Osteïtis pubis: Ontsteking van schaambeenvoeg met pijn

De schaambeenvoeg (symphysis pubis) verbindt het linker- en rechterschaambeen. Bij osteïtis pubis is deze schaambeenvoeg ontstoken, wat kan leiden tot milde tot ernstige pijn in de onderbuik en het bekkengebied. Trauma en zwangerschap zijn enkele risicofactoren voor deze niet-infectieuze ontsteking. De behandeling van osteïtis pubis bestaat voornamelijk uit rust en fysiotherapie. Deze aandoening werd voor het eerst beschreven in de medische literatuur in 1924.

• Oorzaken: Ontsteking van de symphysis pubica
• Risicofactoren voor ontsteking van de schaambeenvoeg
• Symptomen: Pijn en ongemak
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van osteïtis pubis
• Ondersteuning en revalidatie
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van osteïtis pubis

Oorzaken: Ontsteking van de symphysis pubica

De symphysis pubica, of schaambeenvoeg, is een dun gewricht dat normaal gesproken zeer beperkte beweging vertoont. Het verbindt de twee zijden van het bekken aan de voorkant en is verbonden met het heiligbeen aan de achterkant van het bekken. Osteïtis pubis ontstaat wanneer er een ontsteking van deze schaambeenvoeg is.

Risicofactoren voor ontsteking van de schaambeenvoeg

De oorzaken van osteïtis pubis zijn soms onbekend, maar er zijn diverse bekende risicofactoren voor de ontsteking van de schaambeenvoeg, zoals:

• Biomechanische afwijkingen zoals loopstoornissen, slechte looptechnieken, strakke of stijve spieren in de heupen, liezen en billen, en verschillen in beenlengte.
• Grote trauma's, zoals ernstige verwondingen aan het bekken.
• Herhaalde kleine trauma's, vaak door overbelasting of repetitieve bewegingen.
• Zwangerschap en bevalling, waarbij de schaambeenvoeg extra belast kan worden.
• Gynaecologische chirurgie, die de biomechanica van het bekken kan beïnvloeden.
• Overbelasting en trainingsfouten, vooral bij intensieve sporten.
• Reumatologische aandoeningen die de gewrichten beïnvloeden.
• Sportactiviteiten zoals hardlopen, voetbal, ijshockey en tennis.
• Urologische chirurgie, die invloed kan hebben op het bekkengebied.

Symptomen: Pijn en ongemak

De symptomen van osteïtis pubis kunnen variëren van mild tot ernstig en omvatten:

Verlies van flexibiliteit in het liesgebied.
Doffe of scherpe pijn in de lies bij activiteiten zoals lopen, schoppen, afduwen, van richting veranderen, of draaien op één been.
Pijn bij standaardactiviteiten zoals opstaan, liggen op de zijkant of uit een auto stappen.
Pijn bij lopen, traplopen, hoesten of niezen.
Een gevoel van klikken of ploffen bij het opstaan uit een zittende positie, omdraaien in bed of lopen op een oneffen ondergrond.
Koorts, koude rillingen of stijfheid in combinatie met schaambeenpijn kunnen ook voorkomen.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Bij lichamelijk onderzoek is de regio direct over de voorzijde van het schaambeen vaak gevoelig bij aanraking. Patiënten met ernstigere osteïtis pubis vertonen soms een abnormaal looppatroon.

Diagnostisch onderzoek

Om osteïtis pubis te diagnosticeren, maakt de arts gebruik van verschillende beeldvormende technieken:

Een röntgenfoto kan nuttig zijn om botstructuren te evalueren.
Een botscan kan helpen bij het opsporen van ontstekingsactiviteiten in het botweefsel.
Een CT-scan biedt gedetailleerdere beelden van het bekkengebied en kan onregelmatigheden in de schaambeenvoeg tonen.
Een MRI-scan biedt zeer gedetailleerde beelden en kan helpen bij het identificeren van veranderingen in de schaambeenvoeg.

Differentiële diagnose

Osteïtis pubis kan worden verward met andere aandoeningen zoals botinfecties, zoals osteomyelitis. Bij beeldvormende onderzoeken kunnen deze aandoeningen vergelijkbare bevindingen vertonen. Infecties gaan vaak gepaard met symptomen zoals koorts, koude rillingen en/of zweten. Laboratoriumonderzoek kan helpen om osteomyelitis van osteïtis pubis te onderscheiden.

Behandeling van osteïtis pubis

De behandeling van osteïtis pubis richt zich op het verlichten van pijn en ontsteking. Behandelopties zijn onder andere:

• Toepassing van warmte of ijs om pijn en ontsteking te verminderen.
• Vermijden van activiteiten die de pijn veroorzaken.
• Gebruik van NSAID's (non-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen) en andere pijnstillers om de pijn te verlichten.
• Voor schrijven van ontstekingsremmende medicatie door de arts.
• Fysiotherapie met rek- en strekoefeningen, en versterkende oefeningen voor de spieren.
• Gebruik van maandelijkse lidocaïne-injecties voor tijdelijke pijnverlichting.
• Chirurgische interventies kunnen nodig zijn bij ernstige gevallen, maar de resultaten zijn variabel en kunnen leiden tot latere bekkenproblemen.
• Een heupartroscopie, waarbij een endoscopische resectie van de symphysis pubica wordt uitgevoerd, kan een alternatieve optie zijn met mogelijk een hoger slagingspercentage en minder complicaties.

Ondersteuning en revalidatie

Tijdens de revalidatieperiode is het belangrijk om te zorgen voor een goede balans tussen rust en actieve oefeningen.

• Regelmatige opvolging bij een fysiotherapeut kan helpen om de voortgang te monitoren en aanpassingen in het behandelplan te maken indien nodig.
• Patiënten kunnen baat hebben bij het volgen van een persoonlijk revalidatieprogramma dat is afgestemd op hun specifieke behoeften en activiteiten.
• Het is nuttig om advies in te winnen bij een sportarts voor begeleiding bij terugkeer naar sport en andere fysieke activiteiten.

Prognose

Met een juiste diagnose en behandeling is de prognose voor osteïtis pubis over het algemeen uitstekend. De meeste patiënten herstellen volledig door voldoende rust te nemen. De gemiddelde tijd tot volledig herstel is 9,5 maanden bij mannen en 7 maanden bij vrouwen, hoewel het herstel soms tot 32 maanden kan duren. Herhaling van de aandoening komt vaker voor bij mannen. Atleten die weigeren hun activiteiten aan te passen of voldoende rust te nemen, hebben vaak meer intensieve therapie nodig. Met een combinatie van fysiotherapie en medicatie kunnen patiënten vaak terugkeren naar hun vorige niveau van activiteit. Enkel een arts of ervaren (sport)fysiotherapeut kan advies geven over de terugkeer naar sport of andere activiteiten.

Complicaties

Indien osteïtis pubis niet tijdig of correct behandeld wordt, kan dit leiden tot ernstige gevolgen, zoals het beëindigen van de sportcarrière van een atleet of het veroorzaken van een onzekere toekomst voor de patiënt.

Preventie van osteïtis pubis

Enkele stappen kunnen helpen om de incidentie van osteïtis pubis te verminderen:

• Beperk de hoeveelheid intensieve lichaamsbeweging voor jonge spelers. Het is belangrijk dat het lichaam van jonge atleten eerst volledig volwassen wordt voordat ze aan hoge fysieke eisen worden blootgesteld.
• Zorg voor goede warming-up en cooling-down routines voor alle atleten om blessures en overbelasting te voorkomen.
• Stimuleer een geleidelijke opbouw van trainingsintensiteit om het risico op overbelasting en daarmee osteïtis pubis te verminderen.
• Educatie van trainers en spelers over de juiste technieken en het belang van een goede houding tijdens fysieke activiteiten kan helpen om risicofactoren te minimaliseren.