Gegeneraliseerde angststoornis: Constante, irrationele angst

- Epidemiologie
- Oorzaken en risicofactoren van psychische aandoening
- Geassocieerde aandoeningen bij gegeneraliseerde angststoornis
- Risicofactoren
- Symptomen
- Emotioneel en cognitief
- Gedrag
- Lichamelijk
- Alarmsymptomen
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling van constante, irrationele angst en zorgen
- Prognose
- Complicaties
- Preventie
- Praktische omgangstips voor gegeneraliseerde angststoornis
- Dagelijkse routines en ontspanningstechnieken
- Omgaan met triggers en steun zoeken
- Misvattingen rond gegeneraliseerde angststoornis
- Gegeneraliseerde angststoornis is hetzelfde als stress
- Mensen met gegeneraliseerde angststoornis zijn altijd nerveus of bezorgd
- Gegeneraliseerde angststoornis komt alleen voor bij volwassenen
- Mensen met gegeneraliseerde angststoornis hebben geen controle over hun gevoelens
- Geneesmiddelen zijn de enige oplossing voor gegeneraliseerde angststoornis
- Gegeneraliseerde angststoornis is een zwakte of gebrek aan karakter
- Gegeneraliseerde angststoornis is hetzelfde als fobieën
Epidemiologie
Gegeneraliseerde angststoornis (GAS) komt voor bij een aanzienlijk deel van de bevolking en is een van de meest voorkomende angststoornissen. Ongeveer 5-7% van de volwassenen in de westerse wereld ervaart op enig moment in hun leven symptomen van GAS. De aandoening begint vaak in de adolescentie of vroege volwassenheid, maar kan op elke leeftijd voorkomen. Het is een ernstige aandoening die een aanzienlijke impact heeft op het dagelijks functioneren en de levenskwaliteit van de getroffen personen.
Oorzaken en risicofactoren van psychische aandoening
Terwijl andere soorten angststoornissen, zoals specifieke fobieën of sociale angststoornissen, resulteren uit bepaalde situaties, kenmerkt een gegeneraliseerde angststoornis zich vooral door slopende zorgen en angsten over diverse, alledaagse gebeurtenissen en activiteiten.Het is anno september 2024 onbekend wat de oorzaak is van een gegeneraliseerde angststoornis. Wellicht ligt een combinatie van factoren aan de basis van deze psychische aandoening.
- een chronische ziekte
- een geschiedenis van een trauma, zoals misbruik of rouw
- genetische factoren: een familiegeschiedenis van de ziekte
- geslacht: vrouwen zijn dubbel zo vaak getroffen
- het langdurig gebruik van benzodiazepinen (kan onderliggende angst verergeren)
- het misbruik van stoffen zoals overmatig cafeïnegebruik, het roken van tabak, alcoholmisbruik en drugsmisbruik
- leeftijd: kinderen, adolescenten en volwassenen tot middelbare leeftijd zijn het vaakst aangetast maar iedereen ontwikkelt mogelijk de ziekte
- personen die gescheiden, werkloos, weduwnaar zijn of een laag opleidingsniveau hebben
- personen met een lage en midden sociaaleconomische status
- persoonlijkheid: timide of pessimistisch zijn, lijden aan neuroticisme (de wereld is voor patiënten met dit persoonlijkheidskenmerk onveilig en bedreigend)
- veranderingen in de hersenstructuur: een onbalans van serotonine en andere chemische stoffen
Geassocieerde aandoeningen bij gegeneraliseerde angststoornis
Patiënten met een gegeneraliseerde angststoornis hebben vaak andere aanwezige aandoeningen zoals:- andere angststoornissen, zoals fobieën, een obsessieve-compulsieve stoornis of sociale angst
- drugsmisbruik of alcoholmisbruik
- een depressie
- een paniekstoornis
Risicofactoren
Risicofactoren voor gegeneraliseerde angststoornis omvatten een familiegeschiedenis van angststoornissen of andere psychische aandoeningen, hoge niveaus van stress en trauma in de kindertijd, en bepaalde persoonlijkheidskenmerken zoals perfectionisme en neuroticisme. Omgevingsfactoren zoals chronische werkstress en sociale isolatie kunnen ook bijdragen aan het ontstaan van de aandoening.Symptomen
De symptomen van een gegeneraliseerde angststoornis zijn variabel. Daarnaast verbeteren of verergeren ze mogelijk. Een tijdelijke verergering van de klachten ontstaat bijvoorbeeld als gevolg van hoge stress of een lichamelijke ziekte.Emotioneel en cognitief
Patiënten met een gegeneraliseerde angststoornis hebben oncontroleerbare, aanhoudende overmatige en vaak irrationele angsten en zorgen over gebeurtenissen en activiteiten, en dit op meer dagen dan niet gedurende minstens zes maanden. Dit gaat bijvoorbeeld over alledaagse dingen, zoals mogelijke geldproblemen, het mogelijk missen van een afspraak, het mogelijk verliezen van een baan, mogelijke familieproblemen, … Patiënten met een gegeneraliseerde angststoornis zijn bang en onzeker over de toekomst en weten niet goed of en hoe ze hiermee wel om kunnen gaan. Bovendien treden opdringerige gedachten op. Ook lijden patiënten aan besluiteloosheid; ze zijn tevens bang om de ‘verkeerde’ beslissing te nemen. Ze zijn verder overmatig aan het plannen en problemen aan het oplossen.Gedrag
Al deze intense gevoelens en gedachten rond angsten en lichamelijke klachten veroorzaken een aanzienlijk leed of problemen om te functioneren in sociale omgevingen. Zo missen patiënten bijvoorbeeld school of werk, of vermijden ze situaties die angst opwekken. Ook ontstaan concentratieproblemen, waardoor ze steeds wisselen tussen activiteiten of taken niet voltooien. Soms herdoen ze taken, omdat ze niet ‘perfect’ zijn gedaan. Voorts hebben patiënten steeds geruststelling en goedkeuring van anderen nodig. Andere gedragsmatige symptomen van een gegeneraliseerde angststoornis zijn zich niet kunnen ontspannen, sociale isolatie en veel tijd besteden aan het uitvoeren van eenvoudige taken
Lichamelijk
Lichamelijke symptomen van een gegeneraliseerde angststoornis zijn onder meer:- ademhalingsproblemen
- bevingen
- diarree
- duizeligheid
- een brokgevoel in de keel
- een droge mond
- een licht gevoel in het hoofd
- een verstikkend gevoel
- gevoelloosheid
- hartkloppingen
- hoofdpijn
- koude rillingen
- lichaamspijnen
- maagklachten / maagpijn
- misselijkheid
- opvliegers
- overmatig zweten
- pijn op de borst of ongemak
- rusteloosheid of nervositeit
- slaapproblemen
- slikproblemen
- spierpijn
- spierspanning
- tintelingen
- vaker plassen
- vermoeidheid
- zwakte
Alarmsymptomen
Alarmsymptomen van gegeneraliseerde angststoornis omvatten langdurige en overmatige bezorgdheid of angst over alledaagse zaken, moeite met het beheersen van deze zorgen, en fysieke symptomen zoals spierspanning, vermoeidheid, en slaapproblemen. Personen met GAS kunnen ook last hebben van prikkelbaarheid en moeite met concentreren, wat hun dagelijkse functioneren kan beïnvloeden.Diagnose en onderzoeken
Een arts luistert naar de aanwezige symptomen van de patiënt. Hij heeft ook een gedetailleerde medische en familiale geschiedenis nodig. Om de diagnose te stellen van een gegeneraliseerde angststoornis, houdt de arts rekening met de criteria in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders van de American Psychiatric Association. Hij stelt hiervoor specifieke psychologische vragen aan de patiënt. De symptomen mogen verder niet afkomstig zijn van een andere aandoening. Daarom voert de arts ook een lichamelijk onderzoek, een bloedonderzoek en een urineonderzoek uit.
Behandeling van constante, irrationele angst en zorgen
De arts kijkt naar de ernst van de klachten en de eventuele bijkomende ziekten. Vaak is een combinatie van diverse behandelingen nodig bij deze psychische aandoening:- cognitieve gedragstherapie
- levensstijlaanpassingen:
- gezond en evenwichtig eten
- ontspanningstechnieken uitvoeren
- regelmatige lichaamsbeweging uitoefenen
- stressfactoren vermijden
- uitlokkende stoffen vermijden
- voldoende slaap krijgen (7-9u/nacht)
- medicatie: benzodiazepinen, buspirone, SSRI-antidepressiva)