Schimmelnagels: symptomen wit-gele, groene of bruine nagels

Een schimmelnagelinfectie, medisch bekend als 'onychomycose', is een courante nagelaandoening, welke ontstaat als gevolg van een schimmel die de nagelstructuur (van vingernagels of teennagels) infecteert. De schimmel voedt zich met keratine, een proteïne in de nagel. De door een schimmelinfectie aangetaste nagels zien er vaak niet prettig uit: de aangedane nagels kunnen verkleuren (de nagelranden kunnen witgeel, groen of bruin worden), ze zijn verdikt en er kunnen vlekken, strepen of eilandjes op ontstaan. Ook kunnen de nagels schilferig, broos en pijnlijk worden en soms zelfs losraken van het nagelbed. Dit gebeurt wanneer de infectie niet wordt behandeld. Een onbehandelde infectie kan zich over de hele nagel uitbreiden, wat uiteindelijk resulteert in aantasting van de hele nagel waardoor deze kan loslaten.

• Wat is een schimmelnagelinfectie?
• Vóórkomen
• Symptomen van schimmelnagels
• Wit-gele, groene of bruine nagels
• Niet verwarren met andere aandoendingen
• Hoe ontstaat een schimmelnagelinfectie?
• Schimmelnagelinfectie behandelen
• Lokaal antischimmelmiddel
• Pillen
• Schimmelnagel behandelen met tea tree olie
• Hoe kan je een schimmelnagelinfectie voorkomen?
• Groene nagel
• Casus: Schimmelnagel behandelen
• Patiënt
• Klachten
• Onderzoek
• Diagnose
• Behandeling
• Advies
• Prognose

Wat is een schimmelnagelinfectie?

Een schimmelnagel wordt in de volksmond ook wel 'kalknagel' genoemd. De medische benaming is 'onychomycose'. Een schimmelnagelinfectie ontstaat wanneer een schimmel de nagelstructuur -van vingernagels of teennagels- infecteert. De boosdoener voedt zich met keratine, een proteïne in de nagel.

Vóórkomen

Een schimmelnagelinfectie is een veel voorkomend probleem. Ongeveer de helft van alle nagelproblemen zijn te wijten aan een schimmelinfectie. Een schimmelnagelinfectie wordt ongeveer vier keer vaker vaker gezien bij teennagels dan bij vingernagels en kan de gehele nagel of een deel van de nagel treffen, waaronder de nagelplaat, het nagelbed en de wortel van de nagel. Het treft meestal volwassenen, vooral mannen. Het blijkt dat 2% tot 14% van alle volwassenen een keer te maken krijgt met een schimmelnagelinfectie.

Symptomen van schimmelnagels

Wit-gele, groene of bruine nagels

Het meest voorkomende symptoom van een schimmelnagelinfectie is dat de nagel steeds dikker wordt en verkleurt. De nagels kunnen witgeel, groen of bruin verkleuren en ze worden dik en brokkelig. In ernstige gevallen kunnen ze (deels) loslaten, hetgeen uitermate hinderlijk en pijnlijk kan zijn. Er kunnen ook pijnklachten ontstaan als gevolg van de druk van schoeisel. Verder kan aan de zijkanten van je vingers en in je handpalmen enige vervelling met blaasjes optreden, wat een overgevoeligheidsreactie is op de schimmelnagels. Soms kun je last krijgen van splinterbloedingen onder de nagel vanwege schade aan het nagelbed.

Niet verwarren met andere aandoendingen

Een schimmelnagelinfectie moet niet verward worden met een dystrofische nagel als gevolg van een trauma, lichen planus, psoriasis en eczeem. Psoriasis aan de nagels wordt 'psoriasis unguium' genoemd. Kenmerkende symptomen zijn dwarse groeven of lijnen in de nagels, kleine putjes in de nagels en een geel-bruine verkleuring van de nagelplaat, lijkend op een olievlek en daarom ook wel 'olievlekfenomeen' geheten. Bij een chronisch handeczeem kunnen de nagels na verloop van tijd meedoen. Lichen planus is een aandoening die vooral de huid treft en waarbij de nagels ook vaak zijn aangedaan.

Hoe ontstaat een schimmelnagelinfectie?

Verschillende soorten schimmels die bij iedereen op de huid en onder de nagelranden aanwezig zijn, kunnen een nagelinfectie veroorzaken als de boosdoener de huid of nagels binnendringt en zich vervolgens uitbreidt. Er zijn verschillende factoren die het risico van een schimmelnagelinfectie verhogen, zoals:

• Vochtige en warme omstandigheden, welke de schimmels de kans geven zich in de huid en nagels te nestelen;
• Het dragen van schoenen die zweetvoeten veroorzaken;
• Regelmatig beschadiging aan de nagel of huid, wat de porte d'entree vormt voor de schimmel;
• Het hebben van een slechte gezondheid, of bepaalde gezondheidsproblemen, zoals suikerziekte (diabetes) of psoriasis.

Schimmelnagelinfectie behandelen

Schimmelnagels zijn onschuldig. Als het een milde infectie betreft, is behandeling niet altijd nodig. Bij (ernstige) cosmetische bezwaren of wanneer je klachten klachten ondervindt als gevolg van de afwijkende vorm van de nagel, is behandeling aangewezen. Er worden verschillende behandelmethoden onderscheiden.

Lokaal antischimmelmiddel

Bij een oppervlakkige infectie van de nagel, kan gedacht worden aan het antischimmelmiddel Miconazol zalf FNA. Er is speciale nagellak met amorolfine (een schimmeldodende stof) ontwikkeld die beter doordringt tot de schimmels in de nagel dan de gangbare middelen. Het geneesmiddel amorolfine kan helpen als alleen de nagelplaat is aangetast door de schimmel; de nagelwortel moet niet aangetast zijn. De aangedane nagel moet wel vooraf worden voorbehandeld met bijvoorbeeld een vijltje voor een optimaal resultaat.

Pillen

Bij ernstige infecties heeft lokale behandeling weinig zin, omdat lokale antimyotica niet diep genoeg doordringen om de schimmel te bestrijden. Er kan in dat geval gekozen worden voor orale behandeling met antimyotica (anti-schimmel). Bij 25-30% van de schimmelnagels werken antischimmelpillen echter niet en bij genezing is de kans op een recidief aanzienlijk. Een andere mogelijke behandeling is het laseren van schimmelnagels.

Hoe kan je een schimmelnagelinfectie voorkomen?

Wat kun je doen om de groei van schimmels tegen te gaan en nieuwe schimmelnagelinfecties te voorkomen? Het is van belang om je voeten bij voorkeur zonder zeep te wassen. Als je wel een keer zeep gebruikt, spoel dan je voeten na het wassen goed af zodat er geen zeepresten achterblijven. Droog na het wassen je voeten goed af, vooral ook de plekken tussen je tenen. Houd je voeten droog en draag goed ventilerende, niet te nauwe schoenen. Draag niet iedere dag dezelfde schoenen, maar wissel af. Denk eraan dat schoenen 24 uur nodig hebben om het vocht van transpirerende voeten kwijt te raken. Draag elke dag schone, katoenen of wollen sokken. Verder is het aan te raden om slippers te dragen in ruimtes waar veel mensen op blote voeten lopen, zoals in openbare doucheruimtes en zwembaden.

Casus: Schimmelnagel behandelen

Patiënt

Henk, 60 jaar, gepensioneerd.

Klachten

Henk heeft sinds enkele maanden last van verdikte, verkleurde teennagels. De nagels zijn geel en brokkelig. Hij ervaart geen pijn, maar vindt het cosmetisch storend.

Onderzoek

• Anamnese: Geen bekende medische aandoeningen of eerdere schimmelinfecties. Geen gebruik van nieuwe schoenen of producten. Geen andere huidklachten.
• Fysiek onderzoek: Teennagels zijn verdikt, geel en brokkelig. Geen tekenen van ontsteking of infectie van de omliggende huid.
• Laboratoriumonderzoek: Nagelafschrapsel toont de aanwezigheid van schimmelsporen.

Diagnose

Onychomycose (schimmelnagel) door een schimmelinfectie.

Behandeling

• Topische antischimmelmiddelen: Aanbrengen van een antischimmelcrème of nagellak om de schimmel te bestrijden.
• Orale antischimmelmedicatie: Indien nodig, gebruik van orale medicatie voor hardnekkige gevallen.
• Nagelverzorging: Regelmatig knippen en vijlen van de nagels om verdere beschadiging te voorkomen.

Advies

• Voetverzorging: Droog houden van de voeten en het vermijden van vochtige omgevingen.
• Schoeisel: Draag goed passende, ademende schoenen en vermijd het delen van schoenen.
• Medische follow-up: Terugkomen als de schimmelnagel niet verbetert of als er nieuwe symptomen optreden.

Prognose

Met de juiste behandeling kan Henk's schimmelnagel geleidelijk verbeteren. Het id wel een kwestie van de lange adem. Volledige genezing kan enkele maanden duren, afhankelijk van de ernst van de infectie. Regelmatige controle en nagelverzorging zijn van belang om herhaling te voorkomen.

Lees verder

• Schimmelnagels behandelen: wat te doen aan kalknagels?
• Kalknagels (schimmelnagel): symptomen, oorzaak & behandeling
• Gele nagel-syndroom: symptomen, oorzaak en behandeling
• Nagelpsoriasis: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose
• Amorolfine tegen schimmelnagels: bijwerkingen en effect