Passief roken: Problemen door tweedehands roken (meeroken)

Passief roken verwijst naar het onwillekeurig inademen van rook afkomstig van sigaretten, sigaren of waterpijpen, zonder dat men zelf rookt. Deze vorm van blootstelling aan tabaksrook leidt tot gezondheidsproblemen, zowel bij volwassenen als bij kinderen. Zelfs een geringe hoeveelheid tweedehands rook kan schadelijk zijn. De enige manier om niet-rokers te beschermen tegen de risico's van passief roken is door rookverboden strikt na te leven en niet binnenshuis te roken.

• Wat is tweedehands rook?
• Epidemiologie van tweedehands roken
• Locaties van blootstelling aan passieve rook
• Symptomen van passief meeroken
• Passief roken en de gezondheid van baby's en kinderen
• Ademhalingsproblemen
• Astma
• Cognitieve beperkingen
• Gedragsproblemen
• Infecties
• Laag geboortegewicht
• Wiegendood (Sudden Infant Death Syndrome)
• Passief roken en de gezondheid van volwassenen
• Atherosclerose
• Embryo-inplanting
• Infecties
• Kanker
• Longen
• Metabool syndroom
• Onvruchtbaarheid
• Preventie van de gezondheidseffecten van passief roken

Wat is tweedehands rook?

Tweedehands rook is een combinatie van twee soorten rook: mainstream rook, die door de roker wordt uitgeademd, en zijstroomrook, die afkomstig is van de brandende punt van een sigaret of sigaar. Beide rooksoorten bevatten schadelijke en carcinogene (kankerverwekkende) stoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid.

Epidemiologie van tweedehands roken

De blootstelling aan passief roken komt wereldwijd voor, maar varieert sterk per regio. In Aziatische landen zoals Indonesië en Pakistan, was in 2016 meer dan 80% van de bevolking blootgesteld aan passieve rook in restaurants. In landen van de Europese Unie zijn er strenge rookverboden in openbare ruimtes, wat de blootstelling aan tweedehands rook aanzienlijk vermindert. Desondanks blijven er variaties bestaan in de naleving en handhaving van deze wetten.

Locaties van blootstelling aan passieve rook

De meeste blootstelling aan passief roken vindt plaats in privéomgevingen zoals woningen en voertuigen, maar ook op werkplekken en in openbare gelegenheden zoals restaurants, bars en casino's waar roken nog steeds is toegestaan. Werknemers in deze omgevingen lopen een verhoogd risico op gezondheidsproblemen door langdurige blootstelling aan tabaksrook. In België en Nederland geldt een rookverbod op alle gesloten openbare plaatsen. Voor informatie over rookverboden per land, zie Wikipedia.

Symptomen van passief meeroken

Personen die passief meeroken kunnen ongemak ervaren op plaatsen waar gerookt wordt. Veel voorkomende symptomen van blootstelling aan tweedehands rook zijn:

• hoofdpijn
• jeukende ogen
• keelirritatie
• misselijkheid
• neusprikkeling met risico op niezen en hoesten
• tranende ogen
• vermoeide ogen

Passief roken en de gezondheid van baby's en kinderen

Ademhalingsproblemen

Passief roken verhoogt het risico op ernstige ademhalingsaandoeningen zoals bronchitis en longontsteking. Baby's van rokers worden vaker met luchtweginfecties in het ziekenhuis opgenomen. Een vroege blootstelling aan sigarettenrook, zelfs tijdens de zwangerschap, verhoogt de kans op ademhalingsproblemen na de geboorte.

Astma

Kinderen die blootgesteld worden aan passieve rook hebben een verhoogd risico op astma en een toename in de frequentie en ernst van astma-aanvallen. Blootstelling aan rook wordt ook geassocieerd met verhoogd schoolverzuim door ademhalingsproblemen. Moeders die roken tijdens de zwangerschap verhogen het risico op astma bij hun kinderen, terwijl kinderen van moeders die vóór de zwangerschap gestopt zijn met roken geen verhoogd risico vertonen.

Cognitieve beperkingen

Rook is neurotoxisch en kan het leren en de cognitieve ontwikkeling van kinderen beïnvloeden. Passieve rook is geassocieerd met lees- en rekensproblemen en lagere IQ-scores bij kinderen van moeders die tijdens de zwangerschap rookten.

Gedragsproblemen

Kinderen blootgesteld aan passieve rook, vooral tijdens de zwangerschap, hebben een hoger risico op gedragsproblemen zoals ADHD, hyperactiviteit, agressie en depressie. Jongens hebben vaak grotere problemen met hyperactiviteit en gedragsstoornissen.

Infecties

Kinderen die worden blootgesteld aan tweedehands rook hebben een verhoogd risico op oorinfecties.

Laag geboortegewicht

Passief roken tijdens de zwangerschap kan het geboortegewicht van baby's verlagen. Niet-rokende zwangere vrouwen die blootgesteld worden aan passieve rook hebben kinderen met een gemiddeld verlaagd geboortegewicht. Het risico op een laag geboortegewicht (minder dan 2.500 g) neemt toe bij blootstelling aan rook.

Wiegendood (Sudden Infant Death Syndrome)

Moederlijk roken is een belangrijke risicofactor voor wiegendood. Baby's die sterven aan wiegendood hebben vaak hogere concentraties nicotine in hun longen dan kinderen die niet worden blootgesteld aan rook.

Passief roken en de gezondheid van volwassenen

Atherosclerose

Matige blootstelling aan tabaksrook is geassocieerd met een verminderde elasticiteit van de abdominale aorta, een vroege marker van atherosclerose.

Embryo-inplanting

Vrouwen die blootgesteld worden aan tabaksrook hebben een verhoogd risico op mislukte embryo-inplanting.

Infecties

Volwassenen met ziekten of infecties genezen langzamer als ze blootgesteld worden aan passieve rook. Dit kan bestaande aandoeningen zoals astma, allergieën, griep en verkoudheid verergeren.

Kanker

Tabaksrook bevat meer dan zevenduizend chemicaliën, waarvan honderden toxisch zijn en ten minste zeventig kankerverwekkend. Blootstelling aan tweedehands rook verhoogt het risico op kanker, waaronder longkanker.

Longen

Passief roken is een belangrijke risicofactor voor een slechte longfunctie en luchtwegaandoeningen bij volwassenen.

Metabool syndroom

De blootstelling aan tabaksrook verhoogt het risico op het metabool syndroom, een aandoening die gepaard gaat met overmatig buikvet en verhoogt het risico op hartaandoeningen, beroertes en diabetes type 2.

Onvruchtbaarheid

Zowel mannen als vrouwen hebben een verhoogd risico op onvruchtbaarheid bij blootstelling aan tweedehands rook.

Preventie van de gezondheidseffecten van passief roken

Om de gezondheidseffecten van passief roken te voorkomen, is het essentieel om rookvrije omgevingen te waarborgen. Dit omvat het naleven van rookverboden in openbare en gesloten ruimtes, en het vermijden van roken in de nabijheid van niet-rokers. Voor ouders en verzorgers is het belangrijk om niet te roken in de buurt van kinderen en zwangere vrouwen om de risico's te minimaliseren.

Lees verder

• Roken: Effecten en gevaren van tabaksrook
• Roken: Risico's voor gezondheid tijdens en na een operatie
• Rokershoest: Hardnekkige hoest met slijm door roken
• De invloed van roken op de gezondheid van de ogen
• Roken en risico's voor de mond, de tanden en het tandvlees