Psoriasis capitis: Schilferige vlekken en jeuk op hoofdhuid

De huidaandoening psoriasis capitis veroorzaakt symptomen aan de hoofdhuid. Psoriasis capitis treft vooral de haargrenzen aan de voorzijde van het hoofd en de slapen. Schilferige plekken, een rode huid en jeuk zijn kenmerkende tekenen van psoriasis capitis. Wanneer de hoofdhuid is aangedaan door psoriasis, is een behandeling van deze niet te genezen huidziekte vaak uitdagend, vooral bij patiënten met veel haar. Eerst moet de arts de schilfers oplossen, waarna diverse (combinaties van) behandelingen mogelijk zijn. De vooruitzichten variëren, maar vaak treden opflakkeringen en rustigere periodes op bij psoriasis die de hoofdhuid treft. Af en toe kunnen complicaties ontstaan, zoals haaruitval of verergering van de klachten door het krabben aan de aangetaste huid.

• Epidemiologie van psoriasis capitis
• Oorzaken en risicofactoren
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van psoriasis capitis
• Topicale behandelingen
• Lichttherapie
• Orale medicatie
• Ontspanningstechnieken
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van psoriasis capitis

Epidemiologie van psoriasis capitis

Psoriasis capitis is een veelvoorkomende vorm van psoriasis. Anno augustus 2024 lijdt ongeveer 50% van de patiënten met psoriasis vulgaris aan psoriasis capitis. Deze aandoening treft zowel mannen als vrouwen en kan zich op elke leeftijd ontwikkelen. Psoriasis capitis is een niet-besmettelijke auto-immuunziekte die vooral in westerse landen vaak voorkomt.

Oorzaken en risicofactoren

Psoriasis capitis wordt veroorzaakt door een versnelde celdeling van de huidcellen en een abnormale reactie van het immuunsysteem tegen deze huidcellen. De kenmerkende schilferende plekken ontstaan door deze snelle celdeling. Meerdere genen spelen een rol bij de ontwikkeling van de huidziekte, waardoor genetische aanleg een belangrijke risicofactor is. Emotionele stress, hormonale veranderingen, infecties, en bepaalde medicijnen kunnen een uitbraak of verergering van psoriasis capitis triggeren.

Symptomen

Psoriasis capitis treft vaak de haargrenzen aan de voorzijde, de nek en de slapen. De aandoening veroorzaakt roodheid van de huid en grijswitte, schilferende plekken op de hoofdhuid die zich ook kunnen uitstrekken tot één à twee centimeter op de huid van het gezicht. Een patiënt met vettig haar heeft mogelijk minder zichtbare roodheid en schilfering. De schilferende plekken kunnen uitdrogen, wat resulteert in een droge hoofdhuid, waardoor sneller kloofjes en scheurtjes ontstaan. Dit leidt tot een jeukende, brandende of pijnlijke hoofdhuid. Door de jeuk krabben patiënten vaak aan de plekken, wat bloedingen kan veroorzaken. Vaak hebben patiënten met psoriasis capitis ook symptomen van psoriasis op andere delen van het lichaam.

Alarmsymptomen

Medische hulp is aanbevolen wanneer de symptomen ernstig zijn, wanneer er sprake is van aanhoudende of intensieve jeuk, of wanneer er sprake is van ernstige schilfering en roodheid die niet op behandeling reageert. Ook wanneer de symptomen gepaard gaan met haaruitval of als de klachten het dagelijks leven verstoren, is het raadzaam een arts te raadplegen.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De diagnose van psoriasis capitis wordt meestal gesteld op basis van de klinische verschijnselen. De arts inspecteert de hoofdhuid en kan op basis hiervan vaak al de diagnose bevestigen. Bij twijfel kan een huidbiopsie worden uitgevoerd om de diagnose te bevestigen.

Differentiële diagnose
De symptomen van psoriasis capitis kunnen soms lijken op seborroïsch eczeem, een huidaandoening die gepaard gaat met hoofdroos en roodheid van de huid. Vooral als een patiënt weinig roodheid en schilfering ervaart, kan de diagnose lastig zijn.

Behandeling van psoriasis capitis

Er zijn diverse behandelingsopties beschikbaar voor psoriasis capitis, afhankelijk van de ernst van de symptomen en de reactie op eerdere behandelingen. De behandeling begint meestal met het verwijderen of oplossen van de dikke schilfers op de hoofdhuid, zodat andere behandelingen beter kunnen doordringen en hun werking kunnen uitoefenen.

Topicale behandelingen

Het gebruik van vettige zalven en badolie tijdens het baden is een eenvoudige manier om de schilfers van de huid te verwijderen. Dit maakt de huid ontvankelijker voor andere topische behandelingen. De arts kan ontschilferende middelen voorschrijven, zoals preparaten die salicylzuur bevatten. De patiënt brengt dit middel gedurende enkele dagen tot een week aan op de hoofdhuid en laat het 's nachts inwerken. De volgende dag wast de patiënt het haar met een milde of met koolteer verrijkte shampoo. Na het verwijderen van de schilfers kan de arts corticosteroïden in de vorm van lotions, emulsies, shampoos of schuim voorschrijven. Lotions met vitamine D-derivaten kunnen ook nuttig zijn.

Lichttherapie

Bij kleine, niet al te dikke plekken die hardnekkig zijn, kan de arts UVB-lichttherapie aanbevelen. De Excimer-lamp, een gerichte lichtbron, kan worden gebruikt om specifieke plekken op de hoofdhuid te behandelen.

Orale medicatie

In ernstige gevallen of wanneer topische behandelingen onvoldoende effect hebben, kan de arts orale medicijnen voorschrijven. Deze medicijnen onderdrukken het immuunsysteem en verminderen ontstekingen.

Ontspanningstechnieken

Stress kan een belangrijke trigger zijn voor psoriasis capitis. Daarom kunnen ontspanningstechnieken zoals yoga, meditatie, en regelmatige vakanties helpen om de symptomen te verminderen. Het verminderen van stress kan bijdragen aan het onder controle houden van de aandoening.

Prognose

Psoriasis capitis is een chronische, ongeneeslijke aandoening. De symptomen kunnen echter worden beheerst met een combinatie van behandelingen, en veel patiënten ervaren periodes van opflakkeringen afgewisseld met rustigere periodes. De ernst en uitgebreidheid van de symptomen kunnen variëren over de tijd, en de aandoening kan in sommige gevallen verbeteren met de juiste behandeling en levensstijlmaatregelen.

Complicaties

Psoriasis capitis kan leiden tot verschillende complicaties, waaronder:

• Ernstige jeuk die kan leiden tot slaapstoornissen en een verminderde kwaliteit van leven.
• Het risico op haaruitval, vooral bij patiënten die aan de plekken krabben, wat ook het risico op huidinfecties verhoogt.
• Langdurige, onbehandelde symptomen kunnen leiden tot verdikking van de huid en de vorming van littekens op de behaarde hoofdhuid.
• Bij patiënten die te agressieve behandelingen gebruiken of niet reageren op behandelingen, kunnen blijvende kale plekken ontstaan.
• Secundaire infecties als gevolg van het krabben aan de aangedane huid kunnen ook optreden.

Met de juiste behandeling en preventieve maatregelen kunnen veel van deze complicaties worden voorkomen of beheerst.

Preventie van psoriasis capitis

Het volledig voorkomen van psoriasis capitis is niet mogelijk vanwege de genetische en auto-immuuncomponent van de aandoening. Echter, er zijn verschillende maatregelen die kunnen helpen om opflakkeringen te verminderen of de ernst van de symptomen te beperken:

• Stressmanagement: Het beheersen van stress door middel van yoga, meditatie, regelmatige lichaamsbeweging en ontspanningstechnieken kan helpen om opflakkeringen te verminderen.
• Gezonde levensstijl: Een gezonde voeding, regelmatige lichaamsbeweging, voldoende slaap en het vermijden van roken en overmatig alcoholgebruik kunnen bijdragen aan het verminderen van de symptomen.
• Vermijden van triggers: Identificeer en vermijd persoonlijke triggers zoals bepaalde medicijnen, huidirritanten, en extreme temperaturen die opflakkeringen kunnen veroorzaken.
• Zorg voor de hoofdhuid: Gebruik milde shampoos en verzorgingsproducten om irritatie van de hoofdhuid te voorkomen. Vermijd het gebruik van agressieve haarverzorgingsproducten die de huid kunnen irriteren.
• Regelmatige medische controle: Door regelmatige controles bij de arts kunnen opflakkeringen vroegtijdig worden opgemerkt en behandeld, waardoor complicaties kunnen worden voorkomen.
• Bescherming tegen infecties: Zorg voor een goede hygiëne om secundaire infecties te voorkomen, vooral als de huid beschadigd is door krabben.

Lees verder

• Pijnlijke hoofdhuid: Oorzaken van pijn en gevoeligheid
• Jeukende hoofdhuid: Oorzaken van jeuk aan het hoofd
• Psoriasis: Chronische huidziekte met droge huid en schilfers
• Psoriasis: Uitlokkende factoren van opflakkering huidziekte
• Psoriasis bij kinderen: Soorten van chronische huidziekte