Passief roken: Problemen door tweedehands roken (meeroken)

Passief roken duidt op het onwillekeurig inademen van rook (sigaretten, sigaren, waterpijpen) uit de omgeving, ook al rookt een persoon zelf niet. Ook passief roken leidt tot gezondheidsgevolgen. De onvrijwillige blootstelling aan tweedehands rook treedt vooral op bij ongeboren baby’s en kinderen die passief meeroken met volwassenen. De lichamen van kinderen ontwikkelen zich nog steeds, en blootstelling aan het vergif van passief roken stelt hen bloot aan ernstige ademhalingsaandoeningen. Ook de groei van de longen is hierdoor belemmerd. Meeroken is een bekende oorzaak van een aantal andere aandoeningen en problemen. Ook volwassen vrouwen en mannen kampen echter met de nadelen van de blootstelling aan rook. Er is geen veilige hoeveelheid tweedehands rook. Zelfs lage niveaus zijn schadelijk. De enige manier om niet-rokers te beschermen tegen passief roken is om niet om binnenshuis te roken.

• Wat is tweedehands rook?
• Epidemiologie van tweedehands roken
• Locaties van blootstelling van passieve rook
• Symptomen van passief meeroken
• Passief roken en gezondheid van baby’s en kinderen
• Ademhalingsproblemen
• Astma
• Cognitieve beperkingen
• Gedragsproblemen
• Infecties
• Laag geboortegewicht
• Wiegendood (Sudden Infant Death Syndrome)
• Passief roken en gezondheid van volwassenen
• Atherosclerose
• Embryo-inplanting
• Infecties
• Kanker
• Longen
• Metabool syndroom
• Onvruchtbaarheid

Wat is tweedehands rook?

Tweedehands rook is een combinatie van twee soorten rook: mainstream rook, die eigenlijk wordt uitgeademd door de roker, en zijstroomrook, die wordt afgegeven aan het einde van een brandende sigaret. Beide typen bevatten dezelfde toxische (giftige) carcinogenen (kankerverwekkende stoffen).

Epidemiologie van tweedehands roken

De blootstelling aan passief roken is gebruikelijk in veel landen, met name in Azië. In Indonesië en Pakistan werd bijvoorbeeld in 2016 meer dan 80% van de mensen blootgesteld aan passief roken in restaurants. Variaties in rookvrije wetten en het naleven van deze wetten hebben grote invloed op de mate van blootstelling. In diverse lidstaten van de Europese Unie is het in diverse openbare ruimtes verboden om te roken waardoor de passieve blootstelling relatief laag is in vergelijking met andere landen.

Locaties van blootstelling van passieve rook

De meeste blootstelling aan passief roken vindt plaats in woningen, auto's en op de werkvloer, maar de blootstelling aan tweedehands rook gebeurt ook in landen waar in openbare gelegenheden nog gerookt mag worden, zoals in restaurants, bars en casino's. Medewerkers van deze vestigingen lopen ook een verhoogd risico op gezondheidsproblemen, omdat ze urenlang blootgesteld zijn aan passieve rook tijdens het werk. In België en Nederland geldt een rookverbod op alle gesloten plaatsen die toegankelijk zijn. Op Wikipedia staat een lijst met informatie rond het rookverbod per land.

Symptomen van passief meeroken

Personen die passief meeroken, zijn daar niet aan gewend waardoor ze zich ongemakkelijk voelen op plaatsen waar gerookt wordt. Volgende symptomen komen bij deze passieve meerokers sneller tot uiting:

• hoofdpijn
• jeukende ogen
• keelirritatie
• misselijkheid
• neusprikkeling met risico op niezen en hoesten
• tranende ogen
• vermoeide ogen

Passief roken en gezondheid van baby’s en kinderen

Ademhalingsproblemen

Meeroken verhoogt het risico op infecties van de lagere luchtwegen, zoals bronchitis (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen) en een longontsteking. Baby's van wie de moeders roken, hebben bovendien vijftig procent meer kans om in het eerste jaar in het ziekenhuis te worden opgenomen met een luchtweginfectie in vergelijking met zuigelingen met niet-rokende moeders. Baby's van wie de moeders in dezelfde kamer roken, hebben ook veel meer kans om opgenomen te worden in een ziekenhuis in vergelijking met kinderen wier moeders in een aparte kamer roken. Een vroegtijdige blootstelling aan sigarettenrook, zelfs bij een foetus in de baarmoeder, verhoogt de kans op een ademhalingsziekte na de geboorte.

Astma

Astma-aanvallen zijn het meest bekende gezondheidseffect van passief roken bij kinderen. Tweedehands roken verhoogt de frequentie van episoden en de ernst van de symptomen bij astmatische kinderen. De blootstelling aan rook is geassocieerd met een toegenomen schoolverzuim bij kinderen met ademhalingsproblemen, vooral veroorzaakt door astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen). Moeders die roken veroorzaken ook sneller astma bij hun kinderen. Kinderen van wie de moeders vóór de zwangerschap stopten met roken, vertonen geen verhoogd risico.

Cognitieve beperkingen

De blootstelling aan rook schaadt het vermogen van een kind om te leren. Rook is immers neurotoxisch (giftig voor de hersenen), zelfs bij extreem lage niveaus. Leesproblemen, problemen met wiskunde en problemen met redeneren komen vaker tot stand door passief roken. De nakomelingen van moeders die één pakje sigaretten per dag roken tijdens de zwangerschap hebben tot slot een lagere IQ-score dan die van niet-rokende moeders.

Gedragsproblemen

Kinderen geboren uit niet-rokende vrouwen die worden blootgesteld aan passieve rook tijdens de zwangerschap en aan vrouwen die rookten tijdens de zwangerschap, hebben meer kans om te lijden aan ADHD (moeite met aandacht en controleren van energie) (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) en gedragsstoornissen. Jongens hebben doorgaans grotere problemen met hyperactiviteit, agressie, een depressie en andere gedragsproblemen.

Infecties

Oorinfecties komen ook vaker voor bij kinderen die blootgesteld worden aan tweedehands rook.

Laag geboortegewicht

Meeroken vermindert het geboortegewicht van zuigelingen van niet-rokende moeders en draagt bij tot extra verminderingen in geboortegewicht bij baby's van rokende moeders. Niet-rokende zwangere vrouwen die blootgesteld zijn aan passieve rook, baren kinderen met een verlaagd gemiddeld geboortegewicht van 33 gram of meer. Het meeroken vergroot ook het risico op een geboortegewicht van minder dan 2.500 g.

Wiegendood (Sudden Infant Death Syndrome)

Moederlijk roken is de sterkste risicofactor die leidt tot wiegendood. Baby's die sterven aan wiegendood hebben doorgaans hogere concentraties nicotine in hun longen dan kinderen die niet meeroken.

Passief roken en gezondheid van volwassenen

Atherosclerose

Een matige blootstelling aan tabaksrook is geassocieerd met een verminderde elasticiteit van de abdominale aorta (buikslagader) bij gezonde kinderen. Een veranderde aorta-elasticiteit is een vroege marker van atherosclerose (slagaderverkalking).

Embryo-inplanting

Er is een verhoogd risico op mislukte embryo-inplanting bij vrouwen die blootgesteld worden aan tabaksrook.

Infecties

Personen die lijden aan een ziekte of infectie, genezen minder snel wanneer ze blootgesteld worden aan passieve rook. Soms verergeren de aandoeningen zelfs door het passief meeroken. Dit geldt voor bijvoorbeeld astma, een allergie (zoals hooikoorts), een ontsteking, de griep en een verkoudheid.

Kanker

Tabaksrook bevat meer dan zevenduizend chemicaliën. Honderden hiervan zijn giftig en er zijn er minstens zeventig die kanker veroorzaken. Longkanker ontstaat ook bij personen die passief meeroken.

Longen

Ook bij volwassenen is passief roken een grote risicofactor voor een slechte longfunctie en luchtwegaandoeningen.

Metabool syndroom

Door passieve blootstelling aan tabaksrook neemt het risico op het metabool syndroom (risicofactoren voor diabetes mellitus en hart- en vaataandoeningen) van adolescenten toe, een aandoening die gepaard gaat met overmatig buikvet dat de kans op hartaandoeningen, beroertes (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen) en diabetes mellitus (suikerziekte) type 2 verhoogt.

Onvruchtbaarheid

Zowel mannen als vrouwen kampen sneller met onvruchtbaarheid (mannelijke onvruchtbaarheid) als ze blootgesteld zijn aan tweedehands rook.

Lees verder

• Roken: Effecten en gevaren van tabaksrook
• Roken: Risico's voor gezondheid tijdens en na een operatie
• Rokershoest: Hardnekkige hoest met slijm door roken
• De invloed van roken op de gezondheid van de ogen
• Roken en risico's voor de mond, de tanden en het tandvlees