Jeukende hoofdhuid: Oorzaken van jeuk aan het hoofd

Een droge en jeukende hoofdhuid is een vaak voorkomend symptoom dat meerdere oorzaken kent. Meestal ligt een allergische reactie of droge hoofdhuid aan de basis van jeuk aan het hoofd en dan is de oorzaak vaak snel en eenvoudig te verhelpen. Soms is echter sprake van een infectie of een andere aandoening waarvoor een medische behandeling nodig is. Als de symptomen niet snel verdwijnen of verergeren, is advies van de arts nodig om de onderliggende oorzaak van een hoofdhuid die jeukt op te sporen en een behandelplan op te stellen.

• Huidaandoeningen en jeuk aan het hoofd
• Contactdermatitis / Allergische reactie
• Droge hoofdhuid
• Eczeem
• Psoriasis
• Ringworm
• Seborreïsche dermatitis / hoofdroos
• Hoofdluizen en hoofdhuid die jeukt
• Andere oorzaken van jeuk aan de hoofdhuid
• Alarmsymptomen bij hoofdhuid die jeukt
• Behandeling: Zelfzorgmiddelen voor jeukende en droge hoofdhuid

Huidaandoeningen en jeuk aan het hoofd

Contactdermatitis / Allergische reactie

Sommige patiënten hebben een gevoelige huid die reageert op shampoos, haarsprays, haarverven en stylingproducten. Veel shampoos bevatten geurstoffen, een veel voorkomende bron van allergenen (uitlokkende stoffen van een allergische reactie) die leidt tot allergisch eczeem / contactdermatitis. Wanneer de huid een ingrediënt als gevaarlijk beschouwt, komt een ontsteking tot stand om deze ‘gevaarlijke’ stof te isoleren en te doden. Een ontsteking veroorzaakt een rode, jeukende hoofdhuid. Sommige patiënten worden ook geleidelijk gevoelig voor een stof, zelfs voor een shampoo die ze al jaren gebruiken.

Droge hoofdhuid

Een droge hoofdhuid jeukt sneller. Wanneer de huid gehydrateerd (vochtig) is, is deze zacht en in goede vorm. De huid is dan ook in staat om irriterende stoffen buiten te houden. Wanneer de huid droog is, leidt dit tot jeuk en een ontsteking. Een huid die droog aanvoelt, is bovendien minder goed in staat om zich te verdedigen tegen binnendringende irriterende stoffen. Een onbehandelde droge hoofdhuid resulteert gemakkelijk en snel in een zeer droge, zeer schilferige en zeer rode, jeukende en geïrriteerde huid.

Bekende oorzaken van een droge hoofdhuid zijn:

• een opeenstapeling van stylingproducten
• externe omstandigheden zoals koud, droog weer of warme, droge en geforceerde binnenwarmte in de winter
• het overmatig gebruik van hoeden of pruiken die voorkomen dat zuurstof de hoofdhuid bereikt
• interne uitdroging door de voeding of levensstijl.

Eczeem

Eczeem is een chronische huidziekte die een jeukende en schilferige hoofdhuid veroorzaakt. Baby’s en kinderen zijn het vaakst aangetast door eczeem aan het hoofdgebied, maar iedereen is mogelijk getroffen. De oorzaak van eczeem is onbekend anno oktober 2020. Vochtinbrengende crèmes en op doktersvoorschrift verkrijgbare steroïde crèmes verlichten de symptomen. De patiënt moet voorts harde zepen vermijden en mag evenmin krabben aan de aangetaste lichaamsdelen. Indien mogelijk vermijdt de patiënt ook stress om de symptomen van eczeem beter onder controle te krijgen.

Psoriasis

Psoriasis, een chronische huidziekte met jeuk en schilfering, veroorzaakt mogelijk roos en jeuk aan de hoofdhuid. Patiënten met psoriasis hebben meer kans op roos, maar psoriasis is geen roos. Medicijnen behandelen psoriasis.

Ringworm

Ringworm op de hoofdhuid (tinea capitis / hoofdschimmel) is een schimmelinfectie veroorzaakt door de schimmel Trichophyton rubrum. Deze besmettelijke infectie veroorzaakt ringvormige patronen op de huid waardoor de geïnfecteerde hoofdhuid rood en jeukend is. De verspreiding van de infectie verloopt door nauw contact met een patiënt met ringworm. Een onbehandelde hoofdhuid met ringworm veroorzaakt aanzienlijk haarverlies. De schimmel is ook actief diep in de haarzakjes. Voorgeschreven orale (via de mond ingenomen) antischimmelmiddelen is vaak nodig voor het behandelen van tinea capitis.

Seborreïsche dermatitis / hoofdroos

Seborreïsche dermatitis is een veel voorkomende huidaandoening veroorzaakt door een overgroei van de Malassezia-schimmel. Vele lichaamsdelen zijn mogelijk aangetast, waaronder het hoofd. Wanneer de hoofdhuid getroffen is door seborreïsche dermatitis, is sprake van ‘(hoofd)roos’. Dit is een veel voorkomende oorzaak van een rode, geïrriteerde, jeukende, schilferige hoofdhuid. Vette hoofdhuidtypen zijn gevoelig voor hoofdroos omdat de Malassezia-schimmel gedijt in olie. De ziekte van Parkinson (neurologische aandoening met bevingen) en hiv zijn ook in verband gebracht met roos. Patiënten met deze aandoeningen hebben meer risico op het ontwikkelen van roos. Het is echter niet zo dat patiënten met roos meer vatbaar zijn voor het ontwikkelen van de ziekte van Parkinson of hiv.

Volgende factoren verergeren roos:

• het haar niet vaak genoeg wassen: dagelijks of om de dag het haar wassen is belangrijk
• spanning en stress
• winter: roos is erger in de winter

Op de markt zijn speciale medicinale shampoos verkrijgbaar voor het behandelen van roos op de hoofdhuid. Patiënten met hardnekkige roos raadplegen best een arts die dan shampoos met een voorgeschreven sterkte en steroïde crèmes voorschrijft.

Hoofdluizen en hoofdhuid die jeukt

Een jeukende maar niet droge hoofdhuid zonder schilfertjes of tekenen van hoofdroos, is mogelijk een teken van hoofdluizen. Deze insecten zijn extreem goed in camouflage. De eieren die door de vrouwelijke hoofdluis worden gelegd, zijn ook gekleurd en daarom niet goed zichtbaar in het haar. Een volwassen hoofdluis is klein met een lengte van slechts twee tot drie mm. Hoofdluizen krijgen hun voedingsstoffen door in de hoofdhuid te bijten, bloed te eten en speeksel te injecteren. Jeuk aan de hoofdhuid veroorzaakt door hoofdluisbesmetting ontstaat doordat de hoofdhuid reageert op het speeksel van een hoofdluis. Specifieke shampoos voor het behandelen van hoofdluizen zijn beschikbaar.

Andere oorzaken van jeuk aan de hoofdhuid

Andere oorzaken van een jeukende hoofdhuid zijn onder andere:

• atopische dermatitis
• gordelroos
• stress of angst
• suikerziekte

Alarmsymptomen bij hoofdhuid die jeukt

Bij jeuk aan het hoofd die langer dan één week aanhoudt, pijnlijk is, gepaard gaat met huidzweren of een zwelling, ernstig jeukt of nog intenser gaat jeuken, is het verstandig om een arts te raadplegen.

Behandeling: Zelfzorgmiddelen voor jeukende en droge hoofdhuid

Enkele tips helpen tegen een droogheid en jeuk aan de hoofdhuid:

• borstels en kammen regelmatig reinigen
• dagelijks de haren borstelen
• de hoofdhuid masseren
• geen overmatig gebruik van huid- en haarverzorgingsproducten en liefst zelfs geen chemicaliën op de huid en het haar toepassen
• meer essentiële vetzuren eten (zoals walnoten, zalm, avocado's en lijnzaad)
• meer water drinken
• speciale shampoos, zoals anti-roos shampoos gebruiken
• vochtinbrengende crèmes en zalven gebruiken

Lees verder

• Infecties aan hoofdhuid: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Hoofdroos: Behandelingen van roos aan hoofdhuid
• Pijnlijke hoofdhuid: Oorzaken van pijn en gevoeligheid
• Psoriasis capitis: Schilferige vlekken en jeuk op hoofdhuid
• Seborroïsch eczeem: Huidziekte met hoofdroos en rode huid