Gescheurde achillespees: symptomen van achillespeesruptuur

Een gescheurde achillespees of achillespeesruptuur is een ruptuur van de achillespees. De scheur wordt veroorzaakt door overmatig gebruik van de pees, vaak in de context van sportactiviteiten of andere zware belasting. Het treedt vooral op als de kuitspieren plotseling krachtig worden aangespannen. De achillespees, tendo Achillis of tendo calcaneiis een belangrijke pees, waar vaak grote krachten op komen. Meer mannen dan vrouwen worden getroffen door een gescheurde achillespees.

• Gescheurde achillespees
• Bij wie komt het voor?
• Oorzaken van een gescheurde achillespees
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Verschijnselen
• Beschrijving
• Beloop
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een gescheurde achillespees
• Eerste hulp
• Niet-operatief
• Operatie
• Prognose
• Korte termijn: De eerste stappen naar herstel
• Revalidatie: Van voorzichtig naar krachtig
• Langere termijn: Volledig herstel binnen bereik
• Complicaties
• Preventie
• Wees voorbereid bij risicosporten
• Altijd goed opwarmen
• Versterk je spieren, bescherm je pezen
• Bouw je training rustig op
• Draag de juiste schoenen
• Luister naar je lichaam

Gescheurde achillespees

Onder een achillespeesruptuur of gescheurde achillespees wordt het scheuren van de achillespees in het been bedoeld. De pees begint bij de hiel. Het creëert een verbinding tussen hielbeen en kuitspier. De achillespees brengt de kracht van de kuitspieren aan de achterkant van het onderbeen over naar de voet. Het bereikt een lengte tussen 10 en 12 centimeter en vormt de sterkste pees van het lichaam. Een achillespeesruptuur resulteert in een volledige scheur van de achillespees. Als er slechts sprake is van een niet-volledige scheur, spreken artsen van een gedeeltelijke achillespeesruptuur.

Bij ongeveer 70 procent van de mensen scheurt de achillespees in de middenpees, waar de bloedcirculatie slechter is. Dit heeft op zijn beurt een negatieve invloed op het genezingsproces.

Bij wie komt het voor?

In de meeste gevallen treedt een gescheurde achillespees op bij mensen in de leeftijd van 20 tot 50 jaar. Mannen worden aanzienlijk vaker getroffen dan vrouwen. Vrijwel altijd zijn sportactiviteiten de oorzaak van een achillespeesruptuur. Grofweg 8 van de 10 gevallen is te wijten aan sport en het aandeel van balsporten is bijzonder hoog.

Oorzaken van een gescheurde achillespees

Oorzaken

Een gescheurde achillespees wordt veroorzaakt doordat de kuitspieren plotseling krachtig worden aangespannen tijdens het sporten, bij een snelle start of een onverwachte beweging. Vaak zijn sportieve activiteiten hiervoor verantwoordelijk. Een achillespeesruptuur komt vooral veel voor in sporten waar herhaaldelijke bewegingen worden uitgevoerd, gesprongen en sprintjes worden getrokken. Deze sporten zijn onder meer voetbal, tennis, badminton, squash en basketbal. In de meeste gevallen is er voorafgaand aan de breuk reeds sprake van schade. Dit kan gebeuren door micro-verwondingen of door verouderingsprocessen. De reden hiervoor is meestal te weinig trainingspauzes en overbelasting door te intensief sporten.

Risicofactoren

Typische risicofactoren voor gescheurde achillespees zijn onder meer spierstoornissen, mannelijk geslacht (meer mannen dan vrouwen worden er door getroffen) en oudere leeftijd. Daarnaast kan het gebruik van bepaalde medicijnen zoals anabole steroïden, cortison en bepaalde antibiotica (chinolonen) een rol spelen. Verder kan een achillespees scheuren als gevolg van misvormingen van de voet, afwijkingen aan de onderzijde van de voet of (het sporten op) niet-passende/slechte schoenen.

Symptomen

Verschijnselen

De symptomen van een gescheurde achillespees zijn:

• een acute, hevige pijn achter op de kuit of enkel
• lopen lukt niet of nauwelijks meer
• kracht om op de tenen te staan ontbreekt
• je kunt niet meer op je tenen lopen
• je kunt je voet niet goed afwikkelen.
• er is een deuk voelbaar in het verloop van de pees, ongeveer 4-6 cm boven het hielbeen
• warmte, roodheid en zwelling rond de achillespees
• soms is er bij het scheuren een knappend geluid te horen

Beschrijving

Een achillespeesruptuur is gemakkelijk te herkennen aan bepaalde symptomen. Wanneer de pees scheurt, kan er soms een luid knallend geluid klinken. Het geluid wordt voorafgegaan door een abrupte intense belasting, zoals een snelle start. Bovendien lijd je aan een acute en ernstige stekende pijn op de kuit. Je hebt het gevoel dat je een schop tegen de kuit hebt gehad. Andere mogelijke symptomen van achillespeesruptuur zijn warmte, roodheid en zwelling rond de achillespees. Je hebt daarnaast problemen met lopen.

Beloop

Het beloop van een achillespeesruptuur hangt grotendeels af van de behandeling. Wanneer het goed wordt uitgevoerd, zal de pees meestal volledig herstellen, waardoor je je prestaties kan evenaren. Problemen komen echter vaak voor bij springers en hardlopers die tot de topklasse behoren. Een gescheurde achillespees kan het einde van hun carrière betekenen, omdat ze niet langer kunnen voortbouwen op hun eerdere prestaties. Als de scheur van de achillespees operatief wordt behandeld, bestaat het risico op slechte wondgenezing.

Huisarts raadplegen

Als je een acute, hevige pijn waarneemt achter de kuit of enkel bij het uitvoeren van lichamelijke activiteit, dan is het verstandig een arts te raadplegen. Het horen van een knappend geluid of een vergelijkbaar hard geluid is reden tot bezorgdheid en moet door een arts worden onderzocht. Vaak vinden de klachten plaats tijdens het hardlopen of tijdens sportactiviteiten. Het been moet onmiddellijk worden verzorgd en niet verder worden belast.

In geval van pijn en een verkeerde uitlijning van het lichaam moet een arts worden geraadpleegd, zodat passende behandelingsmaatregelen kunnen worden genomen. Zwelling van de voet of kuit moet medisch worden onderzocht en behandeld. Als het gaat om huidletsels of roodheid, is een doktersbezoek noodzakelijk. Als er bloeding optreedt of als pijn optreedt bij lichte druk op het getroffen gebied, moet een arts worden geraadpleegd.

Onderzoek en diagnose

Als er een vermoeden bestaat van een achillespeesruptuur, moet je onmiddellijk een arts raadplegen. De arts informeert naar je klachten en de omstandigheden van het letsel, of je last hebt van bewegingsbeperking en of je eerder soortgelijke klachten hebt gehad. Tijdens lichamelijk onderzoek is voor de arts een deuk voelbaar in het verloop van de pees, ongeveer 4-6 cm boven het hielbeen. Een andere indicatie van een gescheurde achillespees is het onvermogen om op je tenen te gaan staan. Bovendien zijn beeldvormingsonderzoeken zoals een röntgenonderzoek nuttig. Op deze manier kan een een ruptuur worden herkend. Door echografie bepaalt de arts de exacte locatie van de scheur. Als het echografisch onderzoek geen informatie oplevert, kan ook een MRI-scan worden uitgevoerd.

Behandeling van een gescheurde achillespees

Eerste hulp

Als eerste hulpmaatregel bij een gescheurde achillespees wordt de RICE-regel in acht genomen:

• R staat voor Rust houden (immobilisatie, het aangedane been niet belasten)
• I staat voor IJs en koelen
• C staat voor Compressie (druk geven)
• E staat voor Elevatie (hoog houden)

Niet-operatief

In sommige gevallen is een conservatieve behandeling van de achillespees mogelijk. Dit gebeurt wanneer beide uiteinden van de pezen bij het neerlaten van de voet bij elkaar kunnen worden gebracht. Je draagt dan gedurende zes weken gips, waarvan de laatste twee weken met loopgips. Na het verwijderen van het gips krijg je mogelijk een hakverhoging gedurende zes weken.

Operatie

Achillespeesoperaties zijn minimaal invasief of open. In de regel hecht de chirurg de twee gescheurde peesuiteinden aan elkaar. In sommige gevallen kan het gebruik van speciale hechttechnieken vereist zijn. Soms moet de arts zijn toevlucht nemen tot een pees uit een ander deel van het lichaam, zoals de voetzool. Na de operatie wordt er een gipsspalk aangelegd, waardoor je de eerste week op krukken loopt. Daarna worden de hechtingen verwijderd en krijg je een gedurende zes weken hakverhoging van 3 centimeter of een zogeheten softcast (zacht gips). Fysiotherapie helpt bij de revalidatie.

Prognose

Een gescheurde achillespees – de krachtigste pees van je lichaam die plotseling breekt – kan je in één klap uit de running halen. Het is een blessure die vaak onverwacht komt, tijdens het sporten, rennen of zelfs een simpele sprong. Maar hoe ziet je herstel eruit? Het goede nieuws is: met de juiste behandeling en geduld kun je volledig herstellen, maar het pad terug naar je oude niveau vraagt om toewijding en tijd.

Korte termijn: De eerste stappen naar herstel

Na de diagnose begint het herstel met een keuze: operatie of een niet-chirurgische behandeling, afhankelijk van de ernst van de scheur. Kies je voor een operatie, dan wordt de pees direct hersteld, en kun je binnen enkele weken met revalidatie beginnen. Bij een niet-chirurgische behandeling wordt je been in een gips of brace gezet om de pees natuurlijk te laten herstellen. Hoe dan ook, de eerste weken zijn cruciaal voor een goed herstel, en rust is essentieel. Geduld is je beste vriend in deze fase!

Revalidatie: Van voorzichtig naar krachtig

Na de eerste weken begint de langzame terugkeer naar beweging. Fysiotherapie wordt je dagelijkse routine, waarbij je stap voor stap kracht en flexibiliteit opbouwt in je achillespees en kuitspieren. Het kan frustrerend voelen – je wilt sneller vooruit – maar het is belangrijk om niets te forceren. De weg naar volledig herstel kan zes maanden tot een jaar duren, maar elke kleine overwinning – van weer op je tenen staan tot je eerste jog – is een grote stap in de goede richting.

Langere termijn: Volledig herstel binnen bereik

Met de juiste behandeling en revalidatie is de kans groot dat je weer volledig herstelt. De meeste mensen kunnen hun normale activiteiten, inclusief sporten, weer oppakken. Natuurlijk blijft er altijd een klein risico op opnieuw scheuren, vooral als je te snel te veel wilt, maar met goede nazorg en het versterken van de omliggende spieren kun je dit risico minimaliseren.

Complicaties

Een achillespeesruptuur is een volledige gescheurde achillespees die resulteert in krachtverlies als het niet wordt behandeld. Chirurgische zorg leidt meestal tot volledig herstel van de achillespees. Toch kunnen complicaties niet worden uitgesloten. Mogelijke complicaties zijn:

• kneuzingen
• bloedstolsel
• bloeden
• stoornissen in de bloedsomloop
• zenuwletsels die leiden tot sensorische stoornissen en verlamming
• problemen met de wondgenezing
• overmatige littekens
• gevoelsstoornissen in het gebied van het chirurgische litteken
• allergische reacties

Preventie

Een gescheurde achillespees kan je zomaar uit het niets verrassen, maar er zijn zeker manieren om dat te voorkomen. Of je nu regelmatig sport of af en toe aan beweging doet, je kunt je achillespees sterk en gezond houden door een aantal slimme preventieve stappen te volgen.

Wees voorbereid bij risicosporten

Sporten zoals voetbal, basketbal en tennis vragen veel van je achillespees, vooral door plotselinge sprintjes en snelle wendingen. De sleutel ligt in een goede voorbereiding. Zorg ervoor dat je spieren warm zijn en je lichaam goed is voorbereid op de intensiteit van de activiteit. Een slimme opbouw van je training helpt om schokken beter op te vangen.

Altijd goed opwarmen

Voordat je vol gas gaat, is een grondige warming-up essentieel. Rek- en strekoefeningen voor je kuiten en achillespees zorgen ervoor dat je pezen flexibel zijn en klaar voor actie. Doe enkele dynamische bewegingen, zoals wandelen of lichte jogging, om de doorbloeding te stimuleren en de pezen te beschermen tegen plotselinge overbelasting.

Versterk je spieren, bescherm je pezen

Een sterke achillespees begint bij sterke spieren. Oefeningen die je kuitspieren versterken, zoals kuitheffingen of lunges, bieden extra steun aan de pees. Het is belangrijk om je spieren rondom de pees te trainen, zodat ze de schokken kunnen opvangen en de pees minder belast wordt tijdens het sporten.

Bouw je training rustig op

Verhoog de intensiteit van je trainingen stap voor stap. Te veel, te snel kan je achillespees flink belasten. Of je nu langer wilt hardlopen, sneller wilt sprinten of zwaarder wilt liften – een geleidelijke opbouw zorgt ervoor dat je pees de tijd krijgt om sterker te worden en zich aan te passen aan de nieuwe uitdaging.

Draag de juiste schoenen

Je schoenen zijn je eerste verdediging tegen blessures. Kies voor schoenen die voldoende ondersteuning bieden, vooral als je veel op harde ondergronden sport. Goede demping en stabiliteit zorgen ervoor dat de belasting op je achillespees minder zwaar wordt, wat het risico op overbelasting verlaagt.

Luister naar je lichaam

Je lichaam geeft vaak signalen wanneer iets niet goed gaat. Een lichte pijn of stijfheid in je achillespees kan een teken zijn dat je het rustiger aan moet doen. Neem die signalen serieus en geef je pees de tijd om te herstellen voordat je weer volop in actie komt.

Lees verder

• Pijn in de enkel: oorzaken van pijnlijke enkel of enkelpijn
• Hielpijn of pijn in hiel: symptomen, oorzaak en behandeling
• Pijn aan de benen: oorzaken van pijnlijke benen of beenpijn
• Gezwollen benen: oorzaken en behandeling van vocht in been
• Pijn aan de voet: symptomen, oorzaak en behandeling voetpijn