Plasbuisvernauwing: Oorzaken en behandeling urethrastrictuur

Bij een vernauwde plasbuis (urethrastrictuur) is er sprake van een abnormale vernauwing van de urethra, de buis die urine uit de blaas afvoert naar buiten het lichaam. Deze aandoening kan ontstaan door een operatie, ziekte of verwonding. Meestal hebben mannen te maken met urineproblemen en symptomen aan de penis. Na grondige beeldvormende onderzoeken en laboratoriumtesten wordt een individuele behandeling vastgesteld. Dit kan onder meer bestaan uit een verbreding van de urethra via een cystoscopie, een operatie en/of het gebruik van een katheter. Over het algemeen zijn de vooruitzichten voor behandelde patiënten goed, maar snelle behandeling is cruciaal om permanente schade aan de blaas of nieren te voorkomen.

• Epidemiologie van de aandoening
• Oorzaken van vernauwing van de plasbuis
• Risicofactoren
• Symptomen: Plasproblemen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van urethrastrictuur
• Cystoscopie
• Operatie
• Katheter
• Appendicovesicostomie
• Prognose van urethrastrictuur
• Complicaties van vernauwing van de plasbuis
• Preventie van vernauwing van de plasbuis

Epidemiologie van de aandoening

Een urethrastrictuur ontstaat meestal op latere leeftijd en komt zelden aangeboren voor. De aandoening treft naar schatting 600 van de 100.000 mannen, waarbij mannen van 65 jaar en ouder het meest worden getroffen. Vrouwen en kinderen kunnen ook een vernauwde plasbuis krijgen, maar dit komt veel minder vaak voor dan bij volwassen mannen.

Oorzaken van vernauwing van de plasbuis

Een urethrastrictuur kan ontstaan door:

• Zwelling of littekenweefsel: Vaak na een operatie aan de urethra of het omliggende gebied.
• Ziekte of verwonding: Zoals infecties of trauma die leiden tot ontstekingen en littekenvorming.
• Tumordruk: Zeer zelden kan een groeiende tumor in de nabijheid van de urethra leiden tot vernauwing.
• Onbekende oorzaken: In sommige gevallen blijft de exacte oorzaak onbekend.

Risicofactoren

De risicofactoren voor het ontwikkelen van een urethrastrictuur zijn:

• Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's): Zoals chlamydia en gonorroe, die ontstekingen kunnen veroorzaken.
• Goedaardige prostaatvergroting: Prostaatproblemen kunnen druk uitoefenen op de urethra.
• Herhaalde uretritis: Ontsteking van de urethra, vaak gepaard met pijn bij het plassen.
• Medische procedures: Zoals het inbrengen van een katheter of cystoscoop.
• Bekkenletsel: Zoals een bekkenbreuk die de urethra kan beschadigen.

Symptomen: Plasproblemen

Een urethrastrictuur kan leiden tot verschillende symptomen, waaronder:

• Bloed in de urine of donkere urine.
• Bloed in het sperma.
• Buikpijn.
• Afscheiding uit de urethra.
• Langzame urinestraal: Deze kan plotseling of geleidelijk ontstaan, met een mogelijk spuitend effect.
• Sterke plasdrang (urinaire urgentie) en frequent urineren (pollakisurie).
• Verlies van blaascontrole (urine-incontinentie).
• Zwelling van de penis.
• Onvermogen om de blaas volledig te ledigen (urineretentie).
• Pijn in de onderbuik en bekkengebied (bekkenpijn).
• Pijnlijk urineren of moeite met urineren.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
Tijdens het lichamelijk onderzoek kunnen de volgende bevindingen worden opgemerkt:

• Afscheiding uit de urethra.
• Vergrote blaas.
• Vergrote of gevoelige prostaat.
• Verminderde urinestroom.
• Hardheid in het onderste gedeelte van de penis.
• Roodheid van de penis of zwelling van de penis.
• Vergrote lymfeklieren of gevoelige lymfeklieren in de lies.

In sommige gevallen worden geen afwijkingen gevonden bij het lichamelijk onderzoek.

Diagnostisch onderzoek
Om een urethrastrictuur te diagnosticeren en de oorzaak te achterhalen, kunnen de volgende onderzoeken worden ingezet:

• Urineonderzoek: Om infecties of andere afwijkingen op te sporen.
• Cystoscopie: Inwendig kijkonderzoek van de blaas via de urethra.
• Urodynamisch onderzoek: Beoordeling van de blaasfunctie en urinestroom.
• Uroflowmetrie: Meten van de urinestraal en flow.
• Testen op chlamydia en gonorroe.

Behandeling van urethrastrictuur

Cystoscopie

Tijdens een cystoscopie wordt de urethra verwijd door een dun instrument in de urethra in te brengen. Voor de procedure wordt een lokaal verdovend middel aangebracht op het gebied. De patiënt krijgt instructies om zelf de urethra thuis te verwijden.

Operatie

Als de vernauwing niet met een instrument kan worden behandeld, is een operatie noodzakelijk. De keuze van de operatie hangt af van de locatie en lengte van de vernauwing. Een open uretroplastiek wordt vaak toegepast voor langere stricturen. Hierbij wordt het aangetaste gebied verwijderd en de urethra hersteld. De resultaten variëren op basis van de grootte en locatie van de striktuur, het aantal eerdere behandelingen en de ervaring van de chirurg.

Katheter

Bij acute urineretentie kan een suprapubische katheter worden geplaatst om de urine uit het lichaam te laten afvloeien via de buik.

Appendicovesicostomie

Als andere behandelingen niet effectief zijn, kan een appendicovesicostomie (Mitrofanoff-procedure) worden overwogen. Dit houdt in dat een katheter via de buikwand wordt geplaatst om de blaas te draineren.

Prognose van urethrastrictuur

De prognose na behandeling van een urethrastrictuur is over het algemeen goed. De meeste patiënten ervaren een significante verbetering van de symptomen. In sommige gevallen kan herhaling van de behandeling nodig zijn om resterend littekenweefsel te verwijderen.

Complicaties van vernauwing van de plasbuis

Een vernauwde plasbuis kan leiden tot ernstige complicaties, zoals:

• Volledige blokkade van de urinestroom: Dit kan plotseling optreden en vereist onmiddellijke behandeling.
• Urineretentie: Het onvermogen om de blaas volledig te ledigen kan leiden tot blaasinfecties en nieraandoeningen.
• Permanente schade aan blaas of nieren: Langdurige blokkering kan resulteren in ernstige schade aan deze organen.

Preventie van vernauwing van de plasbuis

Om het risico op een urethrastrictuur te verkleinen, kunnen de volgende maatregelen worden genomen:

• Veilige seks: Vermindert het risico op seksueel overdraagbare aandoeningen die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een striktuur.
• Snelle behandeling van symptomen: Tijdige medische interventie bij vroege tekenen van een plasbuisvernauwing kan complicaties voorkomen.