Livedo reticularis: Verkleurde vlekken in netvormig patroon

Livedo reticularis is een goedaardige huidaandoening gekenmerkt door paarse verkleurde vlekken met een netvormig patroon op de huid. Deze aandoening verergert vaak bij blootstelling aan koude. Patiënten met livedo reticularis ervaren meestal paarse of rode vlekken op de benen, hoewel ook andere lichaamsdelen getroffen kunnen worden. De precieze oorzaak van livedo reticularis is anno augustus 2024 nog niet volledig begrepen, maar er zijn verbanden met diverse auto-immuun- en vaatziekten. Er is geen standaardbehandeling voor de netvormige vlekken, maar artsen kunnen de eventuele onderliggende problemen behandelen.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken en risicofactoren
• Bijwerkingen van medicijnen
• Fibromyalgie
• Hormonale oorzaken
• Hughes-syndroom / Antifosfolipidensyndroom
• Lupus
• Polycytemie
• Pancreatitis
• Reumatoïde artritis
• Zwakke bloedsomloop
• Andere ziekten
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen: Verkleurde vlekken met netvormig patroon
• Alarmsymptomen
• Behandeling van livedo reticularis
• Zelfzorg
• Professionele medische behandeling
• Prognose
• Complicaties van livedo reticularis
• Preventie
• Praktische tips voor het omgaan met livedo reticularis
• Raadpleeg een arts voor de juiste diagnose
• Behandel de onderliggende oorzaak indien nodig
• Verbeter je bloedsomloop
• Draag losse en comfortabele kleding
• Houd je huid warm
• Volg je arts’ adviezen voor een langdurig beheer
• Misvattingen rond livedo reticularis
• Livedo reticularis is altijd een teken van een ernstige ziekte
• Livedo reticularis is hetzelfde als purpura
• Livedo reticularis is altijd het gevolg van slechte circulatie
• Livedo reticularis verschijnt alleen bij ouderen
• Livedo reticularis is pijnlijk
• Livedo reticularis kan niet behandeld worden
• Livedo reticularis is een permanent probleem

Epidemiologie

Prevalentie van Livedo reticularis
Livedo reticularis is een aandoening die zich kenmerkt door een netachtige blauw-paarse verkleuring van de huid, vaak op de benen en armen. Het komt relatief vaak voor, maar de prevalentie varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaken. Het is meer zichtbaar in koudere klimaten of bij blootstelling aan kou, en de prevalentie is verhoogd bij patiënten met bepaalde aandoeningen, zoals vasculaire of auto-immuunziekten.

Secundaire en primaire vormen
Er zijn twee vormen van livedo reticularis: primaire en secundaire. De primaire vorm is meestal goedaardig en wordt vaak gezien bij jonge, gezonde mensen. De secundaire vorm is vaak geassocieerd met onderliggende ziekten zoals systemische lupus erythematosus, vasculitis, of antiphosfolipidensyndroom, en komt vaker voor bij oudere patiënten.

Leeftijds- en geslachtsverschillen
Livedo reticularis komt vaker voor bij ouderen, hoewel het ook bij jongeren kan optreden, vooral in de context van onderliggende aandoeningen. Er is enig bewijs dat de aandoening vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen, vooral in gevallen van auto-immuunziekten.

Mechanisme

Vasculaire veranderingen
Livedo reticularis wordt veroorzaakt door een verstoring van de bloedcirculatie, vaak door een verminderde doorbloeding van de oppervlakkige huidvaten. Dit kan leiden tot een netvormige blauw-paarse verkleuring van de huid. Het mechanisme is meestal gerelateerd aan de vernauwing of afsluiting van kleine bloedvaten, wat de bloedstroom naar de huid vermindert.

Rol van de coagulatiewegen
In gevallen van secundaire livedo reticularis, zoals bij het antiphosfolipidensyndroom, kunnen bloedstolsels (trombose) de doorbloeding van de huid belemmeren, wat leidt tot de karakteristieke verkleuring. Dit kan een gevolg zijn van auto-immuunreacties die de bloedvaten beschadigen.

Verhoogde viscositeit van het bloed
Bepaalde aandoeningen, zoals het antiphosfolipidensyndroom, kunnen leiden tot verhoogde bloedviscositeit, wat de bloedcirculatie verstoort en livedo reticularis kan veroorzaken. Dit komt door de neiging van het bloed om te stollen of te verdikken, waardoor het moeilijker wordt voor het bloed om door kleine vaten te stromen.

Oorzaken en risicofactoren

Livedo reticularis ontstaat door een verstoring van de bloedtoevoer naar de huid, wat leidt tot een verminderde bloedstroom en zuurstoftoevoer naar de huid. De exacte oorzaak is anno augustus 2024 nog onbekend. De aandoening wordt echter in verband gebracht met verschillende vaatziekten en auto-immuunaandoeningen. Andere factoren kunnen ook bijdragen aan het ontstaan van livedo reticularis.

Bijwerkingen van medicijnen

Bepaalde medicijnen kunnen livedo reticularis veroorzaken als bijwerking. Voorbeelden zijn medicijnen die gebruikt worden voor de behandeling van multiple sclerose en de ziekte van Parkinson (neurologische aandoening gekenmerkt door bevingen).

Fibromyalgie

Fibromyalgie is een chronische aandoening die gekenmerkt wordt door spierpijn, slaapproblemen en aanhoudende vermoeidheid. Naast chronische pijn kunnen patiënten ook verkleurde huidvlekken in een netvormig patroon ervaren.

Hormonale oorzaken

Livedo reticularis kan ook ontstaan door hormonale factoren. Hypothyreoïdie, een aandoening waarbij de schildklier te traag werkt, kan leiden tot een vlekkerige, paarsachtige, netvormige huidverkleuring. De huidvlekken verdwijnen meestal zodra de schildklierhormonen weer in balans zijn.

Hughes-syndroom / Antifosfolipidensyndroom

Het antifosfolipidensyndroom is een auto-immuunstoornis gekarakteriseerd door de vorming van bloedstolsels. Dit syndroom is vaak geassocieerd met lupus en treft doorgaans jongvolwassenen en mensen van middelbare leeftijd. Een netvormige huiduitslag is een belangrijk symptoom van het antifosfolipidensyndroom. De aandoening verhoogt het risico op bloedstolsels en diep veneuze trombose (pijn en zwelling in de benen of het bekken).

Lupus

De auto-immuunziekte lupus kan ook leiden tot netvormige paarse vlekken op de huid. Lupus veroorzaakt verschillende huidaandoeningen, waaronder livedo reticularis. De huidverkleuringen zijn vaak prominenter bij koud weer.

Polycytemie

Bij een verhoogd aantal rode bloedcellen, bekend als polycytemie, kunnen sommige patiënten een netvormig patroon van paarse huidplekken ontwikkelen.

Pancreatitis

Acute pancreatitis is een aandoening gekenmerkt door een plotselinge ontsteking van de alvleesklier. Deze ontsteking gaat vaak gepaard met misselijkheid, intense buikpijn en braken. Het netvormige patroon van huidvlekken verschijnt meestal twee tot drie dagen na het begin van de buikpijn.

Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis is een auto-immuunaandoening die pijn en ontsteking in de gewrichten veroorzaakt, evenals gewrichtsmisvormingen. Veranderingen in de huidskleur, zoals donkerpaarse vlekken, kunnen optreden als gevolg van livedo reticularis. Deze aandoening tast ook de bloedvaten aan, wat resulteert in een pijnlijke uitslag aan de benen en voeten.

Zwakke bloedsomloop

Een slechte bloedcirculatie kan leiden tot donkere vlekken in een kantachtig patroon. Verschillende aandoeningen kunnen de bloedsomloop verstoren en bijdragen aan livedo reticularis.

Andere ziekten

Andere aandoeningen waarbij livedo reticularis kan optreden zijn onder meer:

• de ziekte van Parkinson (neurologische aandoening met bevingen)
• een tekort aan eiwit S en C
• hepatitis C (leverontsteking)
• het syndroom van Sneddon
• inflammatoire borstkanker (tumor in de borst met roodheid van de huid)
• multiple sclerose
• tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen)

Risicofactoren

Auto-immuunziekten
Patiënten met auto-immuunziekten zoals lupus erythematosus, antiphosfolipidensyndroom of vasculitis lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van secundaire livedo reticularis. Deze aandoeningen kunnen de bloedvaten beschadigen, wat leidt tot een verminderde doorbloeding van de huid en de kenmerkende netachtige verkleuring.

Vasculaire aandoeningen
Vasculaire aandoeningen, zoals arteriële insufficiëntie of veneuze insufficiëntie, kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van livedo reticularis door de bloedstroom naar de huid te verminderen. Deze aandoeningen kunnen leiden tot een verminderde bloedcirculatie, vooral in de extremiteiten, wat de verkleuring veroorzaakt.

Gebruik van bepaalde medicijnen
Bepaalde medicijnen, zoals orale anticonceptiva of chemotherapie, kunnen het risico op het ontwikkelen van livedo reticularis verhogen, vooral bij patiënten met een verhoogd risico op trombose of verminderde bloedcirculatie.

Risicogroepen

Patiënten met auto-immuunziekten
Patiënten die lijden aan aandoeningen zoals systemische lupus erythematosus (SLE) of het antiphosfolipidensyndroom hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van secundaire livedo reticularis. Deze aandoeningen kunnen de bloedvaten aantasten, wat de normale bloedstroom verstoort en de typische huidverkleuring veroorzaakt.

Patiënten met vaatziekten
Mensen met arteriële of veneuze insufficiëntie, of degenen die een verminderde bloedcirculatie hebben door andere vaataandoeningen, lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van livedo reticularis. Dit komt doordat verminderde bloedtoevoer vaak de oorzaak is van de aandoening.

Ouderen
Ouderen hebben een verhoogd risico op livedo reticularis, vooral als ze last hebben van chronische aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, diabetes of hoge bloeddruk. De verzwakte bloedcirculatie bij ouderen verhoogt de kans op het ontwikkelen van de aandoening.

Symptomen: Verkleurde vlekken met netvormig patroon

Bij patiënten met livedo reticularis ontwikkelen zich verkleurde plekken op de huid in een regelmatig netvormig patroon. De kleur van de vlekken varieert van rood tot donkerpaars, met een bleke huid in het midden. Deze aandoening treft meestal de armen, handen, benen en voeten. Artsen beschouwen deze huidaandoening vaak als een vaatziekte. Soms zijn ook de romp en de billen getroffen; in dergelijke gevallen spreken artsen van ‘livedo racemosa’, waarbij de vlekken een onregelmatiger patroon vertonen.

Alarmsymptomen

Veranderingen in huidskleur
De meest kenmerkende symptomen van livedo reticularis zijn de blauwe, paarse of roodachtige verkleuringen van de huid, vaak in een netvormig patroon. Dit kan optreden op de armen, benen of rond de romp, vooral bij blootstelling aan kou.

Pijn of gevoelloosheid in de extremiteiten
In sommige gevallen kunnen patiënten met livedo reticularis pijn of gevoelloosheid ervaren in de getroffen extremiteiten, wat kan wijzen op een verminderde bloedcirculatie of onderliggende vaatproblemen.

Symptomen van trombose
Bij patiënten met secundaire livedo reticularis, zoals bij het antiphosfolipidensyndroom, kunnen tekenen van trombose optreden, waaronder zwelling, roodheid of pijn in de ledematen. Dit kan wijzen op een verhoogd risico op bloedstolsels.

Behandeling van livedo reticularis

Zelfzorg

Enkele huismiddeltjes voor livedo reticularis zijn:

• aloë vera-gel
• een scrub van honing, suiker en kokosolie
• gewone yoghurt
• kokosnootolie
• pasta van groene thee en rijstmeel
• pasta van honing, havermout en water

Professionele medische behandeling

Er is geen specifieke remedie voor livedo reticularis zelf anno augustus 2024. Als een onderliggende aandoening de oorzaak is, zal de arts deze aandoening behandelen om de symptomen van livedo reticularis te verlichten. Omdat de verkleuring van de huid verergert in koude omstandigheden, wordt patiënten vaak aangeraden om blootstelling aan koud weer te vermijden. In sommige gevallen kunnen anticoagulantia en bloedverdunnende medicijnen worden aanbevolen. Andere behandelingen kunnen omvatten: topische crèmes, zalven, chemische peeling, lasertherapie en lichttherapie.

Prognose

Goede prognose bij primaire vorm
In de meeste gevallen is livedo reticularis goedaardig, vooral als het een primaire vorm betreft. De aandoening kan verdwijnen of verbeteren wanneer de patiënt opwarmt of de onderliggende risicofactoren, zoals kou, worden geëlimineerd. De prognose is doorgaans gunstig, zonder langdurige gevolgen.

Prognose bij secundaire vorm
Bij secundaire livedo reticularis, die gepaard gaat met onderliggende aandoeningen zoals auto-immuunziekten of vasculaire aandoeningen, kan de prognose variëren afhankelijk van de ernst van de onderliggende ziekte. Behandeling van de onderliggende aandoening kan vaak helpen de symptomen te verlichten.

Complicaties van onderliggende aandoeningen
In gevallen waarbij livedo reticularis wordt veroorzaakt door een ernstige onderliggende aandoening, zoals het antiphosfolipidensyndroom, kunnen complicaties zoals trombose, beroertes of hartproblemen optreden, wat de prognose negatief beïnvloedt.

Complicaties van livedo reticularis

• Bloedstollingsproblemen: Bij sommige patiënten kan livedo reticularis samenhangen met aandoeningen die het risico op bloedstolsels verhogen, zoals het antifosfolipidensyndroom. Dit kan leiden tot trombose of embolie, wat ernstige gevolgen kan hebben.
• Chronische pijn en jeuk: De huidverkleuring kan gepaard gaan met chronische pijn of jeuk, wat de levenskwaliteit van de patiënt kan beïnvloeden en ongemak kan veroorzaken.
• Huidzweren: In ernstige gevallen kunnen de verkleurde vlekken zich ontwikkelen tot zweren of andere huidproblemen, vooral bij patiënten met een slechte bloedcirculatie of bijkomende aandoeningen.
• Psychosociale impact: De zichtbaarheid van de huidafwijkingen kan leiden tot psychosociale problemen, zoals stress of verminderde zelfwaardering, vooral als de aandoening in zichtbare gebieden van het lichaam voorkomt.

Preventie

• Behandeling van onderliggende aandoeningen: Het effectief beheren van onderliggende aandoeningen zoals auto-immuunziekten, vasculaire aandoeningen of bloedstollingsstoornissen kan helpen om het risico op livedo reticularis te verminderen of de ernst van de symptomen te beheersen.
• Vermijden van koude blootstelling: Aangezien koude temperaturen de symptomen van livedo reticularis kunnen verergeren, is het belangrijk om blootstelling aan koude te vermijden door bijvoorbeeld warme kleding te dragen en in koude omgevingen beschermende maatregelen te treffen.
• Gezonde levensstijl: Een gezonde levensstijl, inclusief een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging, kan bijdragen aan een goede circulatie en het verminderen van het risico op aandoeningen die livedo reticularis kunnen veroorzaken of verergeren.
• Regelmatige medische controle: Voor mensen met bekende risicofactoren of onderliggende aandoeningen, kunnen regelmatige medische controles helpen bij het vroegtijdig identificeren en behandelen van veranderingen in de huid of andere symptomen.

Praktische tips voor het omgaan met livedo reticularis

Livedo reticularis is een huidaandoening die zich manifesteert als een gemarmerd of netwerkachtig patroon van blauwe of paarse vlekken op de huid, meestal op de benen en armen. Dit wordt veroorzaakt door een slechte doorbloeding of verstoring van de bloedvaten. Hoewel de aandoening vaak onschadelijk is, kan het ook een teken zijn van een onderliggende medische aandoening. Hier zijn enkele praktische tips voor het omgaan met livedo reticularis.

Raadpleeg een arts voor de juiste diagnose

Als je merkt dat je huid een gemarmerd patroon vertoont, is het belangrijk om een arts te raadplegen voor een juiste diagnose. Livedo reticularis kan een symptoom zijn van verschillende onderliggende aandoeningen, zoals auto-immuunziekten, vasculaire problemen of bloedstollingsstoornissen. Een arts kan door middel van bloedonderzoeken en andere tests bepalen wat de oorzaak van je symptomen is.

Behandel de onderliggende oorzaak indien nodig

In veel gevallen is livedo reticularis onschadelijk en vereist het geen specifieke behandeling. Echter, als de aandoening wordt veroorzaakt door een onderliggende medische aandoening, zoals koorts, ontsteking of bloedsomloopproblemen, zal het behandelen van de oorzaak helpen om de symptomen van livedo reticularis te verlichten. Bespreek met je arts welke behandelingen geschikt zijn voor de onderliggende aandoening.

Verbeter je bloedsomloop

Livedo reticularis kan optreden als gevolg van slechte doorbloeding. Het verbeteren van je bloedsomloop kan helpen om de symptomen te verminderen. Probeer regelmatig te bewegen om de doorbloeding te bevorderen, zoals wandelen of lichte oefeningen. Het vermijden van langdurig zitten of staan zonder beweging kan ook bijdragen aan een betere bloedsomloop.

Draag losse en comfortabele kleding

Strakke kleding kan de bloedsomloop belemmeren, wat de symptomen van livedo reticularis kan verergeren. Kies voor losse en comfortabele kleding, vooral rond je benen en armen, zodat de bloedcirculatie niet wordt belemmerd. Dit helpt om de blauwe of paarse vlekken op je huid te verminderen.

Houd je huid warm

Livedo reticularis kan verergeren bij koude temperaturen, omdat koude de bloedvaten kan vernauwen. Het dragen van warme kleding, zoals handschoenen en sokken, kan helpen om de symptomen te verlichten en je huid warm te houden. Vermijd ook het douchen met te koud water, omdat dit de bloedvaten kan laten samentrekken.

Volg je arts’ adviezen voor een langdurig beheer

Als je livedo reticularis hebt als gevolg van een chronische aandoening, zoals een vasculaire aandoening of een auto-immuunziekte, is het belangrijk om de adviezen van je arts op te volgen om de aandoening onder controle te houden. Regelmatige medische controle en het volgen van een behandelplan kunnen helpen om verdere complicaties te voorkomen.

Misvattingen rond livedo reticularis

Livedo reticularis is altijd een teken van een ernstige ziekte

, hoewel livedo reticularis soms geassocieerd wordt met ernstige aandoeningen zoals vasculitis of bloedstollingsstoornissen, komt het ook vaak voor als een op zichzelf staande, onschuldige huidaandoening. Het kan verschijnen als een netvormig, paarsachtig patroon op de huid, vooral in de benen, zonder dat er een onderliggende ziekte aanwezig is.

Livedo reticularis is hetzelfde als purpura

, hoewel livedo reticularis en purpura beide huidaandoeningen zijn die veranderingen in de bloedvaten veroorzaken, verschillen ze aanzienlijk. Livedo reticularis is een tijdelijke aandoening waarbij de bloedvaten zich verwijden, wat leidt tot het netachtige patroon. Purpura daarentegen wordt gekarakteriseerd door bloeding onder de huid, wat resulteert in paarse vlekken.

Livedo reticularis is altijd het gevolg van slechte circulatie

, hoewel een slechte circulatie inderdaad kan bijdragen aan het ontstaan van livedo reticularis, is dit niet de enige oorzaak. Andere factoren, zoals temperatuurveranderingen, medicijngebruik of genetische aanleg, kunnen ook een rol spelen. Livedo reticularis kan bijvoorbeeld verergeren in koude omgevingen, maar het hoeft niet altijd te wijzen op een circulatieprobleem.

Livedo reticularis verschijnt alleen bij ouderen

, hoewel livedo reticularis vaker voorkomt bij ouderen door veranderingen in de bloedvaten en de huid, kan het ook bij jongere mensen voorkomen. Het kan optreden als reactie op bepaalde medicaties, auto-immuunziekten of als gevolg van infecties. Het komt dus niet uitsluitend voor bij ouderen.

Livedo reticularis is pijnlijk

, hoewel sommige mensen met livedo reticularis last kunnen hebben van lichte pijn of gevoeligheid, is de aandoening zelf meestal niet pijnlijk. Het belangrijkste symptoom is het zichtbare, netachtige huidpatroon. In de meeste gevallen is het geen bron van ongemak, tenzij het gepaard gaat met een andere aandoening die meer ernstige symptomen veroorzaakt.

Livedo reticularis kan niet behandeld worden

, hoewel livedo reticularis vaak geen behandeling vereist en vanzelf verdwijnt, kan het in sommige gevallen nuttig zijn om de onderliggende oorzaak aan te pakken. Als het gerelateerd is aan een specifieke ziekte of medicijn, kan de behandeling gericht zijn op het beheren van die aandoening. In gevallen van chronische of terugkerende livedo reticularis, kunnen maatregelen zoals het verbeteren van de bloedsomloop of het vermijden van triggers, zoals kou, nuttig zijn.

Livedo reticularis is een permanent probleem

, hoewel livedo reticularis voor sommige mensen een terugkerend probleem kan zijn, verdwijnt het vaak vanzelf of bij het behandelen van de onderliggende oorzaak. Bij veel mensen is de aandoening tijdelijk en verdwijnt deze naarmate de omstandigheden veranderen, zoals het verbeteren van de bloedsomloop of het aanpassen van medicatie.