Witte vlekjes op de nagel: leukonychia oorzaak en symptomen

Witte vlekjes op de nagel of witte puntjes op de nagel, hoe kan dat? Witte vlekjes op je nagel ontstaan niet door een calciumtekort doordat je bijvoorbeeld te weinig melk drinkt, wat nogal eens gedacht wordt. Witte vlekjes op de nagel staat bekend als 'leukonychia'. Er worden verschillende vormen onderscheiden, variërend van enkele witte stipjes (leukonychia punctata), vlekjes, of strepen (leukonychia striata) tot een volledig witte nagel (leukonychia totalis). Witte vlekjes op de nagel ontstaat door een milde verhoorningsstoornis (parakeratose), soms zonder aanwijsbare oorzaak of door te ruw terugduwen van de nagelriem. Er kan ook sprake zijn van onderliggende nierziekten, hartinfarct, infectieziekten, auto-immuunziekten en jicht. De witte vlekjes op je nagels nemen dus niet af door de inname van zuivel op te schroeven. Witte vlekjes of stipjes op de nagel kun je niet behandelen, maar de eventuele onderliggende aandoening wel.

• Wat is leukonychia?
• Oorzaken van witte vlekjes op de nagel
• Beschadiging
• Medische aandoeningen
• Geneesmiddelen
• Vergiftiging
• Infectie
• Huidziekten
• Nagellak
• Slechte gezondheid en voedingstekorten
• Factoren die leukonychia kunnen verergeren
• Verschillende vormen en symptomen
• Leukonychia totalis
• Leukonychia striata
• Leukonychia punctata
• Wanneer de huisarts raadplegen?
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijke onderzoek
• Differentiaaldiagnose
• Behandeling van witte vlekjes op de nagel
• Zelfzorgmaatregelen witte puntjes op de nagel
• Prognose

Wat is leukonychia?

Leukonychia duidt op de aanwezigheid van witte vlekjes op de nagels. Het komt veel vaker voor op de vingernagels dan op de teennagels en het komt vooral voor in het centrale gedeelte van de nagelplaat. Normaal kleurt het nagelbed roze van kleur als gevolg van de goede doorstroming van bloed onder de nagelplaat. De aanwezigheid van witte vlekjes, stippen of streepjes op de nagels is niet direct iets om ongerust over te zijn. Witte vlekjes op de nagels wijst niet op een tekort aan kalk of zink of een vitaminetekort. Gewoonlijk is leukonychia volledig goedaardig en wordt het veroorzaakt door het hard stoten van de vingertop, hoewel het in sommige gevallen een indicatie kan zijn van een onderliggende aandoening. De witte vlekken verdwijnen na verloop van tijd doordat ze uit de nagel groeien. Veel mensen hebben sporadisch zo'n wit vlekje op een nagel en weer anderen hebben het meer frequent en soms ook op meerdere nagels tegelijk.

Oorzaken van witte vlekjes op de nagel

Er zijn diverse mogelijke oorzaken voor witte vlekjes op de nagel.

Beschadiging

Leukonychia is niet gevaarlijk en meestal is het een gevolg van een alledaagse beschadiging van de nagelmatrix die plaatsvinden als de nagel zich ontwikkelt, bijvoorbeeld doordat je je nagels ergens hard tegenaan stoot.

Medische aandoeningen

Leuconychia kan ook voorkomen bij bepaalde medische aandoeningen:

• Nierfalen;
• Bloedarmoede;
• Hartziekten, zoals congestief hartfalen;
• Leverziekten, zoals levercirrose;
• Respiratoire aandoeningen, zoals een longontsteking;
• Diabetes mellitus (suikerziekte);
• Hodgkin-lymfoom (lymfeklierkanker of lymfoom) met symptomen als vergrote lymfeklieren, koorts en vermoeidheid;
• Overactieve schildklier (hyperthyreoïdie);
• Colitis ulcerosa.

Geneesmiddelen

Witte vlekjes op de nagel kunnen een gevolg zijn van cytotoxische of immunosuppressieve geneesmiddelen. Leukonychia kan bij sommige mensen ook optreden als een ongebruikelijke bijwerking van systemische chemotherapie.

Vergiftiging

Leuconychia kan zich ook manifesteren bij mensen met een arsenicumvergiftiging of een loodvergiftiging.

Infectie

Een wit vlekje op je nagel kan ook ontstaan door een doorgemaakte infectie, bijvoorbeeld na de griep, keelontsteking, verkoudheid, of een huidinfectie.

Huidziekten

Bij sommige huidziekten kunnen ook witte vlekjes op de nagels voorkomen, zoals:

• Psoriasis;
  Alopecia areata kan gepaard gaan met nagelafwijkingen / Bron: Fresnel/Shutterstock.nl
• Chronisch eczeem;
• Schimmelnagel;
• Ziekte van Darier;
• Lichen striatus;
• Alopecia areata.

Nagellak

Langdurige gebruik van nagellak wordt ook in verband gebracht met leukonychia.

Slechte gezondheid en voedingstekorten

Een algehele slechte gezondheid en voedingstekorten kunnen ook leiden tot witte vlekjes in de nagel:

• Een verlaagd gehalte aan eiwitten in het bloed (hypoalbuminemie) door bijvoorbeeld ondervoeding;
• Vitaminetekort
• Zinktekort;
• Proteïnetekort
• Ijzertekort.

Factoren die leukonychia kunnen verergeren

Contact met extreme kou zou kunnen leiden tot progressie van leukonychia. Psychogene stressoren, waaronder psychosociale stress, zijn eveneens een belangrijk oorzakelijke element van leukonychia. Mensen met een familiegeschiedenis van leukonychia hebben veel meer kans op leukonychia in vergelijking met andere mensen. Een andere risicofactor is het hebben van een beroep, hobby of bezigheid waarbij je je nagels keer op keer beschadigd.

Verschillende vormen en symptomen

Er worden verschillende vormen leukonychia onderscheiden, onder meer:

Leukonychia totalis

De hele nagel kleurt wit. Komt vooral door een tekort aan albumine in het bloed, een genetische aandoening en antibioticagebruik op basis van sulfonamiden (antimicrobiële middelen die bij veel infecties toepasbaar zijn).

Leukonychia striata

Hierbij zijn witte ringen op de nagel te zien, welke die parallel lopen aan het nagelbed. Oorzaak kan onder meer bestaan uit metaalvergiftiging, chemotherapie, levercirrose, en zwaarder letsel aan de nagel.

Leukonychia punctata

Leukonychia punctata, met kleine witte vlekken op de nagels, vooral veroorzaakt door letsel aan de basis van de nagel.

Wanneer de huisarts raadplegen?

Een incidenteel wit vlekje op de nagel is geen reden tot bezorgdheid. Als meerdere of zelf alle nagels steeds witte vlekken vertonen, is het verstandig de huisarts te raadplegen. Vooral als er ook andere afwijkingen, zoals groeven, putjes en deuken, ontstaan. In dat geval zou er wel eens sprake kunnen zijn van een onderliggende ziekte. Dit komt echter niet zo vaak voor en vaak heb je in dat geval al last (gehad) van andere klachten, waardoor je al naar de dokter bent gegaan.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijke onderzoek

De huisarts inspecteert de nagel en neemt zo nodig een stukje van de nagel weg om dit microscopisch te laten onderzoeken. Verder kan een bloedonderzoek zinvol zijn om een systemische ziekte op te sporen.

Differentiaaldiagnose

De huisarts zal bekijken of er mogelijk sprake is van een ander fenomeen:

• Mee's lines;
• Beau's lines;
• Muehrcke's lines;
• half and half nails; en
• Terry’s nails.

Behandeling van witte vlekjes op de nagel

Er is geen succesvolle behandeling voor leukonychia. De witte vlekjes op de nagel zullen vanzelf uit de nagel groeien. Dit kan lang duren, want nagels groeien langzaam. De volledige hergroei van een nagel duurt vaak zo'n zes tot negen maanden voor een vingernagel en twaalf tot achttien maanden bij een teennagel. Als er sprake is van een onderliggende aandoening, is het belangrijk dat je de behandeling opvolgt die de arts voorschrijft.

Zelfzorgmaatregelen witte puntjes op de nagel

Je kunt niet veel doen aan witte vlekjes op de nagel(s). Wel kun je ervoor zorgen dat je voorzichtig bent en je nagels niet beschadigt. Dus ook niet pulken, stoten en nagelbijten.

Hier zijn enkele algemene tips om met witte vlekken op je nagels om te gaan:

• Laat de nagel uitgroeien;
• Eet een gezond dieet met voldoende zink, eiwit, calcium, vitamine C en ijzer;
  Kunstnagels / Bron: Bvasilev1, Wikimedia Commons (CC BY-4.0)
• Houd je nagels schoon en knip de nagels goed af om het risico op een infectie te verminderen;
• Voorkom dat je je nagels beschadigt;
• Niet op je nagels bijten;
• Gebruik niet veelvuldig nagellak.

Prognose

De witte nagelvlekken verdwijnen vanzelf als de nagel uitgroeit, al neemt dit vele maanden in beslag. Je kunt de vlekjes eventueel camoufleren met transparante nagellak. Eventueel kun je de vlekjes camoufleren met kunstnagels.

Lees verder

• Soorten nagelafwijkingen: symptomen, oorzaak en behandeling
• Putjes in de nagels: oorzaak van putjesnagels en groeven
• Nagelpsoriasis: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose
• Nagelriemontsteking (paronychia): symptomen en behandeling
• Mees' lines: witte horizontale lijnen in nagel teen/vinger