Athero-embolische nierziekte: Nierfalen door cholesterol
Een athero-embolische nierziekte komt voor wanneer kleine deeltjes cholesterolkristallen zich verspreiden naar de kleinste bloedvaten van de nieren. Hierdoor stroomt onvoldoende bloed naar de nier waardoor nierschade optreedt. Naast algemene klachten zoals koorts en gewichtsverlies, treedt afhankelijk van de oorzaak acuut of chronisch nierfalen op. Daarnaast zijn nog veel andere symptomen mogelijk. De behandeling van een athero-embolische nierziekte bestaat uit nierdialye en een niertransplantatie. De vooruitzichten zijn tot slot variabel.
Synoniemen athero-embolische nierziekte
Volgende synoniemen zijn bekend voor athero-embolische nierziekte
- cholesterolembolisatiesyndroom
- atheroemboli - nier
- atherosclerotische ziekte - nier
Epidemiologie nieraandoening
De nierziekte komt vaker voor bij mannen, ouderen (> 70 jaar) en patiënten met hart- en vaatziekten. Meer dan 80% van de patiënten heeft een abnormale nier- of hartfunctie bij aanvang van de ziekte.
Oorzaken en risicofactoren: Atherosclerose door te veel cholesterol
Plaque in slagaders
Een athero-embolische nierziekte is geassocieerd met
atherosclerose (slagaderverkalking), al komt de nieraandoening spontaan voor bij één op de vier patiënten. Atherosclerose (atheromatose) treedt op wanneer vet,
cholesterol en andere stoffen zich ophopen in de wanden van de slagaders en een plaque (plak) vormen. De risicofactoren voor athero-embolische nierziekte zijn hetzelfde als de risicofactoren voor atherosclerose, waaronder de leeftijd, van het mannelijk geslacht zijn,
roken, een hoge bloeddruk (
hypertensie), een hoog cholesterolgehalte en
diabetes mellitus (suikerziekte).
Cholesterolkristallen verstoppen bloedstroom
Bij een athero-embolische nierziekte breken cholesterolkristallen af van de plaque die de slagaders bekleedt. Deze kristallen komen terecht in de bloedbaan, waar ze vast komen te zitten in de kleinste vertakkingen van de nierslagaders. Hierdoor is de bloedstroom naar weefsels van de nier verminderd, waardoor schade aan de nieren ontstaat. Acute arteriële occlusie verschijnt wanneer de arterie die bloed naar de nier levert, plotseling geblokkeerd is. Acuut nierfalen is mogelijk wanneer de nierbloedvaten ernstig verstopt zijn.
Risicofactoren
Vaak gebeurt het loskomen van de cholesterolkristallen bij ernstige atherosclerose van de aorta wat resulteert in een athero-embolische nierziekte. De cholesterolkristallen breken eveneens mogelijk af tijdens een
aorta-angiografie (radiografisch onderzoek van de bloedvaten van de grote lichaamsslagader), een
hartkatheterisatie of een operatie van de aorta of andere belangrijke slagaders.
Anticoagulantia (antistollingsmedicijnen/bloedverdunners) en
trombolytische middelen (medicijnen die een
bloedstolsel afbreken) zijn andere risicofactoren voor het cholesterolembolisatiesyndroom.
Symptomen: Nierfalen
Algemene symptomen, niergerelateerde klachten en tekenen van embolisatie (dichtgeslibd bloedvat) elders in het lichaam zijn mogelijk.
Algemene symptomen
Niet specifieke tekenen die gepaard gaan met de nierziekte omvatten
braken,
concentratieproblemen, een
verlies van eetlust,
gewichtsverlies, jeuk,
koorts,
misselijkheid,
spierpijn en
vermoeidheid.
Nieren
Door cholesterolembolie ontstaat langzaam progressief
nierfalen. Acuut nierfalen is eveneens mogelijk; dit gebeurt bijvoorbeeld na een operatie of na
beeldvormend onderzoek. Rug- en
buikpijn en een verminderde urineproductie (
oligurie) zijn andere niergerelateerde klachten.
Embolisatie elders in het lichaam
Daarnaast is er vaak een bewijs van embolisatie elders, bijvoorbeeld aan het netvlies (plotse blindheid door een beroerte in het oog:
amaurosis fugax) of de
tenen (donkere verkleuring van de huid tot zelfs afsterven van de teen).
Diagnose en onderzoeken
De diagnose bevestigt de arts aan de hand van een
nierbiopsie, waarbij hij een stukje nierweefsel naar het laboratorium stuurt voor verder microscopisch onderzoek. Het nierweefsel onthult de aanwezigheid van kleine vetdeeltjes in de kleinste slagaders. Bij een verkleurde huid voert de arts soms nog een huid- of skeletspier
biopsie uit. Een
bloedonderzoek en
urineonderzoek voert hij eveneens uit. Het bloedonderzoek onthult volgende tekenen van een systemische
ontsteking:
Behandeling
Wanneer nierfalen optreedt, zet de arts dialyse in. Een niertransplantatie is bij ernstig nierfalen levensreddend. Verder behandelt hij de andere aanwezige symptomen ondersteunend met medicijnen.
Prognose
Binnen de twee jaar van de nierziekte komt circa 30% van de patiënten te overlijden omdat de emboli bijvoorbeeld in de
hersenen terechtkomen. Ook 30% van de patiënten ontwikkelt een
chronische nierziekte. Het risico op dialyse en de dood is 50% lager bij patiënten die
statines (cholesterolverlagende geneesmiddelen) gebruiken. Volgende aandoeningen die optreden in combinatie met de nieraandoening zijn significante voorspellers van een slechte prognose:
- betrokkenheid van maag- en darmkanalen
- de aanwezigheid van diabetes (suikerziekte)
- een acute/subacute presentatie
- een geschiedenis van hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart)
- een verminderde nierfunctie
Lees verder