Verhoogde eetlust: Medische oorzaken van toegenomen honger

Sommige patiënten ervaren een toegenomen eetlust; ze verlangen dan erg hard naar voedsel. Een verhoogde eetlust wijst soms op een fysieke of psychische aandoening. Een toegenomen eetlust is afhankelijk van de oorzaak met tussenpozen aanwezig (komt en gaat), of houdt een lange tijd aan. Niet altijd leidt overmatige honger tot een gewichtstoename. Wanneer mensen een onverklaarde, aanhoudende toename van de eetlust of andere onverklaarbare symptomen ervaren, is het belangrijk om contact op te nemen met de arts:

• Medische oorzaken van verhoogde eetlust
• Angst en stress
• Diabetes mellitus (suikerziekte)
• Hyperthyreoïdie (overactieve schildklier)
• Hypoglykemie (verlaagde bloedsuikerspiegel)
• Medicatie
• Slaapgebrek
• Uitdroging
• Zwangerschap
• Diagnose en onderzoeken bij meer honger
• Vraaggesprek
• Diagnostisch onderzoek
• Behandeling van toegenomen eetlust

Medische oorzaken van verhoogde eetlust

Angst en stress

Wanneer mensen angstig of gestresseerd zijn, geeft het lichaam het hormoon cortisol. Dit hormoon versterkt het hongergevoel. Veel mensen met stress hunkeren ook naar voedsel rijk aan suiker en/of vet.

Andere symptomen kunnen zijn:

• boze uitbarstingen
• hoofdpijn
• maagklachten
• slaapproblemen
• vermoeidheid

Diabetes mellitus (suikerziekte)

Het lichaam zet de suiker in voedsel om in glucose (brandstof). Maar bij een patiënt met suikerziekte kan glucose de cellen niet bereiken. Het lichaam plast de glucose uit en de patiënt krijgt meer honger. Vooral patiënten met diabetes mellitus type 1 hebben een verhoogde eetlust en eten grote hoeveelheden voedsel, maar vallen toch af in gewicht (onbedoeld gewichtsverlies). Naast een piek in de eetlust, omvatten andere symptomen van diabetes:

• de behoefte om vaker te plassen
• een wazig gezichtsvermogen
• extreme dorst
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• tintelingen of pijn in de handen of voeten (diabetische neuropathie)
• vermoeidheid
• wondjes en blauwe plekken die lang duren om te genezen

Hyperthyreoïdie (overactieve schildklier)

De schildklier is een vlindervormige klier in de hals. De klier maakt hormonen die de snelheid bepalen waarmee elk orgaan in het lichaam werkt. Als de schildklier te snel werkt (hyperthyreoïdie), verschijnen volgende tekenen:

• dorst, zelfs na het drinken
• een snelle pols
• een vergrote schildklier
• meer zweten dan normaal
• nervositeit
• spierzwakte

Hypoglykemie (verlaagde bloedsuikerspiegel)

Bij hypoglykemie is de bloedsuikerspiegel in het lichaam tot een zeer laag niveau gedaald. Het is een veel voorkomend probleem voor patiënten met diabetes mellitus, maar andere gezondheidsproblemen veroorzaken eveneens dit probleem, zoals hepatitis (leverontsteking), nieraandoeningen, bijnieraandoeningen of problemen met de hypofyse. In ernstige gevallen lijken patiënten met hypoglykemie dronken. Ze hebben mogelijk spraakproblemen en moeite met lopen. Andere symptomen zijn:

• angst
• een bleke huid
• hartkloppingen
• schudden
• zweten

Medicatie

Sommige medicijnen zorgen ervoor dat patiënten meer dan normaal willen eten. Dit geldt voor:

• antihistaminica (medicijnen voor de behandeling van allergische reacties)
• antipsychotica
• bepaalde soort antidepressiva
• corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers die het immuunsysteem onderdrukken)
• sommige geneesmiddelen voor de behandeling van diabetes mellitus

Als een patiënt in gewicht is aangekomen sinds hij met de medicatie is begonnen, is het medicijn mogelijk de oorzaak. De arts geeft hierover informatie en bekijkt eventuele andere mogelijkheden.

Slaapgebrek

Als een persoon niet genoeg rust krijgt, heeft dit invloed op de hormonen in het lichaam die het hongergevoel reguleren. Mensen die een slaapgebrek hebben, hebben een grotere eetlust en vinden het moeilijker om zich vol te voelen.

Andere symptomen van een tekort aan slaap zijn:

• concentratieproblemen
• een gewichtstoename
• een verandering in de stemming
• meer ongelukken
• moeite om wakker te blijven gedurende de dag
• onhandigheid

Uitdroging

Sommige mensen lijken honger te hebben, maar in werkelijkheid zijn ze dorstig en door uitdroging, aanzien ze de dorst als honger. Door water te drinken tussen de maaltijden voelen mensen zich over het algemeen ook voller en zijn mensen beter in staat om de eetlust te beheersen. Het is echter belangrijk om niet direct voor, tijdens of na een maaltijd veel water te drinken. Hierdoor verdunnen de spijsverteringssappen en ontstaat een negatieve invloed op de spijsvertering.

Zwangerschap

Veel aanstaande moeders hebben meer honger. Het lichaam zorgt er op die manier voor dat de baby voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt om te groeien.

Andere tekenen van een zwangerschap zijn:

• de noodzaak om vaak te plassen
• een gemiste menstruatieperiode
• misselijkheid
• pijnlijke borsten of borsten die groter worden

Andere oorzaken van een toegenomen eetlust zijn:

• boulimie (eetstoornis: oncontroleerbare vreetbuien en compenserend gedrag, meest voorkomend bij vrouwen van 18 tot 30 jaar oud)
• de ziekte van Graves (aandoening met overproductie van schildklierhormonen)
• het premenstrueel syndroom

Diagnose en onderzoeken bij meer honger

Vraaggesprek

De arts bevraagt de patiënt over de typische eetgewoonten. Ook wil hij weten of de patiënt een dieet gestart is, alsook of de patiënt zich zorgen maakt over het gewicht. De patiënt meldt voorts ook welke medicatie hij neemt alsook of de dosis is gewijzigd of de patiënt een zopas begonnen is met een ander medicijn. Sommige vrouwen ervaren een toegenomen eetlust tijdens de menstruatiecyclus en het is belangrijk dat ze ook deze informatie meedelen aan de arts. Tot slot informeert de arts naar eventuele andere aanwezige symptomen, zoals angst, hartkloppingen, een verhoogde dorst, braken, frequent urineren of een onbedoelde gewichtstoename. Vervolgens gebeurt een lichamelijk onderzoek.

Diagnostisch onderzoek

De arts zet afhankelijk van de aanwezige symptomen en de medische geschiedenis nog andere onderzoeken in zoals een bloedonderzoek (inclusief een chemieprofiel) en/of een schildklierfunctieonderzoek.

Behandeling van toegenomen eetlust

Een aantal zelfzorgmaatregelen behandelen honger, zoals meer water drinken en een gezonde, gevarieerde voeding eten. Verder verdwijnen een aantal oorzaken van een groter hongergevoel spontaan, zoals na een zwangerschap of wanneer de stress of angst aangepakt zijn. De arts behandelt voorts onderliggende aandoeningen met behulp van medicatie of één of meer medische procedures. In sommige gevallen is psychotherapie en emotionele ondersteuning nodig wanneer patiënten een verhoogde eetlust hebben. Als een medicijn meer honger en een gewichtstoename veroorzaakt, verlaagt de arts de dosis of schrijft hij een ander geneesmiddel voor. De patiënt mag niet stoppen met het innemen van het geneesmiddel zonder eerst de arts te raadplegen.

Lees verder

• Gewichtstoename: Oorzaken van verdikken (zwaarder worden)
• Polyfagie: Overmatig hongergevoel bij aandoeningen