Angst: definitie, soorten en behandeling

Angst is een emotie die gekenmerkt word door gevoelens als: je niet op je gemak voelen, onrust en paniek. Er zijn nog een groot aantal andere vormen van angst die aan elkaar gerelateerd kunnen zijn.

Defenitie

Angst word beschreven als een onaangename en emotionele toestand waarin men sterk negatieve verwachtingen heeft.

• Angst zorgt voor verhoogde werkzaamheid en activiteit van het autonome zenuwstelsel, dit uit zich in hartkloppingen en beven.
• Angst kan zich voordoen in bepaalde omstandigheden, dit noemt men situatiegebonden angst. Maar het kan ook onafhankelijk zijn van omstandigheden en een kenmerk zijn van een persoon, dit noemt men persoonsgebonden angst
• Angst is anders dan vrees, angst heeft geen concrete inhoud en het is niet gekoppeld aan een object.

In de psychoanalyse maakt men onderscheidt in;

• morele angst:angst niet aan de normen van het eigen geweten te kunnen voldoen
• neurotische angst: angst de eigen impulsen niet in de hand te kunnen houden
• realiteits angst: angst voor objectief bedreigende angst uit de buitenwereld

Men spreekt van een angststoornis als de angst zo erg is dat het normale functioneren wordt belemmerd zonder verdere aanleiding.

Symptomen

Angst wordt vaak niet meteen herkent door de patiënt zelf. Deze heeft meestal spanning of onrust als klacht. Bij hevige angst zijn er wel duidelijke verschijnselen te herkennen (transpiratie).

Risicofactoren

Men gaat er van uit dat er biologische, sociale en psychologische factoren een rol spelen bij een angststoornis.

• depressie
• alcohol gebruik
• zelfmoord
• slapeloosheid (insomnia)
• medische complicaties → cardiovasculair, gastrointestinaal
• ruimte-, pleinvrees (agoraphobia)
• erfelijkheid

Soorten

Angststoornissen worden volgens de DSM-IV classificatie onderverdeeld op de volgende manier:

Gegeneraliseerde angststoornis: Aanhoudende angst met als symptomen rusteloosheid, slaapproblemen en piekeren. Deze vorm van angst is erg breed en omvat stress en andere spanningsklachten. Een belangrijk kenmerk is dat deze angst geen betrekking heeft op objecten. Het is een soort chronische bezorgdheid over bijvoorbeeld kinderen of werk.

Paniekstoornis met/zonder Agorafobie: Steeds terugkerende paniekaanvallen. Tijdens de periodes dat er geen aanval is heeft men angst om een nieuwe aanval te krijgen. Agorafobie is een angst waarbij mensen situaties ontwijken waarvan ze denken dat deze voor moeilijkheden zal zorgen. De angst wordt gekenmerkt door lichamelijke verschijnselen als zweten, duizeligheid, hartkloppingen en tremoren.

Obsessieve compulsieve stoornis: Steeds terugkerende gedachten of voorstellingen (obsessies), of dwanghandelingen (compulsie). Een goed voorbeeld is smetvrees. Vaak zien mensen met deze angst handelingen als zinloos en proberen ze deze te onderdrukken.

Posttraumatische stress-stoornis (PTSS): Een traumatische gebeurtenis wordt opnieuw beleefd. Verder proberen patienten prikkels te vermijden die gekoppeld zijn aan het trauma. Kenmerken zijn concentratieproblemen, schrikreacties en verhoogde prikkelbaarheid.

Sociale fobie(= sociale angststoornis):Een aanhoudende angst voor situaties waarin men mogelijk kritisch wordt beoordeeld door anderen. Kenmerken zijn blozen, hartkloppingen zweten en trillen.

Specifieke fobie: Een hevige en aanhoudende angst voor een bepaald object of situatie (spinnen, hoogte). Voor deze fobie worden in het algemeen geen medicijnen gegeven. De gebruikelijke behandeling is blootstelling aan de angstverwekkende situatie.
standaardtherapie is gedragstherapie, met name blootstelling aan de angstverwekkende situatie.