Athero-embolische nierziekte: Nierfalen door cholesterol

Athero-embolische nierziekte: Nierfalen door cholesterol Een athero-embolische nierziekte komt voor wanneer kleine deeltjes cholesterolkristallen zich verspreiden naar de kleinste bloedvaten van de nieren. Hierdoor stroomt onvoldoende bloed naar de nier waardoor nierschade optreedt. Naast algemene klachten zoals koorts en gewichtsverlies, treedt afhankelijk van de oorzaak acuut of chronisch nierfalen op. Daarnaast zijn nog veel andere symptomen mogelijk. De behandeling van een athero-embolische nierziekte bestaat uit nierdialye en een niertransplantatie. De vooruitzichten zijn tot slot variabel.

Synoniemen athero-embolische nierziekte

Volgende synoniemen zijn bekend voor athero-embolische nierziekte
  • cholesterolembolisatiesyndroom
  • atheroemboli - nier
  • atherosclerotische ziekte - nier

Epidemiologie nieraandoening

De nierziekte komt vaker voor bij mannen, ouderen (> 70 jaar) en patiënten met hart- en vaatziekten. Meer dan 80% van de patiënten heeft een abnormale nier- of hartfunctie bij aanvang van de ziekte.

Oorzaken en risicofactoren: Atherosclerose door te veel cholesterol

Plaque in slagaders

Een athero-embolische nierziekte is geassocieerd met atherosclerose (slagaderverkalking), al komt de nieraandoening spontaan voor bij één op de vier patiënten. Atherosclerose (atheromatose) treedt op wanneer vet, cholesterol en andere stoffen zich ophopen in de wanden van de slagaders en een plaque (plak) vormen. De risicofactoren voor athero-embolische nierziekte zijn hetzelfde als de risicofactoren voor atherosclerose, waaronder de leeftijd, van het mannelijk geslacht zijn, roken, een hoge bloeddruk (hypertensie), een hoog cholesterolgehalte en diabetes mellitus (suikerziekte).

Cholesterolkristallen verstoppen bloedstroom

Bij een athero-embolische nierziekte breken cholesterolkristallen af van de plaque die de slagaders bekleedt. Deze kristallen komen terecht in de bloedbaan, waar ze vast komen te zitten in de kleinste vertakkingen van de nierslagaders. Hierdoor is de bloedstroom naar weefsels van de nier verminderd, waardoor schade aan de nieren ontstaat. Acute arteriële occlusie verschijnt wanneer de arterie die bloed naar de nier levert, plotseling geblokkeerd is. Acuut nierfalen is mogelijk wanneer de nierbloedvaten ernstig verstopt zijn.

Risicofactoren

Vaak gebeurt het loskomen van de cholesterolkristallen bij ernstige atherosclerose van de aorta wat resulteert in een athero-embolische nierziekte. De cholesterolkristallen breken eveneens mogelijk af tijdens een aorta-angiografie (radiografisch onderzoek van de bloedvaten van de grote lichaamsslagader), een hartkatheterisatie of een operatie van de aorta of andere belangrijke slagaders. Anticoagulantia (antistollingsmedicijnen/bloedverdunners) en trombolytische middelen (medicijnen die een bloedstolsel afbreken) zijn andere risicofactoren voor het cholesterolembolisatiesyndroom.

Symptomen: Nierfalen

Algemene symptomen, niergerelateerde klachten en tekenen van embolisatie (dichtgeslibd bloedvat) elders in het lichaam zijn mogelijk.

Algemene symptomen

Niet specifieke tekenen die gepaard gaan met de nierziekte omvatten braken, concentratieproblemen, een verlies van eetlust, gewichtsverlies, jeuk, koorts, misselijkheid, spierpijn en vermoeidheid.

Nieren

Door cholesterolembolie ontstaat langzaam progressief nierfalen. Acuut nierfalen is eveneens mogelijk; dit gebeurt bijvoorbeeld na een operatie of na beeldvormend onderzoek. Rug- en buikpijn en een verminderde urineproductie (oligurie) zijn andere niergerelateerde klachten.

Embolisatie elders in het lichaam

Daarnaast is er vaak een bewijs van embolisatie elders, bijvoorbeeld aan het netvlies (plotse blindheid door een beroerte in het oog: amaurosis fugax) of de tenen (donkere verkleuring van de huid tot zelfs afsterven van de teen).

Diagnose en onderzoeken

De diagnose bevestigt de arts aan de hand van een nierbiopsie, waarbij hij een stukje nierweefsel naar het laboratorium stuurt voor verder microscopisch onderzoek. Het nierweefsel onthult de aanwezigheid van kleine vetdeeltjes in de kleinste slagaders. Bij een verkleurde huid voert de arts soms nog een huid- of skeletspierbiopsie uit. Een bloedonderzoek en urineonderzoek voert hij eveneens uit. Het bloedonderzoek onthult volgende tekenen van een systemische ontsteking:

Behandeling

Wanneer nierfalen optreedt, zet de arts dialyse in. Een niertransplantatie is bij ernstig nierfalen levensreddend. Verder behandelt hij de andere aanwezige symptomen ondersteunend met medicijnen.

Prognose

Binnen de twee jaar van de nierziekte komt circa 30% van de patiënten te overlijden omdat de emboli bijvoorbeeld in de hersenen terechtkomen. Ook 30% van de patiënten ontwikkelt een chronische nierziekte. Het risico op dialyse en de dood is 50% lager bij patiënten die statines (cholesterolverlagende geneesmiddelen) gebruiken. Volgende aandoeningen die optreden in combinatie met de nieraandoening zijn significante voorspellers van een slechte prognose:
  • betrokkenheid van maag- en darmkanalen
  • de aanwezigheid van diabetes (suikerziekte)
  • een acute/subacute presentatie
  • een geschiedenis van hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart)
  • een verminderde nierfunctie

Lees verder

© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Schrompelnier: symptomen en oorzaakSchrompelnier: symptomen en oorzaakNieren hebben een belangrijke functie: ze filteren het bloed van afvalstoffen en produceren hormonen. Daarnaast regulere…
Polycystische nierziekte: Veel cysten in nieren (niercysten)Polycystische nierziekte: Veel cysten in nieren (niercysten)Een polycysteuze nierziekte is een goedaardige aandoening waarbij veel (poly)cysten (holtes gevuld met vocht) zich in de…
Interstitiële nefritis: Ontsteking ruimten tussen niertubuliInterstitiële nefritis: Ontsteking ruimten tussen niertubuliDe nieren filteren afval en extra vocht uit het lichaam. Interstitiële nefritis is een ernstige nieraandoening waarbij d…
Nefrocalcinose: Afzettingen van calcium in nierenNefrocalcinose: Afzettingen van calcium in nierenNefrocalcinose (nephrocalcinosis) is een aandoening waarbij er te veel calcium wordt afgezet in de nieren. Dit vloeit vo…

Galblaas, galstenen en het verwijderen van de galblaasGalblaas, galstenen en het verwijderen van de galblaasHet verwijderen van de galblaas door middel van een kijkoperatie is volgens een rapport uit 2014 van Zorgverzekeraars Ne…
5α-reductase deficiëntie: meisje blijkt toch een jongen5α-reductase deficiëntie: meisje blijkt toch een jongen5α-reductase deficiëntie is een genetische aandoening die maakt dat bij jongens de uitwendige geslachtsorganen zich…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Balik, Pixabay
  • Geraadpleegd op 7 augustus 2017:
  • CHOLESTEROL EMBOLISATION SYNDROME, https://www.escardio.org/Journals/E-Journal-of-Cardiology-Practice/Volume-11/Cholesterol-Embolisation-Syndrome
  • Cholesterol embolization syndrome., https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21993354
  • Athero-embolische nierziekte, http://www.merckmanual.nl/mmhenl/sec11/ch145/ch145c.html
  • Atheroembolic renal disease, https://medlineplus.gov/ency/article/000480.htm
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Cholesterol embolization or atheroembolic renal disease (athero-embolische nierziekte), boek: Clinical Medicine, Door: Parveen Kumar, Michael Clark, Uitgever: Elsevier, ISBN: 9780702029936, blz. 609
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 16-02-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.