Psoriasis op voeten: Symptomen en behandeling voetpsoriasis

Psoriasis is een chronische huidziekte die mogelijk te wijten is aan een probleem met het immuunsysteem. De huidaandoening veroorzaakt meestal een schilferige, rode uitslag. Deze huiduitslag kan overal op het lichaam verschijnen, inclusief de voeten. Psoriasis op de voeten is vaak pijnlijk en uitdagender om te behandelen dan psoriasis op andere lichaamsdelen. Er zijn veel behandelopties beschikbaar, maar soms duurt het lang voordat een effectieve behandeling gevonden is. Het risico op (opflakkeringen van) psoriasis kan verminderd of voorkomen worden door de huid voldoende vochtig te houden, risicofactoren te vermijden en een gezonde levensstijl te behouden.

• Epidemiologie van psoriasis
• Mechanisme
• Oorzaken van chronische huidziekte
• Risicofactoren van voetpsoriasis
• Genen
• Omgevingsfactoren
• Risicogroepen
• Symptomen
• Erythrodermische psoriasis
• Palmoplantaire pustulose
• Plaque psoriasis
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Psoriasis op voeten versus voetschimmel
• Behandeling van psoriasis op de voeten
• Behandeling via licht
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie van psoriasis

Psoriasis op de voeten is een veel voorkomende huidaandoening die wereldwijd voorkomt, hoewel de prevalentie varieert afhankelijk van de geografie en de populatie. Deze aandoening komt vaak voor bij patiënten die al psoriasis op andere delen van hun lichaam hebben, maar kan ook geïsoleerd optreden.

Prevalentie
De prevalentie van psoriasis op de voeten varieert, maar het wordt geschat dat ongeveer 10-20% van de patiënten met psoriasis deze vorm op hun voeten ontwikkelt. Psoriasis op de voeten kan leiden tot ernstige ongemakken, vooral wanneer het gepaard gaat met ontstekingen en jeuk.

Leeftijd en geslacht
Psoriasis kan zich op elke leeftijd ontwikkelen, maar de meeste gevallen van psoriasis op de voeten komen voor tussen de 20 en 40 jaar. Er is geen significant verschil in incidentie tussen mannen en vrouwen, hoewel sommige studies suggereren dat mannen vaker ernstige vormen van psoriasis op de voeten vertonen.

Geografische en etnische factoren
Er zijn aanwijzingen dat psoriasis vaker voorkomt in landen met gematigde klimaten en in westerse populaties. Etnische verschillen spelen ook een rol; studies hebben aangetoond dat psoriasis minder frequent voorkomt bij mensen van Afrikaanse afkomst vergeleken met mensen van Europese of Aziatische afkomst.

Mechanisme

Psoriasis op de voeten is het resultaat van een abnormale immuunrespons die leidt tot een versnelde huidcelvernieuwing. Dit mechanisme is vergelijkbaar met psoriasis op andere delen van het lichaam, maar de locatie kan specifieke complicaties met zich meebrengen.

T-cell gemedieerde ontsteking
Het mechanisme achter psoriasis wordt gedreven door een overactief immuunsysteem, waarbij T-cellen de huid aanvallen en ontstekingen veroorzaken. Dit leidt tot de versnelde productie van huidcellen, die zich ophopen en schilferen, wat kenmerkend is voor de ziekte.

Genetische predispositie
Psoriasis is sterk genetisch bepaald, met verschillende genen die een rol spelen in het immuunsysteem. Patiënten met een familiegeschiedenis van psoriasis hebben een hoger risico op het ontwikkelen van de aandoening, inclusief psoriasis op de voeten.

Omgevingsfactoren
Omgevingsfactoren zoals infecties, stress, bepaalde medicijnen, en huidtrauma kunnen bijdragen aan het verergeren of uitlokken van psoriasis op de voeten. Het hebben van een geschiedenis van voetschimmels of overmatig gebruik van irriterende stoffen kan het risico vergroten.

Oorzaken van chronische huidziekte

Psoriasis ontwikkelt zich wanneer het lichaam te snel huidcellen vervangt. Artsen begrijpen anno september 2024 nog steeds niet volledig wat deze huidaandoening veroorzaakt, maar mogelijk is psoriasis een auto-immuunziekte. Dit betekent dat het immuunsysteem van het lichaam per ongeluk gezond weefsel, zoals huidcellen, aanvalt, wat leidt tot de klachten van psoriasis.

Risicofactoren van voetpsoriasis

Genen

De genen van een patiënt spelen een rol bij de ontwikkeling van psoriasis (op de voeten); soms komt de ziekte ook voor in families. Patiënten met andere auto-immuunziekten ontwikkelen ook vaker psoriasis.

Omgevingsfactoren

Veel patiënten met voetpsoriasis merken dat bepaalde factoren de symptomen activeren of verergeren. De potentiële uitlokkende factoren variëren van patiënt tot patiënt, maar bestaan uit bijvoorbeeld:

• bepaalde medicijnen
• een recente verwonding van de huid, zoals een snede, insectenbeet of zonnebrand
• een ziekte of infectie
• emotionele stress
• weersveranderingen, vooral als deze een droge huid veroorzaken

Risicogroepen

Er zijn bepaalde groepen patiënten die meer kans hebben om psoriasis op hun voeten te ontwikkelen. Dit kan afhangen van genetische factoren, omgevingsomstandigheden en andere gezondheidsproblemen.

Patiënten met een familiegeschiedenis van psoriasis
Patiënten met een familiegeschiedenis van psoriasis lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van de aandoening, inclusief psoriasis op de voeten. Dit geldt vooral voor patiënten die genetische markers dragen die betrokken zijn bij het immuunsysteem.

Patiënten met andere auto-immuunziekten
Patiënten die lijden aan andere auto-immuunziekten, zoals reumatoïde artritis, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van psoriasis. De auto-immuuncomponent kan bijdragen aan de opkomst van psoriasis op de voeten.

Ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem
Ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals bij HIV of na een orgaantransplantatie, kunnen vatbaarder zijn voor psoriasis. Deze groep heeft een verhoogd risico op ernstigere vormen van de aandoening, inclusief psoriasis op de voeten.

Symptomen

Er zijn verschillende soorten psoriasis.

Erythrodermische psoriasis

Erythrodermische psoriasis veroorzaakt rode, schilferige vlekken op een groot lichaamsdeel. Deze aandoening is vaak een reactie op zonnebrand of bepaalde medicijnen, zoals corticosteroïden. Erythrodermische psoriasis komt zelden voor, maar is soms zeer ernstig en vereist onmiddellijke medische hulp.

Palmoplantaire pustulose

Palmoplantaire pustulose tast vooral de handpalmen en de voetzolen aan. Patiënten met palmoplantaire pustulose psoriasis hebben meestal veel kleine, met pus gevulde blaren op de voeten en/of handen. Deze blaren zijn niet besmettelijk.

Plaque psoriasis

Het meest voorkomende type psoriasis is plaque psoriasis, wat voorkomt bij ongeveer 85 tot 90 procent van de psoriasispatiënten. Plaque psoriasis tast vrijwel elk lichaamsdeel aan, inclusief de voeten. Dit type psoriasis veroorzaakt rode, droge plekken op de huid (plaques). Deze plaques zijn meestal bedekt met zilverachtige schilfers en veroorzaken soms een jeukende huid of pijnlijke huiduitslag. Bij ernstigere psoriasis barsten de plaques ook open en gaan ze bloeden.

Alarmsymptomen

Er zijn verschillende alarmsymptomen die kunnen wijzen op een verergering van psoriasis op de voeten of op complicaties die medische aandacht vereisen.

Pijn en ontsteking
Als de psoriasis op de voeten gepaard gaat met hevige pijn, zwelling of een plotselinge toename van de ontsteking, kan dit wijzen op een verergering van de aandoening of een infectie, wat onmiddellijke medische aandacht vereist.

Bloedingen of zweren
Wanneer de psoriasis op de voeten bloedt of zweren ontwikkelt, kan dit duiden op een infectie of ernstige complicaties, wat verdere behandeling vereist. Dit kan ook wijzen op een secundaire infectie die de conditie verergert.

Beperkte mobiliteit
Als de psoriasis de mobiliteit van de voeten beïnvloedt, bijvoorbeeld door pijn bij het lopen, kan dit de kwaliteit van leven aanzienlijk verminderen en kan medische interventie noodzakelijk zijn.

Diagnose en onderzoeken

Psoriasis op één voet of beide voeten is te diagnosticeren door een eenvoudig onderzoek waarbij de arts de voet(en) bekijkt. Twijfelt de arts over de diagnose, dan verwijst hij de patiënt door naar een dermatoloog. Specifieke testen zijn niet nodig, tenzij de arts vermoedt dat de symptomen mogelijk te wijten zijn aan een schimmelinfectie zoals voetschimmel. Hij neemt dan enkele huidmonsters (biopsie) en laat deze dan analyseren in een laboratorium.

Psoriasis op voeten versus voetschimmel

Sommige patiënten merken pas psoriasis op nadat ze zijn blootgesteld aan een uitlokkende factor. Het is dan mogelijk dat ze de voetklachten verwarren met een allergische reactie of een infectie, zoals voetschimmel. Voetschimmel is een veelvoorkomende schimmelinfectie die optreedt op de voeten. De patiënt krijgt voetschimmel door het aanraken van besmette oppervlakken, handdoeken en kleding. Meestal is een behandeling nodig, maar deze kan thuis uitgevoerd worden met medicijnen. Psoriasis op de voeten en voetschimmel hebben gelijkaardige symptomen, maar de behandeling is anders. Daarom is het belangrijk om een arts te raadplegen.

Enkele verschillen tussen voetschimmel en psoriasis zijn:

• Gewrichtsstijfheid: Sommige patiënten met psoriasis hebben gewrichtspijn en gewrichtsstijfheid, evenals andere symptomen.
• Kleur: Psoriasis en voetschimmel veroorzaken rode en schilferige plekken. Psoriasis verandert echter vaak van uiterlijk en kleur in de loop van de tijd en begint vaak als zilverachtige schilfers.
• Locatie: Voetschimmel begint vaak tussen de tenen of onder de nagels. Psoriasis tast vooral de voetzolen aan.
• Nagelveranderingen: Voetschimmel infecteert soms het gebied onder de nagels waardoor gele nagels en broze nagels ontstaan. Nagelpsoriasis resulteert in gezwollen nagels of nagels met een gedeukt uiterlijk.
• Pijn: Psoriasis op de voet voelt pijnlijk aan. Voetschimmel veroorzaakt vooral jeuk, maar soms kampt de patiënt ook met voetpijn als hij frequent krabt aan de voet.

Behandeling van psoriasis op de voeten

Anno september 2024 is er geen remedie voor voetpsoriasis of psoriasis in het algemeen, maar diverse behandelingen verlichten de klachten en verminderen opflakkeringen. De keuze van de behandeling hangt vaak af van het type, de locatie en de ernst van de psoriasis. Het behandelen van psoriasis op de voeten vormt mogelijk een uitdaging voor de arts vanwege de locatie. Vaak moet de patiënt meerdere behandelingen proberen voordat een werkende methode gevonden wordt. Soms is een combinatie van behandelingen nodig voor het behandelen van psoriasis op de voeten.

Behandeling via licht

Fototherapie is een optie voor mensen met ernstige voetpsoriasis. Fototherapie is een eenvoudige en veilige behandeling die ontstekingen in de huid tegengaat.

Prognose

De prognose voor psoriasis op de voeten hangt af van verschillende factoren, waaronder de ernst van de aandoening en de respons op behandelingen. Psoriasis kan chronisch zijn, maar met de juiste behandeling kunnen de symptomen onder controle worden gehouden.

Mildere gevallen
In mildere gevallen, waarbij de symptomen beperkt blijven tot lichte schilfering of jeuk, kan de prognose goed zijn met de juiste behandeling. Patiënten kunnen een normaal leven leiden met regelmatige therapieën.

Ernstigere gevallen
Ernstigere gevallen, waarbij de psoriasis gepaard gaat met ontsteking, zweren, of significante pijn, kunnen moeilijker te behandelen zijn. Deze patiënten kunnen langdurige therapieën nodig hebben en een verhoogd risico lopen op complicaties zoals infecties.

Langdurige controle
Psoriasis op de voeten vereist doorgaans langdurige opvolging en behandeling om flare-ups te voorkomen en de symptomen te beheersen. Het is belangrijk voor patiënten om de therapie regelmatig aan te passen op basis van de ernst van de symptomen.

Complicaties

Bij niet-adequate behandeling kan psoriasis leiden tot complicaties, zoals infecties van de huid en problemen met mobiliteit door pijnlijke gewrichten. Bovendien kan ernstige psoriasis emotionele en psychologische belasting veroorzaken, zoals depressie en sociale isolatie.

Preventie

Er zijn verschillende preventieve maatregelen die kunnen helpen om het ontstaan of de verergering van psoriasis op de voeten te voorkomen. Deze omvatten huidverzorging, stressbeheersing en het vermijden van triggers.

Regelmatige huidverzorging
Het gebruik van vochtinbrengende crèmes en het vermijden van agressieve zeep kan helpen om de huid op de voeten te beschermen tegen uitdroging en irritatie, wat verergering van psoriasis kan voorkomen.

Stressbeheer
Aangezien stress een belangrijke trigger is voor psoriasis, is stressbeheersing essentieel. Technieken zoals meditatie, yoga en ontspanningsoefeningen kunnen bijdragen aan het verminderen van flare-ups.

Vermijden van huidtrauma
Patiënten moeten huidtrauma vermijden, zoals snijwonden of schaafwonden, omdat dit de ontwikkeling van psoriasis kan bevorderen. Het dragen van beschermende schoenen kan ook helpen om de voeten te beschermen tegen schade.

Lees verder

• Fototherapie (behandeling via licht) voor psoriasis: Soorten
• Psoriasis bij kinderen: Soorten van chronische huidziekte
• Psoriasis guttata: Druppelvormige vlekken op huid met jeuk
• Psoriasis: Chronische huidziekte met droge huid en schilfers
• Psoriasis: Uitlokkende factoren van opflakkering huidziekte