Whiplash en nekklachten
Dikwijls staan er nieuwsberichten in de krant waarin vermeld wordt dat een persoon een auto-ongeluk heeft moeten bekopen met whiplash letsel. Een veelgebruikte term, die de laatste jaren in toenemende mate populair is. Niet alleen vanwege de ietwat vage omschrijving van deze aandoening, maar ook omdat er nogal wat mensen zijn die schadeclaims voor de whiplash proberen te eisen, niet zelden zonder positief resultaat. Maar wat is dit whiplash letsel nu precies?
Wat is een whiplash?
Mensen die een whiplash opgelopen hebben, waar dan ook, vertonen allemaal dezelfde
overeenkomst: het hoofd en de nek hebben ten opzichte van de romp en elkaar een sterke slingerbeweging gemaakt. Dit wordt
whiplash letsel genoemd.
De nek
De nek, een cruciaal en complex orgaan, is niet voorbereid op dergelijke krachtige botsingen. De nek heeft zeven wervels, 38 gewrichten en 22 paar spieren. Hierdoor is de nek erg gevoelig voor letsel. De functie van de nek en de ruggengraat is het ondersteunen van de schedel en het beschermen van de zenuwen. Daarnaast voorziet het de spieren van aanhechtingspunten.
Definitie van whiplash
De whiplash wordt door artsen officieel een
cervicaal acceleratie-deceleratie letsel genoemd. Whiplash kan veroorzaakt worden door een
kop-staartbotsing met de auto, maar ook zij-aanrijdingen en ongevallen tijdens bijvoorbeeld de sport kunnen mogelijke veroorzakers zijn. De klassieke definitie van whiplash stelt dat het letsel pas een whiplash genoemd mag worden wanneer de
nek niet tegen iets aangebotst is, om onder andere een helder onderscheid met een
hersenschudding te kunnen maken. De whiplash hoeft niet direct op te treden, in sommige gevallen is er sprake van een vertraagde of late whiplash.
Symptomen whiplash en whiplash klachten
Nekklachten worden als uitgangspunt genomen voor het diagnosticeren van een whiplash. Dit wordt soms samengevat als het whiplash syndroom. De nek is als uitgangspunt genomen omdat deze
functiestoornissen van het bewegingsapparaat zijn en daarmee een betrouwbare maatstaf voor de ernst van de klachten. Vaak heeft men nek pijn. Je kan de
vragenlijst whiplashklachten invullen om een indicatie te krijgen van de mate waarin je klachten typerend voor een whiplash zijn.
Overige kenmerkende whiplash symptomen: |
Vermoeidheid | Temperatuurschommelingen | Afwijkend slaap- en waakpatroon |
Veranderd hartritme | Overmatige transpiratie | Oogklachten |
Slikklachten | Kaakgewrichtklachten | Hormonale veranderingen |
Gevoeligheid voor weersverandering | Labiliteit | Depressiviteit |
Cognitieve problemen (zoals spraak- en schrijfstoornissen | Huidklachten | Onzekerheid |
Classificatie whiplash
De
Québec Task Force (QTF) heeft in
1995 een onderzoek gepresenteerd naar whiplash. Zij ontwikkelden een classificatiesysteem voor whiplash klachten. Dit systeem van de QTF wordt door vele artsen gehanteerd. Zij stellen de klachten als volgt voor:
Zwaarte | Klachten |
0 | Geen klachten over de nek, geen fysieke tekenen |
1 | Nekklachten: pijn, gevoeligheid en stijfheid, geen fysieke tekenen |
2 | Nekklachten en spier-skelettekenen |
3 | Nekklachten en neurologische tekenen |
4 | Nekklachten en fractuur of delocatie |
Prognose whiplash
Door de klap die de whiplash veroorzaakt kunnen beschadigingen optreden aan het hoofd- en halsgebied. Deze beschadigingen kunnen
blijvend zijn. Letsel dat veroorzaakt is door een whiplash zorgt in ongeveer 10 tot 40% van de slachtoffers voor
chronische whiplash klachten. Deze betreffen onder meer nekpijn, stijfheid van de nek, hoofdpijn en cognitieve en psychologische beperkingen.
Behandeling whiplash
Een whiplash kan op verschillende manieren behandeld worden. De behandeling direct na en enige tijd na het ontstaan van de whiplash verschillen van elkaar.
Direct na de whiplash
Wanneer je na het ongeval of de aanrijding een bezoek brengt aan de huisarts zal deze je mogelijk doorverwijzen naar een ziekenhuis om
röntgenfoto's te laten maken van de nek, om eventueel ander letsel uit te sluiten. De eerste dagen na het ongeval dient men de nek niet teveel te bewegen en te belasten. Over het algemeen hanteert men
10 uur strikte bedrust in de eerste 10 uren na het ongeval. Na 48 uur kan men de nek
koelen met ijs. Warmte in nek dient de eerste 48 uur vermeden te worden.
Halskraag
Veel mensen met een wiplash krijgen een
halskraag voorgeschreven, al begint deze minder populair te worden. De halskraag voorkomt dat men de nek teveel
belast en de nekpijn iets afneemt. De halskraag dient niet te lang gedragen te worden omdat er verzwakking van de nek op kan treden waardoor de
klachten verergeren.
Fysiotherapie
Enkele weken na het ontstaan van de whiplash kan begonnen worden met fysiotherapie of een andere vorm van
bewegingstherapie. Tijdens deze behandelingen leert men spieren weer op de juiste manier gebruiken en worden pijnlijke spieren losgemaakt voor ontspanning. Fysiotherapie kan de ernst van de klachten sterk verminderen, mits juist toegepast.