Palmoplantaire pustulose: Blaren op handen en/of voeten

Palmoplantaire pustulose is een chronische auto-immuunziekte waarbij de handpalmen en/of voetzolen getroffen worden. De patiënt krijgt op de aangetaste gebieden namelijk diverse pijnlijke en jeukende zweren, puisten of blaren. Hierdoor is de patiënt niet meer goed in staat om bepaalde vrijetijds- of beroepsactiviteiten uit te voeren (wandelen, gereedschap gebruiken, …). De symptomen van de aandoening zijn wel te verlichten met enkele behandelingen, al komen bij veel patiënten wel opflakkeringen voor.

• Synoniemen van palmoplantaire pustulose
• Oorzaken: Auto-immuunaandoening
• Risicofactoren van huidaandoening
• Ziekte
• Opflakkeringen
• Geassocieerde aandoeningen
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Klachten verminderen
• Immuunsysteem onderdrukken
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen van palmoplantaire pustulose

Palmoplantaire pustulose (PPP) kent enkele andere bewoordingen in de medische literatuur zoals:

• chronic recalcitrant vesiculo-pustular acral dermatitis
• palmoplantar pustulosis
• psoriasis pustulosa palmoplantaris
• pustulosis palmaris et plantaris
• ziekte van Andrews-Barber

Oorzaken: Auto-immuunaandoening

Palmoplaintaire pustulose is een niet-besmettelijke auto-immuunaandoening waarbij het afweersysteem ten onrechte gezonde huidcellen van de handen en voeten aanvalt. De precieze oorzaak is niet bekend, maar wel zijn meerdere risicofactoren geïdentificeerd die bijdragen aan de ontwikkeling van de aandoening.

Risicofactoren van huidaandoening

Ziekte

Veel voorkomende risicofactoren voor palmoplantaire pustulose zijn onder meer:

• de aanwezigheid van een andere auto-immuunziekte
• een familiegeschiedenis van palmoplantaire pustulose
• een familiegeschiedenis van psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• een geschiedenis van roken
• geslacht: vrouwen zijn vaker dan mannen aangetast
• roken

Opflakkeringen

De opflakkeringen van palmoplantaire pustulose ontstaan sneller door volgende factoren:

• het gebruik van sommige medicijnen, zoals steroïden
• infecties, met name streptokokkeninfecties (type bacteriën)
• roken
• spanning

Geassocieerde aandoeningen

Mogelijk is er een verband tussen psoriasis en palmoplantaire pustulose. Patiënten met palmoplantaire pustulose hebben namelijk volgens bepaalde wetenschappers een hogere kans op het krijgen van een vorm van psoriasis waarbij ze palmoplantaire pustulosus aanzien als een aparte entiteit. Andere wetenschappers melden dat palmoplantaire pustulose een vorm van psoriasis is. Coeliakie (maag- en darmproblemen door het eten van gluten), schildklieraandoeningen en diabetes mellitus type 1 (allen auto-immuunziekten), tonsillitis (ontsteking van keelamandelen) veroorzaakt door streptokokkenbacteriën en het SAPHO-syndroom (synovitis-acne-pustulosis-hyperostosis-osteomyelitis) komen eveneens vaker voor bij patiënten met palmoplantaire pustulose.

Symptomen

De patiënt ontwikkelt symptomen aan beide handpalmen en/of voetzolen die voor elke patiënt weer anders zijn. Bij de meeste patiënten beginnen de symptomen met een zachtere en rode huid aan de handen en handpalmen. Op de rode gebieden vormen zich met vocht gevulde puisten, blaren en huidzweren (pustels) die vaak openbarsten. De vaak pijnlijke en jeukende huidletsels zijn gevuld met witte of gele pus en komen en gaan. Ze drogen uit, wat een bruine, schilferige, gebarsten (gebarsten huid), verdikte en droge huid veroorzaakt. Wanneer puisten op de voeten verschijnen, is het wandelen bemoeilijkt. Ook leveren andere fysieke activiteiten vaak problemen op voor patiënten met palmoplantaire pustulose. Bepaalde beroepen waarbij de patiënt de handen moet gebruiken of veel moet wandelen, zijn bijvoorbeeld niet raadzaam voor patiënten met de huidaandoening.

Diagnose en onderzoeken

De arts onderzoekt de huid van de patiënt en bekijkt de huidletsels. Hij stelt ook vragen over de familiegeschiedenis van psoriasis of palmoplantaire pustulose, alsook of andere mogelijke risicofactoren aanwezig zijn. Verder is een huidafkrabsel of een biopsie van de huid nodig. De arts wil hiermee namelijk infecties en aandoeningen uitsluiten met een gelijkaardig klinisch beeld.

Behandeling

Klachten verminderen

Een effectief bewezen behandeling bestaat niet voor palmoplantaire pustulose anno oktober 2020. De aandoening is lastig te behandelen omdat de symptomen bij veel patiënten komen en gaan. Wel is het mogelijk om de symptomen te verlichten. Enkele veel voorkomende behandelingsopties zijn:

• fototherapie (behandeling via licht)
• orale (via de mond ingenomen) retinoïden
• topische (op de huid aangebrachte) steroïde crèmes of zalven
• topische teerzalf
• vochtinbrengende crèmes

Niet altijd verminderen de klachten bij een behandeling; soms moet de patiënt daarom meerdere behandelingen uittesten of anders zijn een combinatie van behandelingen nodig alvorens de huidletsels en bijkomende tekenen verminderen.

Immuunsysteem onderdrukken

Verder zet de arts mogelijk medicatie in om de activiteit van het immuunsysteem te verminderen zoals methotrexaat, cyclosporine of immunosuppressieve therapie (behandeling met als doel om het immuunsysteem te onderdrukken).

Prognose

De aandoening is chronisch en opflakkeringen komen voor. De patiënt heeft bijgevolg rustigere perioden die gevolgd worden door nieuwe blaarvorming op de handen of voeten. Niet alle patiënten ervaren echter opflakkeringen want bij sommige patiënten gebeurt slechts één episode met symptomen om daarna niet meer terug te komen. Doorgaans helpen wijzigingen in de levensstijl en enkele preventieve stappen om minder snel en minder ernstigere opflakkeringen te krijgen.

Complicaties

Door de blaren, zweren en andere huidletsels aan de handen en/of voeten ontstaan soms enkele complicaties die leiden tot een verminderde kwaliteit van leven zoals:

• krabben of een intense jeuk aan de handen en voeten (door de jeuk)
• problemen met lopen of andere activiteiten waarbij de patiënt moet bewegen
• slaapproblemen door de pijn

Preventie

Door het nemen van enkele maatregelen is het mogelijk om de ernst en frequentie van het aantal opflakkeringen te verminderen. Dit is mogelijk door:

• badschuim en douchegels te vermijden
• de getroffen huidgebieden schoon te houden
• de handen en voeten vaak te laten rusten
• de huid te beschermen tegen chemicaliën, water en mogelijk irriterende stoffen
• een verwonding aan de huid te vermijden
• een vochtinbrengende zeep te gebruiken
• katoenen sokken te dragen
• salicylzuur- of ureumcrèmes op de voeten te gebruiken om barstjes te voorkomen
• schoenen gemaakt van synthetische producten te vermijden
• te stoppen met roken

Lees verder

• Huiduitslag aan handpalm: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Blaren: Oorzaken en behandelingen van blaarvorming op huid
• Voetpijn: Oorzaken van pijnlijke voet of pijn aan voeten
• Handpijn: Oorzaken van en symptomen bij een pijnlijke hand
• Blaasjes (blaren) op handen en voeten: Oorzaken blaarvorming