan veroorzaken bij het stoppen of aanpassen van de medicatie.
• Impact op de geestelijke gezondheid: Angst door medicatie kan bijdragen aan andere geestelijke gezondheidsproblemen zoals depressie of ernstige paniekstoornissen.

Preventie van angststoornissen door medicatie

Om het risico van angststoornissen door medicatie te verkleinen, kunnen de volgende stappen worden genomen:

Beheer van medicatie

• Gebruik medicatie alleen zoals voorgeschreven door een arts en rapporteer eventuele ongewenste bijwerkingen onmiddellijk.
• Overleg regelmatig met je arts over de voortgang en eventuele bijwerkingen van de medicatie.
• Vermijd zelfmedicatie en verander de dosis of frequentie van medicatie niet zonder overleg met je arts.

Bewustzijn en monitoring

• Wees je bewust van de mogelijke bijwerkingen van medicatie, inclusief de invloed op de geestelijke gezondheid.
• Monitor symptomen en geef veranderingen of nieuwe symptomen door aan je arts.
• Overweeg periodieke evaluaties door je arts om de noodzaak van voortzetting van medicatie te beoordelen.

Ondersteuning en therapie

• Zoek professionele hulp bij psychologische problemen of angststoornissen die mogelijk door medicatie worden verergerd.
• Volg eventueel aanbevolen psychologische therapieën of therapie om de impact van angst te verminderen.

Praktische tips voor het omgaan met angst door medicatie

Als je angstsymptomen ervaart door medicatie, zijn er verschillende manieren om hiermee om te gaan.

Bespreek medicatiewijzigingen met je arts

Als je merkt dat angst een probleem wordt door medicatie, bespreek dan met je arts of het mogelijk is om je medicatie aan te passen of een alternatief voor te schrijven. Soms kan het verlagen van de dosis of het overschakelen naar een andere medicatie een verschil maken.

Ontspanningstechnieken toepassen

Probeer ontspanningsoefeningen zoals diepe ademhaling of meditatie om je angst te verminderen. Je kunt ook rustige activiteiten zoals wandelen, lezen of muziek luisteren in je dagelijkse routine opnemen om jezelf te kalmeren.

Vermijd stimulerende middelen

Probeer cafeïne of andere stimulerende middelen te vermijden, omdat deze angst kunnen verergeren. Let ook op andere stoffen die angst kunnen triggeren, zoals suiker of bepaalde medicijnen.

Misvattingen rond angst door medicatie

Angst als bijwerking van medicatie wordt vaak verkeerd begrepen. Sommige mensen ervaren angstgevoelens door bepaalde medicatie, maar er bestaan veel misvattingen over de oorzaken, ernst en oplossingen van dit probleem.

Alle medicijnen kunnen angst veroorzaken

Niet alle medicijnen veroorzaken angst. Sommige geneesmiddelen, zoals bepaalde behandelingen voor suikerziekte of hartziekten, kunnen in zeldzame gevallen angst als bijwerking hebben. Dit betekent echter niet dat alle medicijnen deze reactie uitlokken. Angstreacties zijn vaak afhankelijk van de individuele gevoeligheid van de patiënt en andere factoren, zoals interacties met andere middelen.

Angst door medicatie betekent dat je een psychische stoornis hebt

Wanneer iemand angst ervaart door medicatie, betekent dit niet automatisch dat die persoon aan een psychische stoornis lijdt. Angst kan het gevolg zijn van chemische veranderingen in de hersenen door bepaalde stoffen in het geneesmiddel. Zodra de medicatie wordt aangepast of afgebouwd, verdwijnen de symptomen vaak vanzelf.

Je kunt angst door medicatie oplossen door gewoon te stoppen

Plotseling stoppen met een medicijn kan gevaarlijk zijn, vooral als het gaat om behandelingen voor ernstige aandoeningen zoals kanker of hoge bloeddruk. Het is belangrijk om bij angstklachten contact op te nemen met een arts, zodat de dosering kan worden aangepast of een alternatief middel kan worden voorgeschreven.

Angst door medicatie treedt alleen op bij langdurig gebruik

Hoewel langdurig gebruik van bepaalde medicijnen een verhoogd risico op angst kan geven, kunnen sommige middelen al binnen enkele dagen of weken angstgevoelens opwekken. Dit geldt bijvoorbeeld voor bepaalde middelen die de hersenen beïnvloeden, zoals corticosteroïden of schildkliermedicatie.

Natuurlijke supplementen zijn een veilig alternatief zonder angst als bijwerking

Hoewel sommige natuurlijke middelen helpen bij angstklachten, kunnen bepaalde supplementen, zoals hoge doses vitaminen of kruidenextracten, ook angstgevoelens veroorzaken. Bovendien kunnen ze interacties aangaan met andere medicatie, waardoor bijwerkingen juist kunnen toenemen.

Angst door medicatie is een teken dat het medicijn niet werkt

Angst is niet altijd een teken van een ineffectief medicijn. In sommige gevallen is het een tijdelijke bijwerking die afneemt naarmate het lichaam zich aanpast. Dit komt bijvoorbeeld voor bij bepaalde behandelingen voor schildklieraandoeningen, waarbij een verhoogde stofwisseling tijdelijk angstgevoelens kan veroorzaken.

Er is niets dat je kunt doen tegen angst door medicatie

Wanneer angst als bijwerking optreedt, kunnen aanpassingen in de dosis of een verandering van medicatie vaak verlichting bieden. Daarnaast kunnen ontspanningstechnieken, zoals ademhalingsoefeningen en mindfulness, helpen om de symptomen onder controle te houden. Een arts kan het beste advies geven over hoe hiermee om te gaan.