Teennagel zit los of nagel valt eraf: oorzaken & behandeling

Losse of loszittende teennagels die eraf zijn gevallen of zijn verwijderd, zullen meestal binnen anderhalf jaar terug groeien. Teennagels groeien gemiddeld 1 millimeter per maand. Een schimmelinfectie aan de nagel kan er voor zorgen dat de nagel geheel of gedeeltelijk loslaat. Een losse teennagel kan ook het gevolg zijn van een verwonding. Schimmelinfecties of verwondingen moeten adequaat behandeld worden om ervoor te zorgen dat de teennagel goed groeit. Een verwonding kan ontstaan door bijvoorbeeld het dragen van te krappe schoenen of ergens heel hard tegenaan te stoten. Gedeeltelijk loslatende teennagels komen ook voor bij nagelpsoriasis. Dit is vaak moeilijk te behandelen.

• Teennagel zit los of nagel valt eraf
• Behandeling van teennagel die er spontaan afvalt
• De anatomie en fysiologie van de nagel: waarom laat een nagel los?
• Epidemiologie van nagelloslating: wie, wat, waar, en hoe vaak gebeurt het eigenlijk?
• Teennagel zit los: oorzaken
• Schimmelinfectie
• Letsel aan de teennagel
• Psoriasis
• Mogelijke andere oorzaken van een loszittende of afvallende teennagel
• Allergische reacties
• Overmatige vochtigheid
• Systemische ziekten
• Jicht
• Chemotherapie
• Schildklieraandoeningen
• Langdurige blootstelling aan chemicaliën
• Slechte voetverzorging
• Risicogroepen voor loslatende nagel (onycholyse)
• Mensen met chronische huidaandoeningen
• Mensen die veel in contact komen met water en chemische stoffen
• Mensen met diabetes of schildklierproblemen
• Mensen die regelmatig nagelverzorgingsproducten gebruiken
• Sporters en mensen met zware lichamelijke beroepen
• Risicofactoren voor loslatende nagel (onycholyse)
• Herhaaldelijk contact met water en chemicaliën
• Fysieke impact of trauma op de nagel
• Huid- en nagelaandoeningen
• Hormonale veranderingen en endocriene aandoeningen
• Overmatig gebruik van nagelproducten
• Geneesmiddelen en medische behandelingen
• Erfelijke aanleg en genetische factoren
• Verkeerde voedingsgewoonten
• Wanneer de teennagel verwijderen?
• Wanneer een dokter bezoeken?
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijk onderzoek
• Aanvullend onderzoek
• Behandeling van een teengale die loszit of eraf valt
• Zelfzorg bij een loszittende nagel
• Behandeling bij schimmelinfectie
• Behandeling bij trauma
• Behandeling van nagelpsoriasis
• Voorkomen van infecties en complicaties
• Langdurig herstel
• Hoe nieuwe nagel goed houden?
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Nagels kort houden
• Constante druk voorkomen
• Nagelaandoeningen goed behandelen

Teennagel zit los of nagel valt eraf

Als een teennagel los zit of eraf valt, kan dat verschillende oorzaken hebben. Hier zijn enkele mogelijke redenen:

• Trauma: Als je je teen hard stoot of beknelt, kan dit leiden tot een losse of gebroken nagel. De nagel kan ook volledig loskomen als gevolg van trauma.
• Schimmelinfectie: Een schimmelinfectie van de nagel kan ervoor zorgen dat de nagel losser wordt en uiteindelijk afvalt.
• Nagelziekte: Er zijn verschillende nagelaandoeningen die kunnen leiden tot een losse of afvallende nagel. Bijvoorbeeld nagelpsoriasis en nagelschimmel.
• Medicijnen: Sommige medicijnen kunnen de nagelgroei verstoren, waardoor de nagel losser wordt en uiteindelijk afvalt.

Als je merkt dat je teennagel los zit of eraf valt, is het uiteraard van belang om de oorzaak vast te stellen en de juiste behandeling te krijgen. Het kan verstandig zijn om je huisarts re raadplegen, vooral als de nagel erg pijnlijk is, geïnfecteerd lijkt te zijn of als er andere symptomen zijn, zoals roodheid of zwelling.

De anatomie en fysiologie van de nagel: waarom laat een nagel los?

Onze nagels lijken vaak zo stevig en onbreekbaar, maar wie ooit een nagel heeft zien loslaten, weet dat ze ook behoorlijk kwetsbaar kunnen zijn. Die kleine harde plaatjes aan de uiteinden van onze vingers en tenen zijn niet zomaar daar om ons uiterlijk op te leuken – ze vervullen een belangrijke rol in ons dagelijks leven en hebben een fascinerende anatomische opbouw. Laten we eens duiken in de wereld van de nagels, hun anatomie en fysiologie, en hoe het kan dat ze soms loslaten.

Anatomie van de nagel
De nagel, die er zo simpel uitziet, is eigenlijk een complex geheel van verschillende lagen en structuren die samenwerken om bescherming te bieden, gevoel te ondersteunen, en grip te versterken. Hier zijn de belangrijkste onderdelen van de nagel:

• Nagelplaat: Dit is het zichtbare, harde deel van de nagel dat we meestal bedoelen als we het over een "nagel" hebben. De nagelplaat bestaat uit dichte lagen keratine, een eiwit dat zorgt voor de stevigheid en hardheid. Het is in feite een beschermende schild die onze vingertoppen en teentoppen afdekt.
• Nagelbed: Het nagelbed bevindt zich direct onder de nagelplaat en is rijk aan bloedvaten. Dit is de reden waarom de nagel een roze kleur heeft. Het nagelbed zorgt voor de hechting van de nagelplaat en voedt deze tijdens de groei.
• Nagelmatrix: De matrix, gelegen aan de basis van de nagel onder de huid, is de fabriek waar de nagel wordt gemaakt. Hier vindt de celdeling plaats die zorgt voor de aanmaak van nieuwe nagelcellen. De nagel groeit vanaf de matrix, en dit is ook de plek waar nagelschade vaak invloed heeft op hoe de nagel eruitziet.
• Lunula: De lunula is het witte, halve maantje dat zichtbaar is aan de basis van sommige nagels. Dit is het zichtbare deel van de matrix. Het ziet eruit als een wit boogje en speelt een rol in de nagelgroei.
• Nagelriem (cuticula): De nagelriem is het dunne laagje huid dat de nagelplaat bedekt aan de basis. Het beschermt de nagelmatrix tegen bacteriën en andere schadelijke invloeden van buitenaf.
• Hyponychium: Dit is de huid die zich direct onder het uiteinde van de nagel bevindt, aan de onderzijde. Het hyponychium vormt een barrière die de nagelplaat helpt beschermen tegen infecties.

Fysiologie van de nagel
De nagel groeit vanuit de nagelmatrix en schuift langzaam over het nagelbed naar voren. Deze groei is continu, maar kan beïnvloed worden door verschillende factoren, zoals je gezondheid, voeding, en zelfs het seizoen. Gemiddeld groeit een vingernagel ongeveer 3 millimeter per maand, terwijl teennagels langzamer groeien – meestal ongeveer 1 millimeter per maand. De snelheid van de nagelgroei hangt samen met de doorbloeding en metabolische activiteit in het lichaam.

De nagelplaat zelf is opgebouwd uit dode cellen, die rijk zijn aan keratine. Dit verklaart waarom je geen pijn voelt als je je nagels knipt – de cellen zijn immers al afgestorven. De groei begint in de nagelmatrix, waar nieuwe cellen worden gevormd en naar voren worden geduwd. Naarmate de cellen naar voren schuiven, verharden ze en vormen ze uiteindelijk de harde nagelplaat.

Waarom laat een nagel los?
Het loslaten van een nagel, ook wel onycholyse genoemd, kan een vervelend en soms pijnlijk proces zijn. Dit gebeurt wanneer de nagelplaat loskomt van het nagelbed. De oorzaken van onycholyse zijn divers en kunnen variëren van fysieke trauma’s tot medische aandoeningen. Hier zijn enkele van de belangrijkste redenen waarom een nagel kan loslaten:

• Fysieke trauma: Een harde klap op de nagel, bijvoorbeeld als je je vinger tussen een deur klemt of je teen stoot tegen een tafelpoot, kan ervoor zorgen dat de nagelplaat zich losmaakt van het nagelbed. Ook herhaaldelijke druk, zoals bij hardlopen of het dragen van te strakke schoenen, kan voor loslating zorgen.
• Infecties: Schimmelinfecties zijn een veelvoorkomende oorzaak van loslatende nagels. Schimmels kunnen de structuur van de nagelplaat aantasten, waardoor deze broos wordt en loskomt van het nagelbed. Bacteriële infecties kunnen ook leiden tot zwelling, roodheid en uiteindelijk het loslaten van de nagel.
• Chemische blootstelling: Regelmatige blootstelling aan irriterende stoffen, zoals schoonmaakmiddelen, nagellakremover met aceton, of zelfs agressieve nagellijm, kan de nagelplaat verzwakken en loslating veroorzaken. Deze stoffen drogen de nagel uit en maken deze kwetsbaar.
• Systemische aandoeningen: Bepaalde gezondheidsproblemen kunnen invloed hebben op de nagels. Schildklieraandoeningen, psoriasis en auto-immuunziekten kunnen ervoor zorgen dat de nagels zwakker worden en loslaten. In sommige gevallen kan een tekort aan voedingsstoffen, zoals biotine, zink of ijzer, ook bijdragen aan nagelproblemen.
• Overmatige vochtigheid: Langdurige blootstelling aan water kan ervoor zorgen dat de nagel zacht en kwetsbaar wordt. Dit is vooral het geval bij mensen die vaak hun handen wassen, zoals zorgverleners of schoonmakers. De nagelplaat kan zich door de constante vochtigheid losmaken van het nagelbed.

Hoe herken je onycholyse?
Onycholyse begint vaak met een witachtige of gelige verkleuring van het nagelbed, meestal aan de rand van de nagel. Naarmate de nagel verder loslaat, kan het gebied zich uitbreiden en kan de nagel uiteindelijk grotendeels loskomen. Er kan ook vuil of vocht onder de nagel ophopen, wat de kans op een secundaire infectie vergroot. Soms gaat onycholyse gepaard met pijn of gevoeligheid, vooral als de nagel door trauma is losgeraakt.

Als de onderliggende oorzaak niet adequaat wordt behandeld, kan dit ervoor zorgen dat de nagel niet goed aangroeit of helemaal niet meer groeit. In geval van infectie kan medicatie nodig zijn.

Epidemiologie van nagelloslating: wie, wat, waar, en hoe vaak gebeurt het eigenlijk?

Nagelloslating lijkt misschien een zeldzaam probleem, maar het komt vaker voor dan je misschien denkt. Mensen over de hele wereld, ongeacht hun leeftijd of achtergrond, kunnen met deze vervelende situatie worden geconfronteerd: een nagel die plotseling loskomt van het nagelbed en dreigt te verliezen. Maar wie zijn nu precies het meest vatbaar voor nagelloslating, en hoe vaak komt het echt voor? We duiken in de cijfers, trends en specifieke factoren in Nederland en haar overzeese gebiedsdelen.

De cijfers achter nagelloslating
De exacte prevalentie van nagelloslating is moeilijk vast te stellen, omdat het vaak niet als een ernstige medische aandoening wordt beschouwd waarvoor men naar de dokter gaat. Toch wordt geschat dat ongeveer 1 tot 3% van de bevolking ooit in het leven te maken krijgt met onycholyse. Dit betekent dat miljoenen mensen wereldwijd, en ook in Nederland, op een bepaald moment te maken hebben met een nagel die loslaat.

Leeftijds- en geslachtsverschillen
Nagelloslating kan bij iedereen voorkomen, maar sommige leeftijdsgroepen en geslachten lopen meer risico:

• Vrouwen: Vrouwen hebben vaker last van onycholyse dan mannen. Dit komt mede doordat vrouwen vaker gebruikmaken van cosmetische nagelbehandelingen, zoals nagellak, acryl- of gelnagels. Deze behandelingen kunnen de nagel verzwakken en irriteren, waardoor ze gevoeliger worden voor loslating. Vooral bij vrouwen tussen de 30 en 50 jaar wordt dit probleem relatief vaak gezien, door het herhaaldelijk gebruik van chemische stoffen en nagelverzorgingsproducten.
• Leeftijd: Hoewel onycholyse op elke leeftijd kan voorkomen, zien we een piek bij volwassenen van 30 tot 60 jaar. Ouderen lopen een hoger risico vanwege een grotere kans op trauma’s en schimmelinfecties. Bij kinderen en jongeren komt onycholyse minder vaak voor, al kan trauma, bijvoorbeeld door vallen of stoten, ook in deze groep een rol spelen.

Risicofactoren en trends in Nederland en overzeese gebieden
Er zijn veel verschillende factoren die het risico op nagelloslating verhogen, en deze verschillen per regio afhankelijk van de levensstijl, beroepen en klimaat.

• Trauma en fysieke belasting: Trauma is wereldwijd een van de meest voorkomende oorzaken van nagelloslating. Dit kan variëren van een harde klap op de nagel tot langdurige druk door strakke schoenen. In Nederland, waar fietsen deel uitmaakt van het dagelijks leven, komt nagelloslating aan de teennagels regelmatig voor door langdurige druk tijdens het fietsen, vooral bij het dragen van te krappe schoenen. In de overzeese gebieden, zoals op de Caribische eilanden Bonaire, Saba en Sint Eustatius, speelt druk door slippers en sandalen vaak een rol. Mensen dragen hier vaker open schoeisel, waardoor de nagels minder goed beschermd zijn tegen stoten en trauma’s.
• Cosmetische nagelbehandelingen: Vooral in stedelijke gebieden in Nederland, zoals Amsterdam, Rotterdam en Utrecht, zien we een toenemende populariteit van nagelstudio's, wat leidt tot een verhoogd aantal gevallen van nagelloslating. Regelmatige blootstelling aan agressieve nagellakremovers en kunstnagels kan de nagels verzwakken. In de overzeese gebiedsdelen, waar nagelverzorging vaak een onderdeel is van de verzorgingsroutine, zien we dat chemische producten en nagellak onder warme en vochtige omstandigheden nog agressiever kunnen zijn voor de nagels.
• Beroepsrisico's: Mensen die in Nederland werken in beroepen waarbij handen voortdurend worden blootgesteld aan water of chemicaliën, zoals zorgverleners, kappers en schoonmakers, hebben een verhoogd risico op nagelloslating. In Nederland heeft naar schatting 20% van de schoonmakers last van nagelproblemen, waaronder onycholyse. In de overzeese gebieden, zoals Aruba, Curaçao en Sint Maarten, waar veel mensen in de toeristenindustrie werken, komt nagelloslating ook vaker voor. Medewerkers in hotels en resorts, die veel schoonmaak- en desinfecterende middelen gebruiken, lopen hier een hoger risico.
• Systemische aandoeningen: Bepaalde gezondheidsproblemen, zoals schildklieraandoeningen, psoriasis en auto-immuunziekten, kunnen leiden tot nagelloslating. In Nederland zien artsen dat mensen met chronische aandoeningen zoals psoriasis in 30 tot 50% van de gevallen ook nagelproblemen hebben, waaronder onycholyse. Ook in de overzeese gebiedsdelen kunnen deze aandoeningen een rol spelen, vooral als medische zorg minder gemakkelijk toegankelijk is en aandoeningen onvoldoende worden behandeld.
• Schimmelinfecties: Schimmelinfecties zijn een belangrijke oorzaak van nagelloslating, vooral bij teennagels. In vochtige en warme klimaten, zoals op de Caribische eilanden van Nederland, hebben mensen meer kans op schimmelinfecties. De combinatie van warmte, vocht en dichte schoenen (bijvoorbeeld werkschoenen) maakt dat schimmels gemakkelijk kunnen groeien. Studies suggereren dat in de tropische gebieden van het Koninkrijk der Nederlanden tot 20% van de volwassenen ooit in hun leven een schimmelinfectie krijgt die leidt tot onycholyse.
• Overmatige blootstelling aan vocht: Mensen die door hun werk vaak natte handen hebben, zoals zorgverleners, hebben meer kans op nagelloslating. In Nederland worden kappers en zorgpersoneel vaak getroffen door onycholyse als gevolg van overmatige blootstelling aan water en vocht. In de overzeese gebiedsdelen, waar mensen veel tijd in de zee doorbrengen of dagelijks huishoudelijke taken uitvoeren zonder handschoenen, kan ditzelfde probleem optreden.

Internationale en regionale verschillen
Nagelloslating is een wereldwijd fenomeen, maar er zijn opvallende verschillen tussen Nederland, de overzeese gebiedsdelen, en andere landen.

• Nederland: In Nederland komt nagelloslating vaak voor bij fietsers, mensen met fysiek belastende beroepen, en mensen die cosmetische nagelbehandelingen ondergaan. Met name vingernagels zijn kwetsbaar bij beroepen waarbij handen vaak nat zijn of blootgesteld worden aan chemicaliën.
• Overzeese gebieden van Nederland: In de Caribische eilanden van Nederland, zoals Bonaire, Sint Eustatius en Saba, speelt het warme, vochtige klimaat een rol bij nagelproblemen. Mensen dragen vaak open schoeisel, waardoor de teennagels blootgesteld worden aan trauma's, stoten, en schimmels. Daarnaast verhoogt de vochtige omgeving de kans op schimmelinfecties, wat kan leiden tot het loslaten van de nagels.
• Verenigde Staten: In de VS wordt nagelloslating vaak gezien bij mensen die intensief sporten, zoals hardlopers. Ongeveer 2% van de hardlopers ervaart nagelproblemen, waarbij loslating regelmatig voorkomt door druk en impact op de teennagels.
• India: In India zien we een verhoogde prevalentie van nagelloslating als gevolg van schimmelinfecties, vooral bij teennagels. De warme en vochtige omstandigheden maken het een ideale omgeving voor schimmels om te gedijen, wat nagelproblemen in de hand werkt.
• Japan: In Japan komt nagelloslating vaker voor bij ouderen, vaak door aandoeningen zoals diabetes of problemen met de bloedcirculatie. Ongeveer 10% van de ouderen heeft te maken met nagelloslating door deze onderliggende gezondheidsproblemen.

Teennagel zit los: oorzaken

Er zijn verschillende oorzaken van het een loszittende nagel of een nagel die eraf valt. Deze omvatten schimmelinfecties, verwondingen en psoriasis. Er zijn een aantal minder vaak voorkomende oorzaken, zoals bijwerkingen van medicijnen en andere zeldzamere ziekten, die niet veel mensen treffen.

Schimmelinfectie

Schimmels kunnen groeien op vele delen van het lichaam, inclusief tussen de nagel en het nagelbed, een zogeheten schimmelnagel. Wanneer dit gebeurt, loop je het risico dat de teennagel eraf valt.

Er zijn echter enkele aanwijzingen waar iemand op kan letten voordat een nagel losraakt. De tekenen van schimmelinfectie zijn onder andere:

• witte of gelige verkleuring van de nagel
• een vieze geur
• dikkere teennagels
• ongebruikelijke teennagelvorm (afwijkingen)
• afgebrokkelde nagels
• broze nagels of nagels die gemakkelijk breken

Schimmelinfecties komen vaker voor wanneer de huid of nagel kapot is. Voornaamste oorzaken en risicofactoren zijn onder meer:

• ouder worden
• gespleten nagels
• voetschimmel
• diabetes

Het behandelen van een schimmelnagel is vaak lastig. Het kan met een antischimmelcrème of -zalf, maar vaak helpt dat niet goed. Orale schimmeldodende medicijnen zijn ook mogelijk, maar deze kennen vaak vervelende bijwerkingen. In extreme gevallen kan een ingreep nodig zijn om de nagel te verwijderen.

Het voorkomen van teennagelschimmel kan gemakkelijker zijn dan het behandelen van de infectie. Je kan teennagelschimmel voorkomen door:

• de voeten droog houden
• de nagels kort te houden
• vaak van schoenen te wisselen
  Balletdansers lopen een groter risico op letsel aan de teennagels / Bron: Gabriel Saldana, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.0)
• dagelijks schone sokken aan te trekken
• slippers dragen in vochtige openbare ruimtes, zoals kleedkamers en douches in sportscholen en zwembaden

Letsel aan de teennagel

Verwondingen zijn een veel voorkomende oorzaak van het loslaten van een teennagel. Zelfs kleine verwondingen kunnen een flinke impact hebben. Typische verwondingen kunnen bestaan uit:

• een fiets- of auto-ongeluk
• een zwaar voorwerp op de teen laten vallen
• fysiek contact sporten
• ballet of andere veeleisende vormen van dans
• met de teen op een hard oppervlak stampen

Bij een verwonding zal de teennagel vaak zwart of paars worden als bloed zich onder de nagel verzamelt, wat subunguaal hematoom wordt genoemd. Het bloed oefent druk uit op de nagel, die na enkele weken kan loslaten. Wanneer het hematoom meer dan een klein deel van de nagel bedekt, of als er intense pijn of kloppende pijn is, is het verstandig om een afspraak te maken met de huisarts. Een arts kan mogelijk de druk verlichten door een klein gaatje met een naald te maken, waardoor het bloed kan weglopen.

In veel gevallen kun je zelf de verwonding thuis behandelen. Dit kun je doen door onder meer de volgende maatregelen:

• de voet hooghouden
• koud kompres toepassen
• regelmatig een verbandje aanbrengen
• gebruik van pijnstillers zoals paracetamol of ontstekingsremmers, zoals ibuprofen
• het gebied schoonmaken met antibiotische zalven
• het wegknippen van gekartelde randjes van de nagel

Afhankelijk van welke teen is aangetast en in hoeverre de nagel is beschadigd, kan het tot 18 maanden duren voordat een teennagel volledig is teruggegroeid. Het is belangrijk om goed passende schoenen en sokken te dragen en de nagel kort te houden om verder letsel te voorkomen.

Psoriasis

Psoriasis is een veel voorkomende auto-immuunziekte die schilferige, rode plekken op de huid veroorzaakt. Het gaat bij psoriasis om een steriele ontstekingsreactie van de huid, gecombineerd met een versnelde huiddeling. Psoriasis verschijnt meestal op de huid, maar grofweg de helft van de mensen met deze aandoening ervaart het ook aan hun vingernagels of teennagels. Dit staat bekend als nagelpsoriasis. Nagelpsoriasis kan op elke leeftijd ontstaan en is niet besmettelijk.

Slechts 5 procent van de mensen zonder psoriasis op hun huid krijgt nagelpsoriasis. Met andere woorden: slechts 5% van de mensen met nagelpsoriasis hebben daarnaast geen klachten aan de huid of gewrichten.

Wanneer psoriasis onder de nagel verschijnt, is het vaak mild en veroorzaakt het minimale problemen. De opbouw van huidcellen kan echter op dezelfde manier werken als bloedvorming onder een beschadigde nagel; er ontstaat een verdikking van de huid onder de nagel en uiteindelijk kan de druk ervoor zorgen dat de nagel eraf valt.

Symptomen van psoriasis onder de teennagel bestaan uit:

• gele of bruine nagelverkleuring
• dikke nagels
• dwarse groeven of lijnen in de nagels (Beau-lijnen)
• kleine putjes in de nagels
• Het afbrokkelen van de nagel

Veel van de symptomen van psoriasis en schimmelinfecties zijn vergelijkbaar.

Bij nagelpsoriasis is een zalfbehandeling de eerste keuze. Wanneer psoriasis in de nagelwortel zit, kan behandeling met corticosteroïdeninjecties in de nagelwortel zinvol zijn. De arts kan ook tabletten of capsules voorschrijven, bijvoorbeeld methotrexaat of acitretine.

Mogelijke andere oorzaken van een loszittende of afvallende teennagel

Mogelijke andere oorzaken van een loslatende teennagel zijn:

Allergische reacties

Allergieën komen vaker voor dan je denkt, en ja, zelfs je nagels kunnen reageren op bepaalde stoffen. Allergische reacties op bepaalde chemicaliën in nagellak, nagelverharders of nagellakremovers kunnen ervoor zorgen dat de nagelplaat beschadigd raakt en loskomt van het nagelbed. Misschien heb je net een prachtige nieuwe kleur aangebracht voor de zomer, maar als een van de ingrediënten (zoals formaldehyde of tolueen) agressief blijkt te zijn, kan dat leiden tot irritatie en nagelverlies. Een allergie zorgt voor ontsteking en zwelling, en deze druk kan ervoor zorgen dat de nagel uiteindelijk loslaat.

Overmatige vochtigheid

Overmatige vochtigheid klinkt misschien onschuldig, maar vochtige voeten kunnen de start zijn van allerlei nagelproblemen. Voeten die langdurig in vochtige omgevingen zitten – bijvoorbeeld door veel zweten, het niet vaak genoeg wisselen van sokken, of strakke schoenen die slecht ventileren – lopen een verhoogd risico op schimmelinfecties. Schimmels houden van warme, vochtige omstandigheden, en je voeten kunnen een ideale leefomgeving bieden als ze constant nat zijn. Door de schimmelinfectie wordt de nagelplaat verzwakt, waardoor deze los kan laten.

Systemische ziekten

Sommige ziekten kunnen het lichaam van binnenuit verzwakken en invloed hebben op de gezondheid van de nagels. Systemische ziekten, zoals diabetes, kunnen ervoor zorgen dat de nagels loskomen. Bij diabetes is de doorbloeding van de voeten vaak verminderd, waardoor de nagel minder voedingsstoffen krijgt. Dit maakt de nagel kwetsbaar en kan leiden tot het loslaten. Bovendien is het immuunsysteem bij diabetes vaak minder effectief, waardoor infecties, inclusief nagelinfecties, sneller optreden en moeilijker genezen.

Jicht

Jicht is een pijnlijke aandoening waarbij urinezuurkristallen zich ophopen in de gewrichten, en helaas kunnen deze kristallen zich ook onder je nagel verzamelen. Wanneer deze scherpe kristallen zich onder de nagel vormen, veroorzaken ze druk en ontsteking, wat resulteert in een pijnlijke nagel die uiteindelijk los kan laten. Jicht komt vaak voor in de grote teen, en het loslaten van de nagel is soms een vervelende complicatie van deze ontsteking. De pijn en zwelling kunnen ervoor zorgen dat de nagelplaat zichzelf als het ware losdrukt van het nagelbed.

Chemotherapie

Chemotherapie is bedoeld om kanker te bestrijden, maar heeft helaas vaak ook invloed op gezonde cellen in het lichaam, zoals die in de nagelmatrix. Sommige chemotherapiebehandelingen verstoren de groei en stevigheid van de nagels, waardoor ze brozer en dunner worden. Hierdoor kan de nagelplaat loslaten, zelfs zonder fysiek trauma. Tijdens een chemotherapiebehandeling kan de nagel ook verkleuren of zelfs volledig loskomen. Extra nagelverzorging en voorzichtigheid zijn dus van belang om verdere beschadiging te voorkomen.

Schildklieraandoeningen

Schildklieraandoeningen, zowel hypothyreoïdie (traag werkende schildklier) als hyperthyreoïdie (te snel werkende schildklier), kunnen hun sporen nalaten op de gezondheid van je nagels. Een trage schildklier vertraagt de stofwisseling, wat kan leiden tot dunne en broze nagels die sneller loslaten. Bij een te snel werkende schildklier wordt de nagelgroei versneld, maar dit gaat vaak ten koste van de stevigheid en gezondheid van de nagel. De nagel kan dun, breekbaar en gevoelig worden, waardoor hij gemakkelijker loskomt van het nagelbed.

Langdurige blootstelling aan chemicaliën

Dagelijks gebruik van chemische middelen kan een grote tol eisen van je nagels, vooral als je vaak schoonmaakmiddelen gebruikt zonder handschoenen te dragen. Regelmatige blootstelling aan agressieve stoffen kan ervoor zorgen dat de nagels uitdrogen, verzwakken, en uiteindelijk loslaten. Chemische stoffen zoals bleekmiddel en ammoniak kunnen de nagelplaat aantasten en de hechting aan het nagelbed verzwakken. Niet alleen schoonmakers, maar ook mensen die in tuinen werken en hun handen blootstellen aan meststoffen of pesticiden, kunnen last krijgen van nagelproblemen door langdurige chemische blootstelling.

Slechte voetverzorging

Nagels die te lang zijn of slecht worden onderhouden, hebben een verhoogd risico op loslating. Lange nagels kunnen gemakkelijker ergens achter blijven haken en loskomen, terwijl vuil onder de nagel kan leiden tot infecties en ontstekingen. Het goed verzorgen en regelmatig schoonmaken van de nagels is belangrijk om nagelloslating te voorkomen.

Risicogroepen voor loslatende nagel (onycholyse)

Loslatende nagels, ook bekend als onycholyse, komen voor bij een verrassend grote groep mensen en kunnen diverse oorzaken hebben, van alledaagse gewoonten tot medische aandoeningen. Sommige mensen lopen meer risico dan anderen om deze vervelende en soms pijnlijke aandoening te ontwikkelen. Laten we eens kijken naar de belangrijkste risicogroepen.

Mensen met chronische huidaandoeningen

Onycholyse komt vaker voor bij mensen met huidaandoeningen zoals psoriasis en eczeem. Bijna 35% van de mensen met psoriasis ontwikkelt ook problemen met de nagels, waaronder onycholyse. Bij psoriasis kunnen de nagelplaat en het nagelbed door ontsteking van elkaar losraken. Dit kan leiden tot een broze, gelige nagelplaat die gedeeltelijk of volledig loslaat. Een voorbeeld hiervan is iemand met chronische psoriasis die merkt dat zijn vingernagels week worden en uiteindelijk gedeeltelijk loslaten, vooral als de nagels regelmatig onder druk komen te staan.

Mensen die veel in contact komen met water en chemische stoffen

Beroepsgroepen zoals kappers, schoonmakers en afwassers vormen een grote risicogroep voor onycholyse. Door het veelvuldig contact met water en irriterende stoffen kunnen hun nagels verzwakken en gemakkelijker losraken. Het is aangetoond dat kappers 25% meer kans hebben op nagelproblemen in vergelijking met mensen zonder regelmatig contact met water en chemicaliën. Langdurige blootstelling aan vocht zorgt ervoor dat nagels zwellen en krimpen, wat ze kwetsbaarder maakt. Een goed voorbeeld is een kapster die dagelijks handen nat maakt en merkt dat haar nagels los beginnen te laten, vooral bij het nagelbed.

Mensen met diabetes of schildklierproblemen

Diabetes en schildklierproblemen, zoals hyperthyreoïdie, zijn bekende risicofactoren voor onycholyse. Beide aandoeningen kunnen de nagels verzwakken en vatbaarder maken voor schimmelinfecties en loslating. Bij diabetes kunnen verminderde doorbloeding en verhoogde bloedsuikerspiegel leiden tot verzwakte nagels, die gemakkelijk loslaten. Studies tonen aan dat mensen met diabetes tot wel 30% vaker nagelproblemen ondervinden dan mensen zonder deze aandoening.

Mensen die regelmatig nagelverzorgingsproducten gebruiken

Het herhaaldelijk aanbrengen van nagellak, acrylnagels of andere cosmetische producten verhoogt het risico op onycholyse. Het verwijderen van deze producten, vooral als het regelmatig gebeurt met aceton of andere oplosmiddelen, kan het nagelbed uitdrogen en zwakker maken. Zo ontwikkelen veel mensen die vaak kunstnagels dragen, op de lange termijn loslatende nagels. Ongeveer 20% van de mensen die regelmatig kunstnagels gebruiken, meldt dat hun natuurlijke nagels dunner en kwetsbaarder worden en soms zelfs gedeeltelijk loslaten.

Sporters en mensen met zware lichamelijke beroepen

Mensen die veel druk op hun nagels uitoefenen, zoals hardlopers, klimmers en mensen in beroepen met handmatige arbeid, lopen een verhoogd risico op nagelproblemen. Door frequente impact en druk kan de nagelplaat van het nagelbed loskomen, vooral bij de tenen. Een voorbeeld hiervan is een marathonloper die merkt dat zijn teennagels loskomen na lange trainingssessies. Uit onderzoek blijkt dat meer dan 15% van de hardlopers te maken krijgt met onycholyse na herhaaldelijke druk op hun teennagels.

Risicofactoren voor loslatende nagel (onycholyse)

Onycholyse, of het loslaten van de nagel, kan door uiteenlopende factoren worden veroorzaakt. Hoewel vaak een combinatie van invloeden bijdraagt aan het ontstaan van deze aandoening, zijn er specifieke risicofactoren die de kans op loslatende nagels vergroten. Hier is een overzicht van de belangrijkste risicofactoren.

Herhaaldelijk contact met water en chemicaliën

Langdurige blootstelling aan water, zeep en schoonmaakmiddelen verzwakt de nagels en maakt ze kwetsbaar voor loslating. De nagelplaat kan uitdrogen en breken, waardoor het nagelbed geïrriteerd raakt en de nagel uiteindelijk los kan komen. Beroepen die vaak in contact komen met water en chemicaliën, zoals schoonmakers en keukenpersoneel, lopen hierdoor extra risico. In een studie bleek dat mensen die meer dan vier uur per dag met water werken een 35% hogere kans op nagelproblemen hebben dan mensen die dit niet doen.

Fysieke impact of trauma op de nagel

Herhaaldelijke impact, bijvoorbeeld door teennagels te stoten of door schoenen die strak zitten, verhoogt het risico op onycholyse. Vooral sporters zoals hardlopers en wandelaars krijgen vaak te maken met trauma aan de nagels. Dit voortdurende trauma verzwakt de nagelstructuur en kan loslating veroorzaken. Een onderzoek onder marathonlopers liet zien dat ongeveer 20% teennagelproblemen ervaart na langdurige druk en impact op de nagels.

Huid- en nagelaandoeningen

Chronische huidziekten zoals psoriasis en eczeem kunnen de nagels verzwakken. Psoriasis kan de nagelplaat dikker maken en de nagel van het nagelbed losmaken door ontsteking. Ongeveer 30% van de mensen met psoriasis ervaart ook nagelproblemen, inclusief onycholyse. Ook schimmelinfecties onder de nagel, zoals onychomycose, kunnen de nagelplaat aantasten en loslating veroorzaken.

Hormonale veranderingen en endocriene aandoeningen

Ziekten zoals hyperthyreoïdie (een te snel werkende schildklier) en diabetes kunnen bijdragen aan onycholyse. Hormonale veranderingen beïnvloeden de bloedcirculatie naar de nagels, waardoor ze zwakker worden. Diabetes verhoogt ook het risico op schimmelinfecties, die de nagels verder verzwakken. Bij mensen met een schildklieraandoening komt onycholyse tot wel 40% vaker voor dan bij de algemene bevolking.

Overmatig gebruik van nagelproducten

Regelmatig gebruik van nagellak, nagelverharders en oplosmiddelen zoals aceton kan de nagel uitdrogen en kwetsbaar maken. Het herhaaldelijk aanbrengen en verwijderen van kunstnagels kan ook leiden tot nagelbeschadiging en onycholyse. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen die elke week nagellak dragen een 15% hogere kans hebben op loslatende nagels, vooral wanneer zij agressieve nagellakremovers gebruiken.

Geneesmiddelen en medische behandelingen

Bepaalde medicijnen, zoals antibiotica, chemotherapie en retinoïden, kunnen de nagels verzwakken en bijdragen aan onycholyse. Chemotherapie veroorzaakt bijvoorbeeld nagelbreuken en loslating bij ongeveer 10-15% van de patiënten. Andere medicijnen kunnen de nagelplaat en het nagelbed irriteren, wat de nagel kwetsbaarder maakt.

Erfelijke aanleg en genetische factoren

Bepaalde erfelijke factoren kunnen bijdragen aan de kans op nagelproblemen. Mensen uit families met een voorgeschiedenis van nagelproblemen, zoals psoriasis of eczeem, lopen vaak een groter risico op onycholyse. Genetische factoren kunnen ervoor zorgen dat de nagels dunner of minder sterk zijn, waardoor ze gevoeliger zijn voor loslating.

Verkeerde voedingsgewoonten

Een dieet dat weinig voedingsstoffen bevat, kan ook de nagels verzwakken. Tekorten aan ijzer, zink, biotine en vitamine D zijn bekende risicofactoren voor broze nagels. Onvoldoende voedingsstoffen kunnen de keratineproductie verstoren, waardoor de nagels vatbaar worden voor beschadiging en onycholyse. Uit studies blijkt dat mensen met een ijzertekort tot 20% meer kans hebben op nagelproblemen.

Wanneer de teennagel verwijderen?

Als slechts een deel van een teennagel is afgevallen, is het essentieel om het resterende deel van de nagel op zijn plaats te laten. Zorg ervoor dat je voorzichtig de gekartelde of ongelijke randen bijknipt of bijvijlt. Dit helpt verdere verwonding en schade (trauma) te voorkomen. Een dode teennagel kan een hoop ongemak en pijn opleveren en deze kan door de huisarts worden verwijderd. Hiermee kan een infectie worden voorkomen en het kan de genezing bevorderen.

Wanneer een dokter bezoeken?

Schimmelinfecties die niet verdwijnen met zelfzorgmaatregelen en vrij verkrijgbare middelen, moeten door je huisarts worden beoordeeld. Raadpleeg ook je huisarts las je vermoedt dat er sprake is van een bacteriële infectie in of rond de nagel, of als je een verwonding hebt opgelopen die medische zorg behoeft. Bij nagelpsoriasis kan de arts medicijnen voorschrijven.

Onderzoek en diagnose

Als je merkt dat je teennagel los zit of is afgevallen, is het belangrijk om de onderliggende oorzaak vast te stellen. Een arts zal beginnen met een gedetailleerd vraaggesprek over je symptomen, zoals pijn, kleurveranderingen van de nagel, de snelheid waarmee de nagel loskwam, en andere mogelijke triggers zoals trauma of blootstelling aan vocht.

Lichamelijk onderzoek

De arts zal de nagel en het omliggende weefsel onderzoeken om te bepalen of er tekenen zijn van infectie, zoals roodheid, zwelling, pus of verkleuring. Het nagelbed en de aangetaste nagel zullen worden geïnspecteerd op tekenen van schimmelinfectie, trauma, of andere nagelaandoeningen zoals psoriasis.

Aanvullend onderzoek

Als de arts vermoedt dat er sprake is van een schimmelinfectie, kan er een kweek of een schraapsel van de nagel worden genomen om het type schimmel te identificeren. Dit kan helpen bij het kiezen van de juiste behandeling.

• Bloedonderzoek: Als er een vermoeden is van een onderliggende medische aandoening zoals diabetes, schildklieraandoeningen of een auto-immuunziekte, kan de arts bloedonderzoek laten uitvoeren om deze aandoeningen op te sporen.
• Röntgenfoto of beeldvorming: In gevallen van ernstig trauma of als er een vermoeden bestaat van een botbreuk onder de nagel, kan een röntgenfoto worden gemaakt om te controleren op botletsels of andere complicaties.
• Biopsie: Als er een vermoeden is van een zeldzamere nagelziekte, zoals nagelpsoriasis of een andere dermatologische aandoening, kan een biopsie van het nagelbed of het omliggende weefsel worden uitgevoerd voor verder onderzoek.

Behandeling van een teengale die loszit of eraf valt

De behandeling van een loszittende of afgevallen teennagel hangt af van de onderliggende oorzaak en de ernst van de situatie. Hieronder volgen enkele algemene behandelingsopties:

Zelfzorg bij een loszittende nagel

Als de teennagel los zit maar nog niet volledig is afgevallen, kun je het volgende doen:

• Knip de losse delen voorzichtig af: Zorg ervoor dat je scherpe en schone nagelscharen gebruikt om loszittende of gekartelde randen af te knippen. Dit voorkomt verdere schade of scheuren.
• Bescherm het nagelbed: Bedek de nagel met een verbandje of pleister om het nagelbed te beschermen tegen verdere verwonding of infectie.
• Houd het gebied schoon: Reinig het nagelbed dagelijks met water en zeep om infecties te voorkomen. Vermijd het blootstellen van de nagel aan vuil en vocht.
• Draag goed passende schoenen: Kies voor schoenen die voldoende ruimte bieden aan je tenen om verdere druk of verwonding te voorkomen.

Behandeling bij schimmelinfectie

Als de oorzaak van de loslatende nagel een schimmelinfectie is, kan de behandeling bestaan uit:

• Topische antischimmelmiddelen: Antischimmelcrèmes of -zalven kunnen helpen de infectie te bestrijden, hoewel deze meestal effectiever zijn in de vroege stadia van de infectie.
• Orale antischimmelmedicijnen: Bij ernstigere schimmelinfecties kan de arts orale medicijnen voorschrijven, zoals terbinafine of itraconazol. Deze medicijnen werken van binnenuit en kunnen effectief zijn, maar kennen vaak bijwerkingen.
• Nagelverwijdering: In ernstige gevallen kan de arts besluiten om de nagel chirurgisch te verwijderen om de infectie volledig te behandelen en verdere verspreiding te voorkomen.

Behandeling bij trauma

Als de nagel door letsel losraakt of afvalt:

• Pijnstilling: Gebruik vrij verkrijgbare pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen om pijn en ontsteking te verminderen.
• Verwijdering van de nagel: Als de nagel zwaar beschadigd is en loskomt, kan de arts de nagel volledig verwijderen om verdere schade te voorkomen. Het nagelbed zal worden schoongemaakt en verzorgd om genezing te bevorderen.
• Behandeling van subunguaal hematoom: Als er zich bloed onder de nagel heeft opgehoopt, kan de arts een kleine incisie maken om de druk te verlichten.

Behandeling van nagelpsoriasis

Bij nagelpsoriasis kan de behandeling bestaan uit:

• Corticosteroïden: De arts kan corticosteroïden in de vorm van zalven of injecties voorschrijven om de ontsteking en symptomen van nagelpsoriasis te verminderen.
• Andere medicijnen: Systemische behandelingen zoals methotrexaat, acitretine of biologische geneesmiddelen kunnen worden voorgeschreven voor ernstige gevallen van nagelpsoriasis.

Voorkomen van infecties en complicaties

• Antibiotica: Als er een bacteriële infectie optreedt, kan de arts antibiotica voorschrijven om de infectie te behandelen.
• Nagelverzorging: Regelmatige nagelverzorging en het gebruik van ademende sokken en schoenen kan helpen verdere complicaties te voorkomen.

Langdurig herstel

Het herstel van een teennagel duurt vaak lang, soms wel 12 tot 18 maanden. Gedurende deze tijd is het belangrijk om de nagel en het nagelbed goed te verzorgen:

• Bescherm de nieuwe nagel: Zodra de nieuwe nagel begint te groeien, houd je deze kort en netjes om te voorkomen dat hij beschadigd raakt.
• Blijf eventuele infecties behandelen: Als de nagel losliet door een infectie, blijf dan door de arts voorgeschreven medicijnen gebruiken totdat de infectie volledig is genezen.
• Met de juiste zorg en behandeling kan een nieuwe, gezonde nagel weer normaal teruggroeien.

Hoe nieuwe nagel goed houden?

Na ongeveer zes weken zie je dat er een nieuwe nagel verschijnt. Het duurt meestal ongeveer anderhalve jaar voordat een teennagel teruggroeit (van de nagelriem naar de punt). Je kunt als volgt de voortgang volgen:

• Als je niet zeker weet waarom je teennagel er is afgevallen, doe je er verstandig aan het probleem te identificeren en te verhelpen voordat de nieuwe nagel verschijnt want anders loop je het risico dat het probleem zich zal herhalen.
• Als je de oude teennagel door een schimmelinfectie bent kwijtgeraakt, behandel de nieuwe nagel dan ook met antischimmelmiddelen.
• Houd de nieuwe nagel glad en kort om te voorkomen dat rafelige randen de sokken vastgrijpen en afbreken of dat langere teennagels tegen de schoenen stoten en schade veroorzaken.
• Houd je voeten droog, verwissel vaak van sokken en vermijd het blootsvoets lopen in openbare kleedkamers om infecties te voorkomen.
• Was dagelijks je voeten met water en zeep en kies voor ademende sokken.
• Als de nieuwe nagel scheef terug groeit of misvormt blijkt te zijn, raadpleeg dan je huisarts.
• Als er verdikking of verkleuring is, houd dan het gebied schoon en droog en gebruik antischimmelmiddelen. Als het niet verdwijnt, raadpleeg dan een arts voor sterkere schimmelwerende crème.

Prognose

Een afgevallen teennagel is meestal geen groot medisch probleem, maar het kan pijnlijk en vervelend zijn. Ook kan het als cosmetisch storend worden ervaren. In sommige gevallen kan een beschadigde of losmakende teennagel geïnfecteerd raken of kan het een teken zijn van een ernstiger medische aandoening. Je kunt zelf maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat het nagelbed schoon en beschermd blijft. Bij vermoeden van een infectie, kan medische zorg aangewezen zijn.

Complicaties

Als je de beschadigde nagel met een veerbandje of pleister afdekt, bescherm je het letsel en houd je het gebied schoon. Bij verdere beschadiging loop je risico op een secundaire bacteriële infectie. Tekenen van infectie kunnen bestaan uit:

• pus
• bloeden
• koorts
• pijn
• roodheid of zwelling

Preventie

Nagels kort houden

Een lange teennagel of een ruwe rand kan vast komen te zitten op de hoek van een deur of een dik tapijt, dus houd de nagels kort en knip ze recht af. Maar knip je nagels ook weer niet te kort. Je kunt je nagels het beste knippen als je net onder de douche vandaan komt, aangezien je teennagels zijn dan nog zacht zijn.

Constante druk voorkomen

Constante druk, zoals een hamerteen die tegen de binnenkant van je schoen wrijft, kan leiden tot een losse teennagel. Ga naar een podotherapeut als je voetproblemen hebt.

Nagelaandoeningen goed behandelen

Een schimmelinfectie, psoriasis en ziekten die van invloed zijn op de bloedsomloop, zoals de ziekte van Raynaud, kunnen ertoe leiden dat je teennagel afbreekt of afbrokkelt. Volg de instructies op van de arts om deze problemen goed te behandelen en de kans op problemen en complicaties te verkleinen.

Lees verder

• Loslatende nagel (onycholyse): oorzaken van nagelloslating
• Broze nagels: oorzaken en behandeling van brokkelige nagels
• Pijnlijke nagel: symptomen en oorzaken van pijn onder nagels
• Nagelriemontsteking (paronychia): symptomen en behandeling
• Nagelpsoriasis: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose