Rosacea: symptomen, diagnose en behandeling van de huid

Het hebben van puistjes, roodheid en overgevoeligheden in het gezicht komt vaak voor en wordt geregeld vergist met acne. Het is zichtbaar, doet pijn en is in veel gevallen ook beschamend voor de persoon zelf. De symptomen verschillen per persoon en zijn moeilijk apart te onderzoeken. Vaak wordt het ook pas op latere leeftijd ontdekt. Deze chronische aandoening heet ook wel rosacea. Wat is rosacea precies en op welke manier is het te behandelen?

De term rosacea

Rosacea is een chronische ziekte die wordt gekenmerkt door cyclische uitbarstingen van roodheid en puistjes rond het gezicht. Deze symptomen worden soms vergezeld met waterige en bloeddoorlopen ogen (bekend als oculaire rosacea). Rosacea beperkt zich meestal tot het gezicht en komt zelden voor op andere delen van het lichaam. Rosacea treft volgens het Nationaal Instituut van artritis en spier-en huidziekten (NIAMSD) ongeveer 2 miljoen mensen in Nederland. De aandoening wordt het vaakst gezien bij volwassenen tussen de leeftijden van 30 en 60. Vrouwen hebben vaker last van deze aandoening dan mannen. Met name wanneer vrouwen in de menopauze zitten.

Hoewel acne en rosacea twee verschillende aandoeningen zijn, hebben veel mensen de type 'acne rosacea'. Deze type rosacea geeft een ontstekingsreactie op de huid bij aanraking van olie. Acne rosacea ontstaat wanneer de talgklier wordt bevangen door huidlagen via de poriën en de olie de huid gevoelig maakt. Dit kan zorgen voor een verhoging van de bloedtoevoer op die plek en kan leiden tot spataderen. Door de vettigheid van de huid en de vorming van collageen zal de huid verdikkingen gaan vertonen in de vorm van puistjes, bultjes of plakkaten van verdikkingen.

De symptomen op de huid

Het lastige met de symptomen van rosacea is dat deze ontzettend breed uiteenlopen. De tekenen bij beginnende rosacea kunnen variëren van persoon op persoon. Toch zijn er bepaalde symptomen waaraan je het zou kunnen afleiden.

Eerste signalen

• Tijdelijke roodheid of roodheid van de huid, ook bekend als voorbijgaande erytheem
• Aanhoudende roodheid van de huid, ook wel bekend als niet-voorbijgaande erytheem
• Rode puistjes op de huid en zichtbare bloedvaten

Aanhoudende klachten

Dit zijn vroegere tekenen, wanneer de volgende symptomen aanhouden is het raadzaam naar een huisarts te gaan:

• Pijnlijke verdikkingen van de huid (rond gezicht)
• Verhoogde delen van de huid.
• Pijnlijke, droge huid
• Branderige, stekende huid

Wanneer je dikke, bolle, gezwollen (vaak rode) vlekken op de neus heb is de kans groot dat je rhinopyma hebt. Ook dit is een vorm van rosacea. Rhinophyma is een aandoening die wordt veroorzaakt door vergrote talgklieren onder de oppervlakte van de huid. Dit komt in de praktijk zelden bij vrouwen voor en zie je vaak bij oudere mannen.

De diagnose

Er zijn geen bloedtesten voor rosacea. Een arts behandelt puur op wat aan de buitenkant zichtbaar en voelbaar is. Een typische patiënt met rosacea is een volwassene met roodheid in het centrale gezicht (wangen en neus), vaak met een aantal hobbels die lijken op puistjes. Een biopsie van de huid zou kunnen bevestigen dat je rosacea hebt, maar wordt in de praktijk weinig gedaan. Er moet dan stukje van je gezicht genomen worden en zal altijd een litteken nalaten. Hoewel er geen bloedonderzoeken zijn die rosacea uitsluiten, kunnen bloedonderzoeken wel helpen bij het uitsluiten van de minder voorkomende oorzaken van roodheid in het gezicht, zoals lupus en andere auto-immuunziektes. Denk hierbij aan stafylokok en herpes infecties. Door uitsluiting van andere ziektes wordt de diagnose rosacea vaak gesteld.

Behandeling

Er is momenteel geen remedie voor rosacea. De aandoening kan jaren duren, volgens de American Academy of Dermatology, en de symptomen kunnen erger worden na verloop van tijd. Echter zijn er wel veel behandelingen voor rosacea. Het is bij het gebruik van al deze middelen van belang om eerst advies in te winnen bij de arts. Wanneer je een verkeerd middel gebruikt kun je de overgevoeligheid namelijk ook stimuleren. Professionele aanbevelingen zijn daarom van belang bij het kiezen van een behandeling.

Medicatie

• De actuele antibiotica metronidazol (merknamen MetroCream, MetroGel of Noritate) wordt het meest gebruikt tijdens een behandeling. Een meer natuurlijke aanpak, is Finacea. Dit is een gel azelaïnezuur bevat en komt van tarwe, gerst en rogge.
• Microscopisch kleine mijten kunnen leven in de huid poriën en verergeren rosacea. Deze worden behandeld met ivermectine (Stromectol) of ander mijt-dodend middel.
• In sommige gevallen wordt antibiotica zoals doxcycline (Adoxa) gebruikt. Bij extreme gevallen van pijn, jeuk of irritatie wordt isotretinoïne (Absorica, Accutane, Claravis, en andere merknamen) voorgeschreven.
• Ook laserbehandeligen kunnen een effect op de rosacea hebben. Laser behandelingen met een pulserende speciale kleurstof kunnen effectief zijn in het verminderen van de verschijning van verwijde vaten en roodheid van het gezicht. Dit is een goede aanvulling op de therapie.
• Onlangs is een middel brimonidine (Mirvaso) beschikbaar gekomen om de roodheid tegen te gaan. Het middel heeft bij sommige mensen effect maar is niet zonder bijwerkingen. Lees daarom de bijsluiters altijd goed van te voren. Het gebruik van dit middel kan de bloeddruk verlagen en moet dus ook met enige voorzichtigheid gebruikt en bewaard worden.

Tips om met rosacea (de roodheid) om te gaan

Er zijn altijd een aantal omgevingsfactoren of gewoonten die de symptomen van de rosacea verergeren. Deze zogenaamde triggers verschillen bij iedereen. Probeer bewust op zoek te gaan naar jouw triggers en leer om ze te voorkomen. Eenvoudige dingen zoals hete dranken, een warme douche, gekruid eten, alcohol en sauna's zorgen ervoor dat je huid doorgespoeld wordt en is voor rosacea-patiënten niet goed. Hierdoor kunnen klachten verergeren. Als je dit weet, kun je hier bewuster mee gaan leven. En ook accepteren dat je na een dagje sauna minimaal drie dagen last van je rosacea blijft houden. Voor mensen met een extreem gevoelige huid is het aan te raden een hoge factor zonnebrandcrème te dragen en deze ook goed overal uit te smeren. Mensen met een zeer droge huid moeten vasthouden aan milde reinigingsmiddelen en op zoek gaan naar olie-vrije moisturizers.

Lees verder

• Gaatjes of tandbederf in tanden: symptomen en behandeling
• Tandvleesproblemen: Gingivitis
• Hoe kan ik tandplak en tandsteen op mijn tanden voorkomen?