Nierhypertensie: Hoge bloeddruk door slagader(s) van nieren

Renale hypertensie, ook wel renovasculaire hypertensie of nierhypertensie genoemd, is een aandoening waarbij de bloedvaten die bloed naar de nieren vervoeren vernauwd zijn. Dit leidt tot een geleidelijke verhoging van de bloeddruk (hypertensie). In de vroege stadia van deze aandoening zijn symptomen vaak afwezig, maar bij ernstige gevallen kan de patiënt last krijgen van bloed in de urine, verwardheid en problemen met het gezichtsvermogen. De behandeling bestaat meestal uit medicatie om de hoge bloeddruk te reguleren, maar in sommige gevallen zijn aanvullende medische ingrepen nodig om de bloeddruk onder controle te krijgen.

• Oorzaken van renale hypertensie
• Risicofactoren van nierhypertensie
• Atherosclerose
• Fibromusculaire dysplasie
• Symptomen
• Vroegstadium zonder symptomen
• Langzame orgaanschade
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van vernauwde nierslagader(s)
• Prognose van probleem met slagaders van nieren
• Complicaties van renale hypertensie
• Preventie van hoge bloeddruk door vernauwing van bloedvaten

Oorzaken van renale hypertensie

Renale hypertensie ontstaat door een vernauwing van de bloedvaten (vasoconstrictie) die bloed naar de nieren vervoeren. Deze vernauwing kan zich voordoen in één of beide nieren en wordt medisch aangeduid als ‘nier(arterie)stenose’. Door de verminderde bloedstroom naar de nieren denken deze ten onrechte dat de bloeddruk te laag is. Als reactie geven de nieren het hormoon renine af, wat leidt tot vasoconstrictie en verhoogde afgifte van aldosteron. Dit resulteert in een verhoogde vochtretentie en een stijging van de bloeddruk.

Risicofactoren van nierhypertensie

Atherosclerose

De meest voorkomende oorzaak van vernauwing van de nierslagader is atherosclerose, wat ontstaat door een verhoogd cholesterolgehalte. Bij atherosclerose bouwt zich een plaque van vet en andere stoffen op in de slagaderwanden, wat leidt tot vernauwing en verstoring van de bloedstroom.

Andere risicofactoren voor atherosclerose zijn:

• cocaïnemisbruik (drugsmisbruik)
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• hoge bloeddruk (hypertensie)
• hoog cholesterolgehalte
• ouderdom
• roken
• overmatig alcoholgebruik

Fibromusculaire dysplasie

Een andere oorzaak van vernauwing van de nierslagader kan fibromusculaire dysplasie zijn. Deze aandoening, die vaker voorkomt bij vrouwen jonger dan vijftig jaar, wordt gekenmerkt door een abnormale groei van cellen in de vaatwanden, wat leidt tot een vernauwing van de slagaders die naar de nieren leiden.

Symptomen

Vroegstadium zonder symptomen

In de vroege stadia van renale hypertensie zijn symptomen meestal niet aanwezig. De vernauwing van de slagaders kan niet worden gevoeld of gezien, en symptomen verschijnen vaak pas als de bloeddruk ernstig verhoogd is. Bij hoge bloeddruk kunnen de volgende symptomen optreden:

• bloedige (roze) urine (hematurie)
• bloedneus (epistaxis)
• hoofdpijn
• verwardheid
• wazig zien of dubbelzien (diplopie)

Langzame orgaanschade

Zelfs zonder symptomen kan renale hypertensie leiden tot ernstige schade aan organen. Onbehandeld kan de aandoening leiden tot een chronische nierziekte, waarbij de nierfunctie geleidelijk afneemt. Patiënten met nierfalen merken pas in een laat stadium symptomen op. Renale hypertensie kan ook bijdragen aan hartproblemen en longaandoeningen.

Diagnose en onderzoeken

Renale hypertensie wordt vaak gediagnosticeerd bij patiënten met een ongecontroleerde hoge bloeddruk ondanks medicatie. Ook kan de aandoening worden vermoed bij patiënten met een onverklaarbare chronische nieraandoening. De arts zal verschillende onderzoeken uitvoeren, zoals een bloedonderzoek, urineonderzoek, echografie, CT-scan en/of MRI-scan van de nieren, een angiografie (radiografisch onderzoek van de bloedvaten), en/of een biopsie van de nieren.

Behandeling van vernauwde nierslagader(s)

Medicatie
De eerste stap in de behandeling van renale hypertensie is vaak medicatie om de hoge bloeddruk te reguleren. Vaak is een combinatie van medicijnen nodig om de bloeddruk effectief onder controle te krijgen. Beschikbare medicijnen zijn onder andere:

• ACE-remmers (angiotensine-converterende enzymremmers), zoals ramipril, benazepril, captopril, en lisinopril.
• Angiotensine II-receptorantagonisten (ARB's), zoals candesartan, losartan, olmesartan, en valsartan.

Andere behandelingen
Als medicatie alleen niet voldoende is, kunnen aanvullende medische behandelingen noodzakelijk zijn:

Angioplastiek
Bij angioplastiek wordt een katheter via een slagader in de lies naar de nierslagader geleid. Een ballonnetje wordt opgeblazen om de slagader te verwijden, wat de doorbloeding verbetert.

Chirurgie
In sommige gevallen is een chirurgische ingreep nodig waarbij de vernauwde nierslagader wordt omzeild.

Stenting
Bij stenting plaatst de arts een stent in de nierslagader om deze open te houden en de bloedstroom te verbeteren.

Prognose van probleem met slagaders van nieren

Als medicatie niet voldoende effectief is, kan een operatieve ingreep vaak goede resultaten opleveren voor de behandeling van renale hypertensie. Stenting is meestal effectief, hoewel soms herhaalde procedures nodig kunnen zijn. Angioplastiek wordt over het algemeen als minder effectief beschouwd in vergelijking met stenting, vooral als beide nierslagaders vernauwd zijn.

Complicaties van renale hypertensie

Chronische nierziekte
Renale hypertensie kan leiden tot chronische nierziekte, waarbij de nierfunctie geleidelijk afneemt. Deze aandoening kan uiteindelijk leiden tot nierfalen, waarbij de nieren niet meer in staat zijn om hun functies effectief uit te voeren, wat nierdialyse of een niertransplantatie noodzakelijk kan maken.

Hartaandoeningen
Langdurige hoge bloeddruk door renale hypertensie kan het risico op hartproblemen verhogen, zoals hartfalen, hartinfarcten en andere cardiovasculaire aandoeningen. De verhoogde druk kan schade aan de hartspieren en bloedvaten veroorzaken, wat leidt tot een verhoogd risico op ernstige hartcomplicaties.

Oogaandoeningen
Verhoogde bloeddruk kan ook oogproblemen veroorzaken, waaronder retinopathie, waarbij de bloedvaten in het netvlies worden beschadigd. Dit kan leiden tot wazig zien, verlies van gezichtsvermogen of zelfs blindheid als het niet op tijd behandeld wordt.

Zenuwschade
Ernstige of onbehandelde renale hypertensie kan verwardheid en andere neurologische symptomen veroorzaken. Langdurige hoge bloeddruk kan schade aan de bloedvaten in de hersenen veroorzaken, wat kan leiden tot beroertes of andere cognitieve stoornissen.

Vernauwing van andere bloedvaten
De vernauwing van de nierslagaders kan ook bijdragen aan atherosclerose in andere delen van het lichaam. Dit kan leiden tot een verhoogd risico op perifere arteriële ziekte en andere vormen van slagaderverkalking, wat de bloedstroom naar vitale organen kan belemmeren.

Verhoogd risico op secundaire hypertensie
Onbehandelde renale hypertensie kan het risico op hypertensie verhogen en bijdragen aan moeilijk te behandelen hoge bloeddruk, wat het risico op complicaties zoals hart- en vaatziekten verder vergroot.

Preventie van hoge bloeddruk door vernauwing van bloedvaten

Preventieve maatregelen voor het voorkomen van nierhypertensie omvatten:

• het onder controle houden van de bloedsuikerspiegel (voor diabetici)
• beperkingen in alcoholgebruik
• beperkingen in cafeïneconsumptie
• minder zoutinname
• minimaal dertig minuten fysieke activiteit per dag
• stoppen met roken
• stress vermijden

Lees verder

• Niergezondheid: Tips voor gezonde nieren & goede nierfunctie
• Nierbiopsie: Wegnemen van weefselmonster nier (nierbiopt)
• Nierinfarct: Verminderde bloedtoevoer naar nieren
• Nierfalen: Verminderde of afwezige nierfunctie
• Nierarteriestenose: Vernauwing van slagaders in nieren