Nekkrampen (nekspasmen): Oorzaken van krampen in nek

Sommige patiënten ervaren nekkrampen (nekspasmen), een vervelend symptoom waarbij de spieren in de nek zich plotseling en onvrijwillig samentrekken. Dit resulteert in een strakke, harde en pijnlijke nek. Hoewel nekspasmen op zichzelf meestal niet ernstig zijn, kunnen ze wel een teken zijn van een onderliggende aandoening. Omgevingsfactoren kunnen ook bijdragen aan nekspasmen. Deze krampen worden vaak vergezeld door nekpijn, maar kunnen ook leiden tot andere symptomen zoals hoofdpijn en duizeligheid. Er zijn verschillende huismiddeltjes beschikbaar om nekspasmen te verlichten, maar in sommige gevallen is medisch advies noodzakelijk om langdurige complicaties te voorkomen.

• Oorzaken van nekspasmen
• Medische aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen: Pijn, hoofdpijn en duizeligheid
• Alarmsymptomen bij krampen in het nekgebied
• Diagnose en onderzoeken
• Zelfzorg bij Nekspasmen
• Professionele medische behandeling van nekspasmen
• Medicatie
• Fysiotherapie
• Chirurgie
• Prognose van nekkrampen
• Complicaties
• Preventie van nekspasmen

Oorzaken van nekspasmen

Nekspasmen kunnen ontstaan door diverse oorzaken, die onder te verdelen zijn in medische aandoeningen en omgevingsfactoren.

Medische aandoeningen

Verschillende medische aandoeningen kunnen leiden tot nekspasmen:

• Chronische aandoeningen die onvrijwillige bewegingen van de nek veroorzaken
• Hernia van de tussenwervelschijf
• Infecties of ontstekingen van de wervelkolom
• Trauma zoals een whiplash (pijn door een plotselinge slingerbeweging van het hoofd)
• Virale infecties
• Fibromyalgie (chronische aandoening die pijn, stijfheid en vermoeidheid veroorzaakt)
• Gewrichtsaandoeningen die de kaak aantasten, zoals temporomandibulaire dysfunctie (pijn aan de kaak en gezicht)
• Meningitis (hersenvliesontsteking, vaak met een stijve nek en hoofdpijn, wordt soms in de volksmond als 'nekkramp' aangeduid)
• Osteomyelitis (botontsteking)
• Spanningshoofdpijn
• Spinale stenose (vernauwing van het wervelkanaal met rugpijn en zwakte)
• Spondylitis ankylopoetica (ziekte van Bechterew: een ontstekingsaandoening die de wervelkolom aantast)
• Torticollis (scheefhals) of cervicale dystonie (aandoening waarbij nekspasmen het hoofd naar één kant trekken)
• Uitdroging (dehydratie)

Omgevingsfactoren

Naast medische aandoeningen kunnen ook omgevingsfactoren bijdragen aan nekspasmen:

• Overstrekken van de nek
• Een smartphone of gsm tegen de nek houden zonder handen, wat kan leiden tot overbelasting
• Slechte houding tijdens het zitten of staan
• Emotionele stress
• Herhaalde of langdurige nekbewegingen, zoals bij fysieke overbelasting
• Het dragen van zware voorwerpen, vooral als dit met één schouder gebeurt
• Langdurig achter een computer zitten zonder pauzes
• Medicamenteuze bijwerkingen: diuretica (plaspillen) kunnen bijdragen aan schouder- en nekkrampen
• Tekorten aan mineralen: calcium (bijvoorbeeld door hypocalciëmie), magnesium (hypomagnesiëmie) en kalium (hypokaliëmie)
• Plotselinge bewegingen tijdens de slaap
• Spanning door krachtige lichamelijke bewegingen
• Snelle en plotselinge bewegingen
• Het dragen van teveel gewicht op één schouder
• Vitaminetekorten, vooral vitamine B12-tekort en vitamine D-tekort

Symptomen: Pijn, hoofdpijn en duizeligheid

Nekspasmen kunnen leiden tot verschillende symptomen:

• Duizeligheid of tintelingen aan de basis van de nek, veroorzaakt door de trekkracht van de krampende spieren
• Een beknelde zenuw
• Beperkt bewegingsbereik van de nek
• Ernstige, scherpe nekpijn
• Hoofdpijn
• Toegenomen pijn bij het bewegen van de nek en schouders
• Migraine (met of zonder aura en/of eenzijdige hoofdpijn)
• Nekstijfheid
• Problemen bij het bewegen van de nek en schouders
• Pijn in het schouderblad
• Spierpijn
• Spierstijfheid
• Zenuwpijn

Alarmsymptomen bij krampen in het nekgebied

Bij meningitis kunnen nekspasmen optreden samen met andere ernstige symptomen zoals hoge koorts, rillingen, nekstijfheid, hoofdpijn en blauwe plekken op de huid. Dit is een medische noodsituatie die onmiddellijke aandacht vereist. Ook bij nekletsel is medisch advies noodzakelijk. Als symptomen ernstig zijn of langer dan een week aanhouden, is het raadzaam om onmiddellijk een arts te raadplegen.

Diagnose en onderzoeken

Wanneer nekspasmen aanhouden, is een grondig onderzoek door een arts noodzakelijk. De arts zal de medische geschiedenis onderzoeken en kan röntgenfoto's, een MRI-scan en/of een CT-scan aanvragen om de oorzaak van de nekspasmen te achterhalen. Deze beeldvormende onderzoeken bieden inzicht in mogelijke problemen met de wervelkolom, nekwervels en het ruggenmerg, en kunnen ook compressie van zenuwwortels aantonen. Een elektromyografie of zenuwgeleidingsonderzoek kan worden uitgevoerd om de elektrische activiteit in de zenuwen en spieren te meten en te beoordelen of zenuwschade de oorzaak is van de nekspasmen. Na de diagnose kan een effectieve behandeling worden gestart om chronische pijn te voorkomen.

Zelfzorg bij Nekspasmen

Het is belangrijk om activiteiten die de nekspasmen veroorzaken te stoppen totdat de spieren zijn hersteld. Voortzetten van activiteiten die pijn veroorzaken kan de symptomen verergeren en het herstel vertragen.

Diverse huismiddeltjes en zelfzorgmaatregelen kunnen helpen bij het verlichten van nekspasmen:

• Ademhalingstechnieken, yoga en meditatie
• Coldpack: Het aanbrengen van ijs kan verlichting bieden. Gebruik een coldpack twintig minuten per keer, elke drie tot vier uur. Overmatig gebruik kan de symptomen verergeren.
• Kruiden: Zoethout, kattenkruid, kamille, kavawortel, mierikswortel en valeriaan kunnen nekspasmen verlichten en hebben ontstekingsremmende eigenschappen.
• Massage: Zelfmassage of massage door een partner kan de spierspasmen verlichten. Maak cirkelvormige bewegingen met de vingers en oefen zachte tot stevige druk uit op de nek. Klassieke massages kunnen ook nuttig zijn.
• Regelmatig pauzeren op het werk
• Stress verminderen
• Vochtige hitte: Het toepassen van vochtige warmte met verwarmingskussens of een warme, vochtige doek kan helpen bij terugkerende nekspasmen.
• Voldoende drinken: Bij uitdroging kan voldoende hydratatie helpen om nekspasmen te verminderen of te voorkomen.

Professionele medische behandeling van nekspasmen

Medicatie

Bij de behandeling van nekspasmen kunnen de volgende medicijnen worden voorgeschreven:

• Medicinale balsems (vaak met menthol, dat de lichaamstemperatuur verhoogt en de spieren ontspant)
• Ontstekingsremmers
• Pijnstillers
• Spierverslappers
• Steroid- of anesthetische injecties (indien andere behandelingen niet effectief zijn)

Fysiotherapie

Veel patiënten profiteren van fysiotherapie en speciale oefeningen die een fysiotherapeut kan aanleren. Deze oefeningen kunnen helpen bij het versterken van de nekspieren en het verbeteren van de houding.

Chirurgie

Chirurgie is meestal niet nodig voor nekspasmen. Een operatie aan de nek wordt meestal alleen overwogen voor patiënten met chronische pijn door specifieke aandoeningen. Aangezien een nekoperatie risicovol en complex kan zijn, wordt deze indien mogelijk uitgesteld tot andere behandelingen onvoldoende effect hebben.

Prognose van nekkrampen

De meeste patiënten ervaren nekpijn door nekspasmen gedurende enkele dagen tot weken. De uiteindelijke prognose kan variëren afhankelijk van de oorzaak van de nekspasmen.

Complicaties

Onbehandelde nekspasmen kunnen leiden tot bijkomende problemen zoals rugpijn, hoofdpijn en zelfs chronische pijnklachten. Het is belangrijk om nekspasmen tijdig en effectief te behandelen om langdurige complicaties te voorkomen.

Preventie van nekspasmen

Om nekspasmen te voorkomen, kunnen de volgende maatregelen helpen:

• Verbeteren van de houding door spierversterkende oefeningen zoals pilates
• Ergonomische aanpassingen, zoals een geschikte bureaustoel
• Het instellen van het computerscherm op ooghoogte
• Gebruik van ondersteunende kussens
• Regelmatig pauzeren tijdens werkzaamheden
• Rekoefeningen: Voer stretchoefeningen uit bij de eerste tekenen van nekpijn
• Voldoende lichaamsbeweging zonder overbelasting

Lees verder

• Stijve nek (nekstijfheid): Oorzaken stijf aanvoelende nek
• Nekpijn: Oorzaken en behandelingen van pijn in de nek
• Spierstijfheid: Oorzaken stijve spieren (spierverstijving)
• Nekcrepitaties: Krakende nek, soms met bijkomende symptomen
• Cervicale dystonie: Abnormale bewegingen van hoofd en nek