Tympanitis: Ontsteking trommelvlies met pijn & gehoorverlies

Het trommelvlies is een dun, kegelvormig membraan dat het uitwendige oor van het middenoor scheidt en erg belangrijk is voor een goed gehoorvermogen. Tympanitis is een ontsteking van het trommelvlies (membrana tympani). Het trommelvlies raakt soms ontstoken door bijvoorbeeld een trauma of een bacteriële infectie. Het gehoorvermogen is aangetast bij een trommelvliesontsteking. Pijn en gehoorverlies zijn veel voorkomende symptomen van een ontsteking van het trommelvlies. De arts behandelt eventueel de onderliggende oorzaak van tympanitis, wat meestal verloopt via medicatie en soms een medische procedure. De vooruitzichten zijn over het algemeen uitstekend.

• Functie van het trommelvlies
• Oorzaken van tympanitis
• Bulleuze myringitis
• Middenoorontsteking
• Trauma
• Zwemmersoor
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van trommelvliesontsteking
• Medicatie
• Medische procedures
• Behandeling van oorzaken
• Opvolging en Controle
• Prognose van trommelvliesontsteking
• Complicaties van trommelvliesontsteking
• Langdurig gehoorverlies
• Perforatie van het trommelvlies
• Middenoorinfecties
• Tinnitus en duizeligheid
• Ontwikkeling van chronische otitis media
• Preventie van trommelvliesontsteking

Functie van het trommelvlies

Het trommelvlies is een dun, breekbaar en plooibaar membraan dat zich over de gehoorgang uitstrekt. De gehoorgang wordt van het middenoor gescheiden door het trommelvlies. Verder is het trommelvlies belangrijk voor een optimaal gehoorvermogen. Geluidsgolven raken immers het trommelvlies aan, waardoor piepkleine botten in het middenoor gaan trillen die op hun beurt zenuwimpulsen overbrengen naar het binnenoor. Vervolgens gaan de signalen naar de hersenen die de geluiden interpreteren. Bij een ontstoken trommelvlies kan de verwerking van de geluiden niet zo goed gebeuren.

Oorzaken van tympanitis

Bulleuze myringitis

Bij bulleuze myringitis veroorzaken bacteriën een infectie van het trommelvlies. Deze bacteriën zijn eveneens verantwoordelijk voor een middenoorontsteking (otitis media). De bacterie Streptococcus pneumoniae (streptokokkenbacterie) veroorzaakt het vaakst bulleuze myringitis. Ook virussen liggen mogelijk aan de basis van de trommelvliesontsteking, zoals influenza, herpes zoster en anderen. Op het trommelvlies ontstaan blaren of blaasjes gevuld met vloeistof. De arts schrijft antibiotica voor om deze bacteriële infectie te behandelen. In sommige gevallen is het mogelijk om het pus uit het trommelvlies weg te zuigen om het ongemak te verminderen. Orale (via de mond ingenomen) pijnstillers zijn ook inzetbaar bij bulleuze myringitis.

Middenoorontsteking

Meestal treft een oorinfectie het middenoor (otitis media). Het vaakst zijn kinderen met een korte buis van Eustachius aangetast. De buis helpt vocht uit het middenoor afvoeren. Eenmaal de buis van Eustachius verstopt is, hoopt zich vocht op en drukt het later op het trommelvlies. De ingesloten vloeistof is een ideale broedplaats voor bacteriën, wat resulteert in een oorontsteking. De arts behandelt een ontsteking van het middenoor met pijnstillers zoals ibuprofen of paracetamol, vooral als er problemen zijn met het trommelvlies.

Trauma

Aan het trommelvlies ontstaat snel schade, vooral als een patiënt voorwerpen in het oor prikt, zoals een wattenstaafje of een vreemd voorwerp in het oor. Ook bij een directe slag op het hoofd ontstaat soms een letsel aan het trommelvlies. De meeste verwondingen aan het trommelvlies genezen spontaan. Pijnstillers verlichten de pijn die gepaard gaat met schade aan het trommelvlies. Bij een ernstig hoofdtrauma, hevige pijn en/of andere symptomen is het verstandig om een arts te raadplegen.

Zwemmersoor

Bij een zwemmersoor (otitis externa) is de oorschelp en de gehoorgang geïnfecteerd. Soms ontstaat ook irritatie aan het trommelvlies, wat uiteindelijk leidt tot tympanitis. De arts schrijft antibiotica in de vorm van oordruppels voor. Soms is een zwemmersoor veroorzaakt door schimmels, en dan zet de arts antischimmelmiddelen (antimycotica) in. Oorjeuk en oorpijn komen voor bij een zwemmersoor, hetgeen de arts behandelt met corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers).

Symptomen

Een trommelvliesontsteking gaat vaak gepaard met één of meer van de volgende tekenen:

• een gevoel van volheid in het oor door de ingesloten vloeistof achter het uitpuilende trommelvlies
• een kort gehoorverlies
• een waterige, pusachtige of bloederige oorafscheiding
• een zoemend of ander geluid in het oor
• koorts (soms)
• oorjeuk
• oorpeuteren bij jonge kinderen
• oorpijn aan één of pijn aan beide oren (ernstig, neemt af en daarna volgt een oorafscheiding)
• prikkelbaarheid
• slapeloosheid

Een voortdurend ontstoken trommelvlies tast niet alleen het gehoorvermogen aan, maar ook het spraakvermogen is mogelijk getroffen. Dit is vooral van belang bij jonge kinderen die goed moeten kunnen horen om de spraak correct na te bootsen.

Diagnose en onderzoeken

De arts stelt vragen inzake de symptomen en de medische geschiedenis van de patiënt, en voert daarna een lichamelijk onderzoek uit. Tijdens het onderzoek inspecteert de arts het oor met een otoscoop (otoscopie) en kijkt hij of het trommelvlies doorboord (gescheurd) is. De perforatie is soms moeilijk te zien door de dikke oorafscheiding. Artsen gebruiken soms ook een gehooronderzoek om te bepalen of de patiënt lijdt aan gehoorverlies.

Behandeling van trommelvliesontsteking

De behandeling van trommelvliesontsteking richt zich op het verlichten van symptomen en het aanpakken van de onderliggende oorzaak. De belangrijkste behandelingsopties zijn:

Medicatie

De arts kan antibiotica voorschrijven als de ontsteking wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie. Dit geldt ook voor bulleuze myringitis, waarbij antibiotica helpen bij het bestrijden van de infectie.

Bij pijn kan de arts pijnstillers voorschrijven, zoals paracetamol of ibuprofen, om de pijn te verlichten en de ontsteking te verminderen.

Medische procedures

In sommige gevallen kan het nodig zijn om pus uit het trommelvlies te verwijderen door middel van een procedure. Dit kan helpen om de symptomen te verlichten en verdere complicaties te voorkomen.

Behandeling van oorzaken

Bij een trauma aan het trommelvlies zal de arts de behandeling afstemmen op de ernst van de verwonding. Meestal geneest een beschadigd trommelvlies vanzelf, maar bij ernstige gevallen kan chirurgische ingreep noodzakelijk zijn.

Bij een zwemmersoor of otitis externa kan de arts antischimmelmiddelen (antimycotica) of corticosteroïden (ontstekingsremmers) voorschrijven om de ontsteking en irritatie te verminderen.

Opvolging en Controle

Na de initiële behandeling kan het nodig zijn om de voortgang te volgen met regelmatig medisch toezicht om te controleren op volledig herstel en om eventuele terugkerende symptomen te beoordelen.

Prognose van trommelvliesontsteking

Bij de meeste patiënten houden de symptomen slechts enkele dagen aan; zij herstellen spontaan van de ooraandoening.

Complicaties van trommelvliesontsteking

Als trommelvliesontsteking niet tijdig of adequaat wordt behandeld, kunnen de volgende complicaties optreden:

Langdurig gehoorverlies

Een chronische ontsteking kan leiden tot blijvend gehoorverlies, vooral als het trommelvlies herhaaldelijk wordt aangetast of beschadigd.

Perforatie van het trommelvlies

Een ernstige ontsteking kan resulteren in een doorboord trommelvlies. Dit kan leiden tot voortdurende oorinfecties en gehoorproblemen.

Middenoorinfecties

Een onbehandelde ontsteking kan zich uitbreiden naar het middenoor, wat kan resulteren in ernstigere infecties en complicaties zoals otitis media.

Tinnitus en duizeligheid

In sommige gevallen kan een ontsteking leiden tot tinnitus (het horen van geluiden zonder externe bron) of duizeligheid, wat het dagelijks functioneren kan beïnvloeden.

Ontwikkeling van chronische otitis media

Herhaalde ontstekingen kunnen leiden tot chronische otitis media, wat langdurige symptomen en complicaties met zich meebrengt.

Preventie van trommelvliesontsteking

Preventie van trommelvliesontsteking omvat het vermijden van risicofactoren en het bevorderen van goede oorgeneeskunde. Enkele maatregelen zijn:

• het vermijden van het gebruik van wattenstaafjes of andere voorwerpen die in het oor kunnen worden gestoken
• het beschermen van de oren tegen harde geluiden en trauma
• het zorgen voor een goede hygiëne bij het zwemmen en het vermijden van het inbrengen van water in het oor bij een bekend risico van een zwemmersoor
• het behandelen van verkoudheden en andere infecties tijdig om de kans op een middenoorontsteking te verminderen
• het regelmatig laten controleren van de oren door een arts bij terugkerende oorproblemen

Lees verder

• Perceptief en geleidend gehoorverlies: Oorzaken en symptomen
• Oorpijn: Pijn in oor door probleem in oren of lichaam
• Plotsdoofheid: Plotseling gehoorverlies (sudden deafness)
• Sensorineuraal gehoorverlies: Schade aan gehoorzenuw
• Gehoorverlies bij kinderen: Symptomen bij slechthorend kind