Erythema ab igne: Huiduitslag door blootstelling aan warmte

Erythema ab igne is een huidaandoening waarbij een patiënt een huiduitslag heeft. De huidaandoening komt tot stand door herhaalde blootstelling aan directe warmte of infraroodstraling aan de huid. De huiduitslag die bij erythema ab igne tot stand komt, kenmerkt zich door een netachtig patroon van blauwgrijze verkleuring met bijbehorende roodheid van de huid. De patiënt moet de warmtebron vermijden want op deze manier verdwijnt de huiduitslag binnen enkele maanden tot jaren. Soms blijft wel littekenvorming of een huidverkleuring achter nadat de huiduitslag verdwenen is. Af en toe transformeren de huidletsels zich tot huidkanker, daarom is het verstandig om de uitslag te laten controleren door de arts.

• Epidemiologie van erythema ab igne
• Oorzaken en risicofactoren: Door langdurige blootstelling aan warmte
• Symptomen: Netachtig patroon en verkleuring van huid
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van huidziekte
• Prognose van huiduitslag
• Complicaties van huidaandoening

Epidemiologie van erythema ab igne

Erythema ab igne treft vaker vrouwen dan mannen. Deze huidbevinding presenteert zich op elke leeftijd omdat deze correleert met de blootstelling aan infrarode straling. De meeste patiënten zijn patiënten van middelbare tot oudere leeftijd die lijden aan chronische pijn, omdat ze vaak verwarmingspads gebruiken als aanvulling op hun behandeling.

Oorzaken en risicofactoren: Door langdurige blootstelling aan warmte

Erythema ab igne treedt op als gevolg van herhaalde blootstelling aan directe warmte of infrarode straling die onvoldoende zijn om significante thermische brandwonden te veroorzaken. De huidziekte ontwikkelt zich meestal in de loop van weken of jaren. Veel voorkomende oorzaken zijn onder meer plaatselijke warmtebronnen zoals laptopcomputers, verwarmingspads, warmwaterkruiken en ruimteverwarmingstoestellen. Risicopatiënten zijn patiënten met chronische pijn die deze warmtebronnen, bijvoorbeeld verwarmingspads, vaak gebruiken als een vorm van opluchting. De precieze pathofysiologie van de ziekte is onbekend anno oktober 2020.

Symptomen: Netachtig patroon en verkleuring van huid

De huid vertoont een netachtig patroon van blauwgrijze verkleuring met bijbehorende roodheid van de huid. Patiënten zijn meestal asymptomatisch, maar sommige patiënten melden brandende pijn, een jeukende huid of een prikkend gevoel.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De huiduitslag is meestal goedaardig maar soms wijst de huiduitslag op een chronische ontsteking of, minder vaak, op een systemische ziekte. Bovendien is een zorgvuldige inspectie van de uitslag nodig omdat de huiduitslag zich mogelijk transformeert naar huidkanker. Erythema ab igne is meestal een klinische diagnose. Patiënten presenteren zich meestal met een chronische geschiedenis van het gebruik van een verwarmingsbron, zoals een verwarmingspad.

Diagnostisch onderzoek

Bij twijfel is een biopsie nodig, al is dit ook bruikbaar voor de uitsluiting van meer ernstige aandoeningen zoals een Merkelcelcarcinoom (zeer agressieve vorm van huidkanker) en een plaveiselcelcarinoom. Biopten zijn bovendien gerechtvaardigd voor evoluerende of aanhoudende letsels en/of de aanwezigheid van huidzweren, hyperkeratose (verhoorning van de huid waardoor de huid verdikt is) of blaren. Omdat patiënten vaak warmte toepassen op gebieden met chronische pijn, moet de patiënt ook verder onderzoek laten verrichten naar de oorzaak van de chronische pijn.

Differentiële diagnose

Erythema ab igne lijkt op de symptomen van fysiek misbruik, livedo reticularis (verkleurde vlekken in netvormig patroon), livedoid vasculitis, poikiloderma atroficans vasculair en cutis marmorata teleangiectatica congenita (bloedvataandoening). De chronische blootstelling aan warmte is vaak een belangrijke onderscheidende factor.

Behandeling van huidziekte

Een multidisciplinaire benadering van erythema ab igne is aanbevolen. De primaire behandeling van deze ziekte is het verwijderen van de schadelijke warmtebron. Bij meer aanhoudende roodheid is een lokale ontstekingsremmende crème in het getroffen gebied inzetbaar. De resulterende abnormale pigmentatie van de aangetaste gebieden verdwijnt binnen enkele maanden tot jaren; maar permanente verdonkerde huidgebieden (hyperpigmentatie) of littekens houden mogelijk aan. Andere therapieën zoals actueel tretinoïne of hydrochinon zijn nuttig bij de behandeling van aanhoudende hyperpigmentatie.

Prognose van huiduitslag

Erythema ab igne heeft een gunstige prognose wanneer de schadelijke warmtebron wordt weggenomen en herhaalde blootstellingen beperkt worden. De uitslag verdwijnt dan binnen enkele maanden tot jaren. Als een langdurige blootstelling aanhoudt, verhoogt de kans op een permanente verkleuring van de huid, evenals de mogelijkheid van een transformatie naar (een voorstadium van) huidkanker.

Complicaties van huidaandoening

Complicaties zijn zeldzaam, maar bij sommige patiënten transformeert de huiduitslag naar een plaveiselcelcarcinoom of een Merkelcelcarcinoom. De patiënt heeft dan eerst secundaire huidveranderingen die een voorloper zijn van deze typen huidkanker, zoals hyperkeratosen of huidzweren.

Lees verder

• Huiduitslag: Veel voorkomende oorzaken van uitslag op huid