Lichen striatus: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose

Lichen striatus is een zeldzame, zelfbeperkende huidaandoening die vooral bij kinderen voorkomt. De exacte oorzaak van lichen striatus wordt niet volledig begrepen, het wordt beschouwd als een reactie van het immuunsysteem. Lichen striatus symptomen bestaan uit kleine 1-3 mm grote rode, roze of huidkleurige bultjes. Soms treedt er schilfering of jeuk op. De plekken kunnen samenvloeien tot een 1-2 cm brede strook. De papeltjes zijn lineair gerangschikt volgens de lijnen van Blaschko, die een embryonale oorsprong hebben. Lichen striatus trekt meestal weg binnen 3-12 maanden, en heeft als zodanig geen behandeling nodig. Een emolliënt en/of een lokale corticosteroïdzalf kan gebruikt worden als de huid jeukt en een corticosteroïd kan het herstel bevorderen. De prognose is goed. Soms blijven er wat donkere of lichte vlekken achter op de huid, maar deze trekken vaak na verloop van tijd weer bij. Lichen striatus is niet besmettelijk. Het is een goedaardige, zelflimiterende huidaandoening.

• Wat is lichen striatus?
• Vóórkomen
• Oorzaak
• Genetische factoren of omgevingsfactoren
• Zwangerschap
• Is lichen striatus besmettelijk?
• Symptomen
• Bultjes op de huid
• Nagelafwijkingen
• Onderzoek en diagnose
• Differentiële diagnose
• Behandeling van lichen striatus
• Zelfzorg
• Geneesmiddelen
• Prognose
• Preventie

Wat is lichen striatus?

Toen Eva, een vrolijke zesjarige met een enorme liefde voor buitenspelen, ineens een kronkelend lijntje van roze, schilferige plekjes op haar arm ontdekte, dacht haar moeder eerst aan een allergische reactie. "Misschien iets van een plant," vermoedde ze, aangezien Eva altijd door struiken en bosjes kroop op zoek naar avontuur. Maar toen het lijntje zich verder uitbreidde en Eva begon te klagen over jeuk, besloot haar moeder toch de huisarts te bellen. De diagnose? Lichen striatus. Een aandoening die net zo mysterieus klonk als het eruitzag. Gelukkig stelde de arts haar gerust: het zou vanzelf verdwijnen, zonder blijvende schade. Eva vond het vooral fascinerend dat haar huid een soort 'magisch spoor' leek te vormen, en ze begon het trots aan haar vriendjes te laten zien alsof ze een geheime schatkaart op haar arm had.

Lichen striatus is een zeldzame, zelfbeperkende huidaandoening die vooral bij kinderen voorkomt. Er verschijnen binnen enkele dagen kleine rode tot roze bultjes, welke veelal na vele maanden tot jaren vanzelf verdwijnen. Het is een goedaardige huidafwijking. De ziekte is dus self-limiting. Het staat ook bekend als 'Blaschko Linear Acquired Inflammatory Skin Eruption' (BLASE).

Vóórkomen

Lichen striatus komt vooral voor bij kinderen in de leeftijd van 3 tot 15 jaar. Het komt iets vaker voor bij meisjes dan bij jongens. Het wordt zelden gezien bij volwassenen.

Oorzaak

Genetische factoren of omgevingsfactoren

De oorzaak van lichen striatus is anno 2025 onbekend. Mogelijk spelen genetische factoren of omgevingsfactoren een rol in de ontwikkeling ervan. Omgevingsfactoren zoals trauma en infectie worden in verband gebracht met het ontstaan van lichen striatus. Er is mogelijk sprake van betrokkenheid van een virale infectie bij het ontstaan van lichen striatus. Dit is gebaseerd op de verhoogde niveaus van interleukine 1-beta welke het afweersysteem activeren bij een virusinfectie, zoals blijkt uit de biopsie van een lichen striatus-specimen.

Zwangerschap

Zwangerschap lijkt ook betrokken te zijn bij het proces van lichen striatus. Er wordt gesuggereerd dat dit een auto-immuunrespons uitlokt die leidt tot lichen striatus.

Is lichen striatus besmettelijk?

Lichen striatus is niet besmettelijk. Deskundigen gaan ervan uit dat het te maken heeft met een abnormale reactie van het afweersysteem. Er zijn geen ziekmakende en besmettelijke micro-organismen bij betrokken.

Symptomen

Bultjes op de huid

Lichen striatus manifesteert zich als een lijnvormige rood-roze iets verheven huidafwijking. Het gaat hierbij om kleine geconflueerde roze bultjes. De lijn is enkele millimeters tot maximaal 2 cm breed en de lengte kan variëren van enkele centimeters tot tientallen centimeters. Deze streep volgt de Blaschko-huidlijnen: groeilijnen die vanaf het midden van de rug naar de zijkant toelopen en in de armen en benen van boven naar beneden lopen. Voorkeursplekken zijn de benen en armen. Het kan zich echter ook voordoen op de romp en in de nek of hals. Meestal zijn er geen bijkomende klachten, maar sommige mensen kunnen klagen over lichte of intense jeuk.

Nagelafwijkingen

Ook nagels zijn vaak aangedaan. De nagelafwijkingen kunnen bestaan uit:

• abnormaal uitgroeiende nagels (onychodystrofie);
• loslatende nagel (onycholysis of onycholyse);
• nagels die gemakkelijk scheuren en splijten (onychorrhexis);
• sterke verdikking van de nagel (hyperkeratose);
• putjesnagels (onychia punctata);
• kleine witte stippen of vlekjes (leukonychia);
• longitudinale groeven in de nagel.

Onderzoek en diagnose

De diagnose van lichen striatus is vaak een kwestie van goed kijken, een geoefend oog en een vleugje medische ervaring. Het begint meestal met een bezoek aan de huisarts of dermatoloog, vaak omdat de mysterieuze lijntjes op de huid zorgen baren bij ouders of de patiënt zelf. Deze kronkelige, lijnvormige uitslag – vaak bestaande uit kleine, roze of huidkleurige bultjes – volgt de natuurlijke huidlijnen en heeft een bijna artistiek karakter. De arts onderzoekt de huid nauwkeurig en herkent in veel gevallen direct de kenmerkende verschijning van lichen striatus.

Als er toch twijfel bestaat, bijvoorbeeld omdat de huiduitslag minder typisch oogt of verward kan worden met andere aandoeningen zoals een schimmelinfectie, eczeem of psoriasis, kan verder onderzoek nodig zijn. Dit gebeurt vaak in de vorm van een huidbiopsie. Hierbij neemt de arts, onder plaatselijke verdoving, een klein stukje huid weg om dit in het laboratorium te laten onderzoeken. Onder de microscoop worden dan specifieke veranderingen in de huid zichtbaar die typisch zijn voor lichen striatus. Dit geeft de arts niet alleen een bevestiging van de diagnose, maar sluit ook andere mogelijke oorzaken uit.

Het proces klinkt misschien spannend, maar het is meestal snel en vrijwel pijnloos. Bovendien biedt het de geruststelling van een zekere diagnose. Uiteindelijk is het mooie van lichen striatus dat het geen agressieve behandeling vereist: het is een aandoening die zichzelf geneest, alsof de huid haar tijdelijke kunstwerk na verloop van tijd weer uitwist.

Differentiële diagnose

De huidafwijkingen kunnen (sterke) gelijkenis vertonen met de volgende huidaandoeningen:

• inflammatoire lineaire verruceuze epidermale naevus (ILVEN);
  Lichen planus op de benen / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
• impetigo autoinoculatie in een kras in de huid;
• lichen nitidus;
• lichen planus;
• lichen simplex chronicus;
• lineaire epidermale naevi;
• porokeratose;
• psoriasis (Köbner-fenomeen);
• vlakke wratten;
• voetwratten;
• wratjes.

Behandeling van lichen striatus

Er is geen effectieve behandeling voor lichen striatus aanwezig en in de meeste gevallen is dat ook niet nodig omdat de aandoening vanzelf overgaat. De afwijking zal meestal binnen één jaar spontaan verdwijnen, maar kan wel tijdelijke bleke of donkere plekken (hypopigmentatie of hyperpigmentatie) achterlaten.

Zelfzorg

Een emolliënt kan desgewenst worden gebruikt. Dit is een crème of een zalf die de huid hydrateert en versoepelt. Het gaat droogheid of jeuk tegen.

Geneesmiddelen

Tijdelijk gebruik van lokale corticosteroïdzalf kan overwogen worden. Dit zal het verdwijnen van lichen striatus bespoedigen. De arts kan ook zo nodig lokale middelen tegen jeuk (antipruriginosa) voorschrijven. In uitgebreide gevallen van lichen striatus bij volwassenen kan een stootkuur prednison overwogen worden. Vanwege de forse bijwerkingen wordt hier vaak van afgezien. Tacrolimuszalf (merknaam Protopic ®) en pimecrolimuscrème (merknaam Elidel ®) zijn gemeld als succesvol bij het behandelen van persistente en jeukende plekjes op het gezicht en de ledematen

Prognose

De prognose is goed. Lichen striatus is zelfbeperkend en verdwijnt spontaan, meestal binnen 3-12 maanden. Soms met achterlating van tijdelijke huidverkleuringen, in de zin lichte of donkere vlekken.

Preventie

Er zijn geen preventieve maatregelen bekend om lichen striatus te voorkomen.

Lees verder

• Huiduitslag met rode vlekken, puntjes en bultjes op de huid
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Lichen nitidus: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose
• Lichen planus: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose
• Lichen sclerosus: symptomen, oorzaken en behandeling