Loslatende nagel (onycholyse): oorzaken van nagelloslating

Een loslatende nagel heet 'onycholyse'. Bij een loslatende nagel of nagelloslating komt de nagel los van het nagelbed. Normaal gesproken zit de nagel vast aan het nagelbed, het weefsel onder en achter de nagel. Een (gedeeltelijk) loslatende nagel of losse nagel komt regelmatig voor. De medische benaming van een nagelloslating is 'onycholyse'. Hierbij komt de nagel spontaan en vaak zonder dat het pijn doet, los van het nagelbed. Er zijn meerdere mogelijk oorzaken nagelloslating. De verzorging en behandeling van een loslatende nagel is afhankelijk van de oorzaak. Het gedeelte van de nagel dat is losgekomen, zal niet meer aan het nagelbed vastgroeien maar je zult moeten wachten totdat er een nieuwe nagel is uitgegroeid; er verschijnt ene nieuwe nagel onder de oude nagel. Je kunt een aantal maatregelen nemen om te voorkomen dat je weer last krijgt van een loszittende nagel, zoals blootstelling aan irritatie en vochtigheid vermijden en verwonding van de getroffen nagel voorkomen.

• Onycholyse: loslatende nagel
• Waar komt de term 'onycholyse' vandaan?
• Oorzaken nagelloslating
• Bloedarmoede door een tekort aan ijzer
• Nagel los van nagelbed door stoten
• Blootstelling aan water
• Huidaandoeningen
• Infectie
• Lichaamsvreemde materialen
• Cosmetica
• Allergische reactie
• Systemische oorzaken
• Geneesmiddelen
• Andere oorzaken
• Idiopatisch
• Wie krijgt onycholyse?
• Symptomen van een loslatende nagel
• Onderzoek en diagnose
• Nagel laat los van nagelbed: behandeling
• Losse nagel eraf halen?
• Prognose nagelloslating
• Complicaties van een losse nagel
• Preventieve maatregelen

Onycholyse: loslatende nagel

Onycholyse is een veel voorkomende nagelaandoening. Het is de loslating van een vingernagel of teennagel uit zijn nagelbed. Het begint meestal aan de punt van de nagel en het proces trekt dan langzaam naar onderen.

Onycholyse kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, zoals trauma, infecties, allergische reacties, geneesmiddelen, en systemische aandoeningen zoals psoriasis en schimmelinfecties. De behandeling hangt af van de oorzaak van de aandoening en kan variëren van het vermijden van uitlokkende factoren tot medicatie en chirurgische ingrepen.

Waar komt de term 'onycholyse' vandaan?

De term 'onycholyse' is afgeleid van het Griekse woord 'onyx', wat 'nagel' betekent, en 'lysis', wat 'ontbinding' of 'scheiding' betekent. Onycholyse verwijst naar de aandoening waarbij de nagelplaat loskomt van het nagelbed en zich omhoog beweegt, waardoor er een ruimte ontstaat tussen de nagel en het nagelbed. Dit kan leiden tot veranderingen in de vorm, textuur en kleur van de nagel, en kan ook pijn en gevoeligheid veroorzaken.

Oorzaken nagelloslating

Veel factoren kunnen onycholyse veroorzaken. Enkele van de meest voorkomende oorzaken zijn de volgende.

Bloedarmoede door een tekort aan ijzer

De meest voorkomende oorzaak van een loslatende nagel is bloedarmoede door een tekort aan ijzer, ofwel ijzergebreksanemie. Broze nagel is één van de symptomen, maar de nagels kunnen als gevolg van ijzergebrek ook loslaten.

Nagel los van nagelbed door stoten

Terugkerend trauma, bijvoorbeeld het dagelijks langdurig tikken van lange nagels op een toetsenbord, kan nagelloslating veroorzaken. Krappe schoenen zijn een andere mogelijke oorzaak. Een eenmalige beschadiging of verwonding van de nagel, kan ook leiden tot nagelloslating. Bijvoorbeeld bij een klap of een stoot door een sportactiviteit. Voorts is thermische beschadiging mogelijk, bijvoorbeeld door hitte, bevriezing of microgolven.

Blootstelling aan water

Langdurige onderdompeling van de nagels in warm water en/of blootstelling aan irriterende chemische stoffen, kan ook nagelloslating in de hand werken. Vooral in bepaalde beroepen is het verstandig om de handen en vingernagels te beschermen.

Huidaandoeningen

Huidaandoeningen zoals nagelpsoriasis, eczeem en, minder vaak, pemphigus vulgaris, en porfyria cutanea tarda (PCT) kunnen van invloed zijn op de nagels. Vooral psoriasis aan de nagels is een beruchte oorzaak van onycholyse. Andere huidaandoeningen waarbij nagelloslating kan optreden, zijn:

• pachonychia congenita, een eigenaardige afwijking aan de nagels;
• ectodermale dysplasie (ED), een erfelijke aandoening die invloed heeft op haar, nagels, zweetklieren en tanden;
• lichen planus, een sterk jeukende ontsteking van de huid die gepaard gaat met rode bultjes
• lichen striatus, een huidziekte waarbij huidletsels op een arm of been, of nagel ontstaan;
• pellagra, een huidziekte die wordt veroorzaakt door een ernstig tekort aan vitamine B3;
• pemphigus vegetans is een variant van pemphigus vulgaris (auto-immuun blaarziekte);
• syfilis, een soa.

Infectie

Een schimmelnagel heeft als kenmerkende klacht dat de aangedane nagel steeds dikker wordt en verkleurt. De geïnfecteerde nagel kan witgeel, geel, groen of bruin verkleuren. Ook wordt een onbehandelde schimmelnagel op den duur dik en brokkelig. Een schimmelnagel kan (deels) loslaten. Bacteriën (Pseudomonas infectie) of een virus (herpes simplex infectie) kunnen ook boosdoeners zijn. Een Pseudomonasinfectie geeft vaak een groene verkleuring van de nagel.

Lichaamsvreemde materialen

Lichaamsvreemde materialen onder de nagel zoals een splinter, kunnen loslating van de nagel veroorzaken.

Cosmetica

Cosmetica kan soms ook leiden tot nagelloslating, bijvoorbeeld nagellak(removers), kunstnagels en bepaalde ontharingsproducten. Een allergie voor nagellijm is soms mogelijk.

Allergische reactie

Hierbij kun je denken aan een allergische reactie op bijvoorbeeld planten en chemicaliën zoals kunstharsen.

Systemische oorzaken

Systemische oorzaken kunnen ook aanleiding geven tot nagelloslating:

• multipel myeloom (ook bekend als 'ziekte van Kahler');
• diabetes mellitus;
• Congenitale erytropoëtische porfyrie (CEP);
• hyperthyreoïdie (te snel werkende schildklier);
• hypothyreoïdie (te traag werkende schildklier);
• ziekte van Graves;
• lepra;
• pellagra;
• Reiter syndroom;
• Shell-nagelsyndroom;
• sarcoïdose;
  Longkanker / Bron: Muratart/Shutterstock.com
• sclerodermie;
• systemische lupus erythematosus (afgekort SLE);
• zwangerschap;
• nierfalen;
• syfilis;
• longkanker;
• gele nagel syndroom.

Geneesmiddelen

Sommige geneesmiddelen kunnen als bijwerking nagelloslating hebben, zoals tetracyclines (een groep antibiotica) en orale anticonceptiva. Sommige antikankerbehandelingen kunnen ook leiden tot loslatende nagels.

Andere oorzaken

Mogelijke andere oorzaken van nagalloslating zijn:

• aangeboren nagelafwijkingen;
• bronchiëctasieën, een zeldzame longziekte, waarbij delen van de longen constant verwijd en geïrriteerd zijn;
• pleura-effusie, waarbij er een vochtophoping in de holte tussen borstvlies en longvlies ontstaat;
• vitaminetekorten en mineralentekorten.

Idiopatisch

Soms is de oorzaak onbekend: idiopatisch.

Wie krijgt onycholyse?

Mensen van alle leeftijden en zowel mannen als vrouwen, kunnen last krijgen van onycholyse, hoewel het vaker gezien bij volwassen vrouwen.

Symptomen van een loslatende nagel

De symptomen kunnen bestaan uit:

• Onregelmatige grens tussen het roze gedeelte van de nagel en de witte buitenrand van de nagel, als de nagel van het nagelbed loskomt;
• Een steeds groter deel van de nagel wordt ondoorzichtig, wit of verkleurt naar geel of groen;
• Verkleuring onder de nagel kan optreden als gevolg van een secundaire infectie;
• Afhankelijk van de oorzaak, kan de nagel verdikken en broos worden, en het nageloppervlak kan vervormd worden met putjes, strepen of inkepingen;
• Het is meestal pijnloos en de loslating vindt geleidelijk plaats. Pijn kan optreden als de nagel verder los van het nagelbed komt of als gevolg van een trauma of actieve infectie.

Onderzoek en diagnose

De arts stelt vragen over je klachten en hij verricht lichamelijk onderzoek. Aangezien er zeer veel mogelijke oorzaken zijn van onycholyse, kan de arts uitgebreid checken of er sprake is van andere huidaandoeningen of medische problemen, zoals een schildklieraandoening. Als een schimmelinfectie wordt vermoed, kan de arts stukjes van de nagel en het nagelbed wegnemen voor laboratoriumonderzoek. In het laboratorium kan onderzocht worden om welk type infectie het gaat.

Nagel laat los van nagelbed: behandeling

Behandeling van onycholyse is afhankelijk van de oorzaak van het probleem. Het elimineren of corrigeren van de predisponerende oorzaak, is de beste behandeling. Zo zal behandeling van hyperthyroïdie ervoor zorgen dat de nagels weer normaal worden en een nagelinfecties kan worden behandeld met medicatie (zalf en/of pillen). Lokale behandeling kan bestaan uit antischimmelzalven, antibiotica, salicylzuur of corticosteroïden (hormoonzalf). Bij psoriasisnagels kan lichttherapie geboden zijn. Soms is het nodig om de getroffen nagels (deels) te verwijderen met een operatie. Eventuele vitaminetekorten en mineralentekorten worden behandeld met voedingsveranderingen en supplementen. In geval van broze nagels of losse nagels schrijft de arts mogelijk ook ijzersupplementen zodat de nagels sterker worden.

Losse nagel eraf halen?

Een losse nagel kun je het best laten zitten. Door eraan te frunniken en te pulken, kan de schade verergeren. Er groeit vanzelf een nieuwe nagel doe de oude nagel vervangt. Gemiddeld genomen duurt het vier tot zes maanden alvorens de vingernagels zijn genezen, terwijl dit bij teennagels soms wel acht tot twaalf maanden kan duren.

Prognose nagelloslating

Het gedeelte van de nagel dat is losgekomen of eraf is, zal niet meer aan het nagelbed vastgroeien. Je zal moeten wachten tot de nagel volledig is uitgegroeid voordat de nagel zijn normale voorkomen heeft. Voor vingernagels duurt het 4-6 maanden om volledig uit te groeien, terwijl het bij teennagels twee keer zo lang kan duren. Het bijknippen van de nagels heeft geen invloed op de groeisnelheid van de nagels.

Complicaties van een losse nagel

Wanneer de onderliggende oorzaak van een losse nagel niet effectief behandeld kan worden, dan kan dit tot verdere complicaties leiden. Het kan betekenen dat de nagel niet goed geneest en er afwijkingen blijven bestaan. Daarnaast is er kans op een secundaire infectie, waardoor de nagelaandoening moeilijker te behandelen is.

Preventieve maatregelen

Om beschadiging of herhaling van onycholyse te voorkomen, zijn de volgende maatregelen zinvol:

• Houd de nagels kort.
• Vermijd verwonding van de getroffen nagel, en houdt het nagelbed droog.
• Draag comfortabele en ruimzittende schoenen.
• Vermijd blootstelling aan irriterende stoffen, zoals nagellak(remover) of oplosmiddelen, etc.
• Blootstelling van nagels aan irritatie en vochtigheid vermijden.
• Nagelbedden goed afdrogen nadat ze nat zijn geworden.
• Draag katoenen handschoenen onder vinyl handschoenen voor nat werk.
• Eet evenwichtig en gezond en eventueel aanvullen met vitamine D en ijzersupplementen.
• Psoriasis en andere (huid)aandoeningen goed onder controle houden met zalf of andere medicijnen.

Lees verder

• Soorten nagelafwijkingen: symptomen, oorzaak en behandeling
• Putjes in de nagels: oorzaak van putjesnagels en groeven
• Broze nagels: oorzaken en behandeling van brokkelige nagels
• Pijnlijke nagel: symptomen en oorzaken van pijn onder nagels
• Teennagel zit los of nagel valt eraf: oorzaken & behandeling