Lichen nitidus: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose

Lichen nitidus is een zeldzame huidaandoening, die vooral voorkomt bij kinderen en jongvolwassenen. Lichen nitidus kenmerkt zich door roze tot huidkleurige, groepsgewijze, 1-2 mm grote verhevenheden, verspreid over de huid. Lichen nitidus is een goedaardige aandoening die geen complicaties geeft. In de meeste gevallen verdwijnt de aandoening binnen één of meerdere jaren. Behandeling is daarom niet noodzakelijk. Eventuele jeuk kan bestreden worden met een milde corticosteroïdcrème. Over het algemeen zijn de vooruitzichten goed. In de meeste gevallen is de aandoening binnen twee jaar spontaan verdwenen. Soms heeft lichen nitidus een chronisch verloop. De arts Pinkus beschreef in 1907 voor het eerst deze huidaandoening.

• Wat is lichen nitidus?
• Zeldzame huidaandoening
• Goedaardig
• Wie krijgen deze aandoening?
• Lichen nitidus symptomen
• Roze bultjes
• Borst, buik, armen en geslachtsdelen
• Köbner fenomeen
• Handpalmen en voetzolen
• Mondslijmvlies
• Complicaties
• Oorzaken van lichen nitidus
• Oorzaak onbekend
• Niet erfelijk
• Onderzoek en diagnose
• Klinisch beeld
• Differentiële diagnose
• Behandeling van lichen nitidus
• Prognose

Wat is lichen nitidus?

Zeldzame huidaandoening

Lichen nitidus is een zeldzame huidaandoening die zich kenmerkt door roze tot huidkleurige 1-2 mm grote verhevenheden, verspreid over de huid. Lichen nitidus is het resultaat van abnormale chronische ontstekingsreactie, waarvan de oorzaak onbekend is. Bij mensen met een zeer donkere huid kunnen de plekjes vaak wit van kleur.

Goedaardig

Lichen nitidus is niet een vorm van kanker en het verhoogt niet het risico van huidkanker. Ook is het geen infectieziekte dat zich kan verspreiden naar andere mensen. Lichen nitidus is kortom een goedaardige aandoening zonder complicaties.

Wie krijgen deze aandoening?

Hoewel lichen nitidus op elke leeftijd kan optreden, ontwikkelt het zich gewoonlijk bij kinderen en jongvolwassenen. Lichen nitidus veroorzaakt zelden klachten en meestal verdwijnt het spontaan zonder behandeling.

Lichen nitidus symptomen

Roze bultjes

Bij lichen nitidus ontstaan clusters van glimmende, huidkleurige of roze bultjes van 1-2 mm groot (speldenknop). Bij zeer donkere mensen kunnen de papels wit zijn. De plekjes kunnen schilferen als eroverheen gewreven wordt.

Borst, buik, armen en geslachtsdelen

Voorkeurslocaties zijn borst, buik, armen en geslachtsdelen. Het verschijnt zelden op de handpalmen, voetzolen, slijmvliezen en nagels. In zeldzame gevallen kan er jeuk optreden. Sporadisch worden grote delen van de huid aangetast.

Köbner fenomeen

Soms wordt het Köbner fenomeen waargenomen. Hierbij ontstaan de papels op plaatsen waar de huid één of ander trauma heeft ondergaan, zoals een schram of een snee.

Handpalmen en voetzolen

Soms komt het voor op de handpalmen en voetzolen, aan één of beide voeten of handen. Lichen nitidus die zich beperkt tot de palmen lijkt vooral voor te komen bij de leeftijdsgroep 37-52 jaar en kan zeer hardnekkig zijn.

Mondslijmvlies

Lichen nitidus kan zich ook voordoen in het slijmvlies van de mond. Dit heeft de volgende symptomen:

• Kleine grijswitte platte papels in de wangen (mondslijmvlies);
• Witte plaques op de tong en het gehemelte;
• Het kan lijken op orale lichen planus.

Nagels
Veranderingen in de nagels worden bij ongeveer 10% van de gevallen gezien, in het bijzonder bij volwassenen. Deze kunnen bestaan uit onder meer putjes en splijting van de nagelrand.

Complicaties

Lichen nitidus is een onschuldige aandoening die niet leidt tot langdurige huidproblemen of medische complicaties. Wel kan de huidaandoening als cosmetisch storend worden ervaren en tot schaamte leiden.

Oorzaken van lichen nitidus

Oorzaak onbekend

De oorzaak van van lichen nitidus is anno 2024 onbekend. Uit onderzoek blijkt dat lichen nitidus vooral in het beginstadium, een aantal kenmerken gemeen heeft met lichen planus. In zeldzame gevallen is lichen nitidus in verband gebracht met de volgende aandoeningen:

• ziekte van Crohn;
• de ziekte van Hirschsprung;
• constitutioneel eczeem;
• tuberculose;
• HIV-infectie;
• aangeboren megacolon;
• de ziekte van Niemann-Pick (een progressieve stofwisselingsziekte);
• het syndroom van Down
• juveniele reumatoïde artritis;
• lichen planus;
• psoriasis vulgaris;
• tuberculose (tbc).

Daarnaast wordt het soms gezien na het tatoeëren.

Niet erfelijk

Lichen nitidus kan vaker in één familie voorkomen. Er zijn echter geen erfelijke factoren gevonden.

Onderzoek en diagnose

Klinisch beeld

De diagnose lichen nitidus wordt gesteld op grond van het klinische beeld. Eventueel kan een huidbiopsie genomen worden. Biopten kunnen worden uitgevoerd om de diagnose te bevestigen en andere diagnoses uit te sluiten.

Differentiële diagnose

Differentiaal diagnostisch moet gedacht worden aan de volgende aandoeningen:

• lichen planus;
• sarcoidose;
• keratosis pilaris;
• verrucae planae (verruca plana, vlakke wratten);
• epidermale naevi;
• lichen amyloidosis;
• lichen striatus;
• lichen spinulosus; en
• psoriasis guttata.

Behandeling van lichen nitidus

In de meeste gevallen verdwijnt de aandoening binnen één of meerdere jaren. Behandeling is daarom niet noodzakelijk. Jeukklachten kunnen bestreden worden met een milde corticosteroïdcrème. Deze crèmes kunnen tevens een gunstig effect hebben op het verdwijnen van lichen nitidus. Bij wijdverbreide huiduitslag over grote delen van het lichaam, kan een korte kuur met corticosteroïdtabletten worden voorgeschreven. Uv-lichttherapie of het aanbrengen van een antihistaminicum kan ook verlichting geven.

Prognose

Lichen nitidus kan voor ongemak zorgen, maar het is niet gevaarlijk. Het verloop is wisselend en niet goed te voorspellen. Bij de meeste mensen verdwijnt de aandoening zonder behandeling binnen één maand tot één jaar. Soms blijft de ziekte echter chronisch gedurende meerdere jaren aanwezig, al dan niet afgewisseld met klachtenvrije perioden, om dan ineens te verdwijnen. Over het algemeen zijn de vooruitzichten goed.

Lees verder

• Huiduitslag met rode vlekken, puntjes en bultjes op de huid
• Jeukende huid of jeuk: oorzaken van jeuk en soorten jeuk
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling