Livedo reticularis: Verkleurde vlekken in netvormig patroon

Livedo reticularis is een goedaardige huidaandoening gekenmerkt door paarse verkleurde vlekken met een netvormig patroon op de huid. Deze aandoening verergert vaak bij blootstelling aan koude. Patiënten met livedo reticularis ervaren meestal paarse of rode vlekken op de benen, hoewel ook andere lichaamsdelen getroffen kunnen worden. De precieze oorzaak van livedo reticularis is anno augustus 2024 nog niet volledig begrepen, maar er zijn verbanden met diverse auto-immuun- en vaatziekten. Er is geen standaardbehandeling voor de netvormige vlekken, maar artsen kunnen de eventuele onderliggende problemen behandelen.

• Epidemiologie
• Oorzaken en risicofactoren
• Bijwerkingen van medicijnen
• Fibromyalgie
• Hormonale oorzaken
• Hughes-syndroom / Antifosfolipidensyndroom
• Lupus
• Polycytemie
• Pancreatitis
• Reumatoïde artritis
• Zwakke bloedsomloop
• Andere ziekten
• Symptomen: Verkleurde vlekken met netvormig patroon
• Behandeling van livedo reticularis
• Zelfzorg
• Professionele medische behandeling
• Prognose
• Complicaties van livedo reticularis
• Preventie

Epidemiologie

Livedo reticularis zonder een duidelijke onderliggende oorzaak komt vooral voor bij vrouwen van middelbare leeftijd. Zowel vrouwen als mannen kunnen getroffen worden door livedo reticularis veroorzaakt door een onderliggende aandoening. Ook kinderen kunnen aan deze huidaandoening lijden.

Oorzaken en risicofactoren

Livedo reticularis ontstaat door een verstoring van de bloedtoevoer naar de huid, wat leidt tot een verminderde bloedstroom en zuurstoftoevoer naar de huid. De exacte oorzaak is anno augustus 2024 nog onbekend. De aandoening wordt echter in verband gebracht met verschillende vaatziekten en auto-immuunaandoeningen. Andere factoren kunnen ook bijdragen aan het ontstaan van livedo reticularis.

Bijwerkingen van medicijnen

Bepaalde medicijnen kunnen livedo reticularis veroorzaken als bijwerking. Voorbeelden zijn medicijnen die gebruikt worden voor de behandeling van multiple sclerose en de ziekte van Parkinson (neurologische aandoening gekenmerkt door bevingen).

Fibromyalgie

Fibromyalgie is een chronische aandoening die gekenmerkt wordt door spierpijn, slaapproblemen en aanhoudende vermoeidheid. Naast chronische pijn kunnen patiënten ook verkleurde huidvlekken in een netvormig patroon ervaren.

Hormonale oorzaken

Livedo reticularis kan ook ontstaan door hormonale factoren. Hypothyreoïdie, een aandoening waarbij de schildklier te traag werkt, kan leiden tot een vlekkerige, paarsachtige, netvormige huidverkleuring. De huidvlekken verdwijnen meestal zodra de schildklierhormonen weer in balans zijn.

Hughes-syndroom / Antifosfolipidensyndroom

Het antifosfolipidensyndroom is een auto-immuunstoornis gekarakteriseerd door de vorming van bloedstolsels. Dit syndroom is vaak geassocieerd met lupus en treft doorgaans jongvolwassenen en mensen van middelbare leeftijd. Een netvormige huiduitslag is een belangrijk symptoom van het antifosfolipidensyndroom. De aandoening verhoogt het risico op bloedstolsels en diep veneuze trombose (pijn en zwelling in de benen of het bekken).

Lupus

De auto-immuunziekte lupus kan ook leiden tot netvormige paarse vlekken op de huid. Lupus veroorzaakt verschillende huidaandoeningen, waaronder livedo reticularis. De huidverkleuringen zijn vaak prominenter bij koud weer.

Polycytemie

Bij een verhoogd aantal rode bloedcellen, bekend als polycytemie, kunnen sommige patiënten een netvormig patroon van paarse huidplekken ontwikkelen.

Pancreatitis

Acute pancreatitis is een aandoening gekenmerkt door een plotselinge ontsteking van de alvleesklier. Deze ontsteking gaat vaak gepaard met misselijkheid, intense buikpijn en braken. Het netvormige patroon van huidvlekken verschijnt meestal twee tot drie dagen na het begin van de buikpijn.

Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis is een auto-immuunaandoening die pijn en ontsteking in de gewrichten veroorzaakt, evenals gewrichtsmisvormingen. Veranderingen in de huidskleur, zoals donkerpaarse vlekken, kunnen optreden als gevolg van livedo reticularis. Deze aandoening tast ook de bloedvaten aan, wat resulteert in een pijnlijke uitslag aan de benen en voeten.

Zwakke bloedsomloop

Een slechte bloedcirculatie kan leiden tot donkere vlekken in een kantachtig patroon. Verschillende aandoeningen kunnen de bloedsomloop verstoren en bijdragen aan livedo reticularis.

Andere ziekten

Andere aandoeningen waarbij livedo reticularis kan optreden zijn onder meer:

• de ziekte van Parkinson (neurologische aandoening met bevingen)
• een tekort aan eiwit S en C
• hepatitis C (leverontsteking)
• het syndroom van Sneddon
• inflammatoire borstkanker (tumor in de borst met roodheid van de huid)
• multiple sclerose
• tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen)

Symptomen: Verkleurde vlekken met netvormig patroon

Bij patiënten met livedo reticularis ontwikkelen zich verkleurde plekken op de huid in een regelmatig netvormig patroon. De kleur van de vlekken varieert van rood tot donkerpaars, met een bleke huid in het midden. Deze aandoening treft meestal de armen, handen, benen en voeten. Artsen beschouwen deze huidaandoening vaak als een vaatziekte. Soms zijn ook de romp en de billen getroffen; in dergelijke gevallen spreken artsen van ‘livedo racemosa’, waarbij de vlekken een onregelmatiger patroon vertonen.

Behandeling van livedo reticularis

Zelfzorg

Enkele huismiddeltjes voor livedo reticularis zijn:

• aloë vera-gel
• een scrub van honing, suiker en kokosolie
• gewone yoghurt
• kokosnootolie
• pasta van groene thee en rijstmeel
• pasta van honing, havermout en water

Professionele medische behandeling

Er is geen specifieke remedie voor livedo reticularis zelf anno augustus 2024. Als een onderliggende aandoening de oorzaak is, zal de arts deze aandoening behandelen om de symptomen van livedo reticularis te verlichten. Omdat de verkleuring van de huid verergert in koude omstandigheden, wordt patiënten vaak aangeraden om blootstelling aan koud weer te vermijden. In sommige gevallen kunnen anticoagulantia en bloedverdunnende medicijnen worden aanbevolen. Andere behandelingen kunnen omvatten: topische crèmes, zalven, chemische peeling, lasertherapie en lichttherapie.

Prognose

Livedo reticularis zelf is doorgaans een goedaardige aandoening en heeft meestal een gunstige prognose. De verkleurde vlekken op de huid kunnen fluctueren in ernst, afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de omgeving. Bij patiënten zonder ernstige onderliggende aandoeningen kunnen de huidafwijkingen vaak verminderen of verdwijnen zonder specifieke behandeling. Echter, als livedo reticularis een symptoom is van een ernstigere aandoening, zoals een auto-immuunziekte of vaatziekte, zal de prognose afhankelijk zijn van de behandeling van de onderliggende ziekte en de algehele gezondheidstoestand van de patiënt.

Complicaties van livedo reticularis

• Bloedstollingsproblemen: Bij sommige patiënten kan livedo reticularis samenhangen met aandoeningen die het risico op bloedstolsels verhogen, zoals het antifosfolipidensyndroom. Dit kan leiden tot trombose of embolie, wat ernstige gevolgen kan hebben.
• Chronische pijn en jeuk: De huidverkleuring kan gepaard gaan met chronische pijn of jeuk, wat de levenskwaliteit van de patiënt kan beïnvloeden en ongemak kan veroorzaken.
• Huidzweren: In ernstige gevallen kunnen de verkleurde vlekken zich ontwikkelen tot zweren of andere huidproblemen, vooral bij patiënten met een slechte bloedcirculatie of bijkomende aandoeningen.
• Psychosociale impact: De zichtbaarheid van de huidafwijkingen kan leiden tot psychosociale problemen, zoals stress of verminderde zelfwaardering, vooral als de aandoening in zichtbare gebieden van het lichaam voorkomt.

Preventie

• Behandeling van onderliggende aandoeningen: Het effectief beheren van onderliggende aandoeningen zoals auto-immuunziekten, vasculaire aandoeningen of bloedstollingsstoornissen kan helpen om het risico op livedo reticularis te verminderen of de ernst van de symptomen te beheersen.
• Vermijden van koude blootstelling: Aangezien koude temperaturen de symptomen van livedo reticularis kunnen verergeren, is het belangrijk om blootstelling aan koude te vermijden door bijvoorbeeld warme kleding te dragen en in koude omgevingen beschermende maatregelen te treffen.
• Gezonde levensstijl: Een gezonde levensstijl, inclusief een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging, kan bijdragen aan een goede circulatie en het verminderen van het risico op aandoeningen die livedo reticularis kunnen veroorzaken of verergeren.
• Regelmatige medische controle: Voor mensen met bekende risicofactoren of onderliggende aandoeningen, kunnen regelmatige medische controles helpen bij het vroegtijdig identificeren en behandelen van veranderingen in de huid of andere symptomen.