Blauwe tenen: oorzaken van blauwe of paarse tenen of teen

Een blauwe teen is niet altijd gevaarlijk. Maar soms is een blauwe teen een teken van ernstige ziektetoestand. Er zijn meerdere mogelijke oorzaken voor het ontstaan van blauwe tenen. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van het 'blauwe-tenensyndroom' (BTS), een situatie die kan wijzen op atherotrombotische micro-embolieën (kleine verstoppingen van bloedvaatjes waardoor kleine bloedingen optreden in huid of slijmvliezen), waardoor voorbijgaande focale of plaatselijke ischemie (onvoldoende doorbloeding) optreedt, soms met licht weefselverlies, maar zonder diffuse (verspreide) ischemie in de voorvoet. De ontwikkeling van blauwe of paarse tenen kan ook optreden door letsel of trauma, door koude geïnduceerde verwonding, stoornissen die gegeneraliseerde cyanose produceren, verminderde arteriële flow, verminderde veneuze uitstroom en abnormaal circulerend bloed.

• Oorzaken van van blauwe tenen
• Mechanische obstructie of schade
• Vasospasme of vaatkramp
• Vasculitis
• Gebroken of gekneusde teen
• Hyperviscositeit
• Hypercoagulabiliteit (trombofilie)
• Blauwe-tenensyndroom
• Calciphylaxis
• Medicatie
• Toxinen of drugs
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van blauwe tenen

Oorzaken van van blauwe tenen

Er zijn verschillende mechanismen voor het ontstaan van blauwe of paarse tenen:

Mechanische obstructie of schade

Mechanische obstructie (secundair aan embolie of atherosclerose) of mechanische schade aan bloedvaten zijn mogelijke oorzaken van blauwe tenen. Een embolie is verreweg de meest voorkomende oorzaak van blauwe tenen. De bron van de embolie kan zich bevinden in atheromateuze plaques (afzettingen door slagaderverkalking) of vasculaire aneurysma's.

Vasospasme of vaatkramp

Vasospasme of vaatkramp is ofwel te wijten aan een primaire ziekte van het bloedvat of secundair door blootstelling aan koude, medicatie of chirurgische ingreep aan de voorvoet. Twee vormen van ernstige reacties op koude omvatten het fenomeen van Raynaud en wintertenen. Ergoten zijn migrainemedicijnen die vroeger werden gebruikt. Ergoten kunnen perifere vasoconstrictie (het vernauwen van de slagaders door de daar aanwezige gladde spieren) veroorzaken. Ze waren vroeger een veel voorkomende oorzaak van het fenomeen van Raynaud. Als je deze medicijnen structureel gebruikte, konden ze een chronische vorm van blauwe tenen veroorzaken. Bij angiografie is er een taps toelopende slagader te zien.

Vasculitis

Vasculitis is een mogelijke oorzaak van blauwe tenen. Vasculitis zijn ziekten waarbij de bloedvaten ontstoken raken.

Gebroken of gekneusde teen

Een blauwe teen kan ook worden veroorzaakt door een gekneusde teen of een gebroken teen.

Hyperviscositeit

Hyperviscositeit is het stroperig worden van het bloed. Dit kan permanente of voorbijgaande blauwe tenen veroorzaken. Koude agglutininen zijn een oorzaak voor hyperviscositeit van het bloed. Koude-agglutininen zijn volgens 'huidziekten.nl' koude auto-antistoffen die gericht zijn tegen oppervlakte-antigenen van de erytrocyten, en bij afkoeling kunnen deze antistoffen de erytrocyten agglutineren (laten samenklonteren). Een andere reden is overmatige witte bloedcellen, verhoogde bloedplaatjes en verhoogde immunoglobulinen.

Hypercoagulabiliteit (trombofilie)

Hypercoagulabiliteit duidt op verscheidene veranderingen in de bloedsamenstelling die de bloedstolling bevorderen. Het antifosfolipiden syndroom (APS, een auto-immuunziekte), hetzij op zichzelf of als onderdeel van systemische lupus erythematodes (SLE), en essentiële trombocytemia (ET, een zeldzame aandoening van het beenmerg) staan ​​erom bekend dat ze blauwe tenen veroorzaken

Blauwe-tenensyndroom

Het blauwe-tenensyndroom (BTS) wordt veroorzaakt door een verstopping van de kleine bloedvaten in de voet, hetgeen de bloed- en zuurstofstroom naar de weefsels vermindert. Het ontwikkelt zich meestal als gevolg van een probleem hogerop in de bloedbaan, zoals een aneurysma of atherosclerose (slagaderverkalking).

Calciphylaxis

Calciphylaxis duidt op calciumafzettingen die zich ophopen in het lichaam als gevolg van bloedstolsels. Dit is een zeldzame oorzaak van blauwe tenen.

Medicatie

Het is bekend dat verschillende medicijnen blauwe tenen veroorzaken. De meest voorkomende medicinale oorzaak voor blauwe tenen is warfarine, een antistollingsmiddel. Het mechanisme waarmee warfarine blauwe tenen veroorzaakt is waarschijnlijk cholesterolembolie. Steroïdhormomen kunnen ook ischemie of onvoldoende doorbloeding veroorzaken. Een ander type oorzaak is vasospasme dat kan optreden bij geneesmiddelen die ergotderivaten bevatten.

Toxinen of drugs

Verschillende toxines en drugs kunnen blauwe tenen veroorzaken. Deze omvatten cocaïne en amfetamine.

Onderzoek en diagnose

Om onderscheid te kunnen maken tussen de verschillende mogelijke oorzaken van paarse of blauwe tenen, zal de arts je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen, vragen stellen over je klachten en lichamelijk onderzoek doen. De arts zal onderzoeken of de blauwe tenen aan één voet of aan beide voeten optreden. Bovendien zal de arts de aanwezigheid van systemische symptomen en tekenen opmerken. Koorts en gewichtsverlies kunnen wijzen op bacteriële endocarditis (een ontsteking van de binnenwand van je hart en je hartklep(pen) of vasculitis. Lichamelijk onderzoek van de aangedane ledematen kan wijzen op tekenen. Livedo reticularis waarbij verkleurde vlekken in een netvormig patroon verschijnen, duiden bijvoorbeeld op cholesterolembolieën als oorzaak. Aanvullend onderzoek kan bestaan uit:

• bloedonderzoek
• erytrocytbezinkingssnelheid (BSE)
• urineonderzoek
• thoraxfoto
• echocardiografie
• CT Angiografie (een CT-scan van de bloedvaten)
• huidbiopsie

Behandeling van blauwe tenen

De behandeling van blauwe tenen hangt af van de oorzaak. Als de oorzaak een atherosclerotische embolie is, kan de behandeling medicinaal of chirurgisch zijn. Medicinale behandeling kan bestaan uit antistollingsmedicijnen. Een operatie om de bron van embolisatie (aortale endarterectomie) te verwijderen, is meestal gevaarlijk en brengt veel risico's met zich mee, waaronder een doorgaans hoog sterftecijfer. Percutane behandeling (het plaatsen van een stent via een katheter) is de standaard invasieve procedure, wanneer een duidelijke plaque wordt geïdentificeerd.

Lees verder

• Blauwe voeten of paarse voeten: oorzaken blauw-paarse voeten
• Blauwe-tenensyndroom: symptomen, oorzaken en behandeling